روسيه كه ۱۱ روز پيش تحريم‌هاي اقتصادي گسترده‌اي را عليه تركيه در واكنش به ساقط شدن جنگنده سوخو ۲۴ روسي بر فراز آسمان سوريه آغاز كرد، درخواست مكرر مقام‌هاي تركيه را براي لغو آنها رد كرده و هر روز بر دامنه آن مي‌افزايد. به گزارش ايرنا، تحريم‌هاي اعمال شده روسيه عليه تركيه بسيار زودتر از آنچه كه انتظار مي‌رفت تاثيرهاي منفي خود را بر سطح روابط دو كشور به ويژه اقتصاد تركيه نمايان كرد، به گونه‌اي كه بارها مقام‌هاي اين كشور خواستار رفع آنها شده‌اند. زودبازده‌ترين اثر فشار تحريم‌ها در بخش كشاورزي، مواد غذايي و محصولات باغي تركيه نمايان شده است، زيرا اين كشور در طول سال‌هاي گذشته به ويژه پس از وضع تحريم‌هاي ضد روسي آمريكا و اتحاديه اروپا به بهانه اوكراين توانسته با ايجاد زير ساخت‌هاي گسترده و تاسيسات بزرگ بسته‌بندي و كشتي‌هاي مدرن نقل و انتقال محموله‌هاي صادراتي، سهم زيادي از بازار بزرگ روسيه را در اختيار بگيرد.
نگراني تركيه افزون بر از دست دادن آني درآمدهاي كنوني، به احتمال جايگزين شدنش با رقيباني چون كشورهاي مصر، هند و پاكستان در بازار روسيه نيز مربوط می‌شود زيرا بازگشت شركت‌هاي تركيه‌اي را حتي در آينده دور بسيار سخت خواهد كرد. روسيه و تركيه با تجارت سالانه ۳۰ ميليارد دلار و افق افزايش آن به ۱۰۰ ميليارد دلار تا سال ۲۰۲۵، اكنون روياروي هم قرار گرفته‌اند. تيرگي روابط و تداوم آن همراه با افزايش دامنه تحريم ها، مي‌تواند ارزش اين روابط را حتي به كمتر از ۱۰ ميليارد دلار كاهش دهد. در تازه‌ترين اقدام، روسيه يكشنبه دستور منع ورود ۶ كشتي باري تركيه‌اي را به بندر «نوراسيسك» اين كشور در درياي سياه صادر كرد.
اين امر مي‌تواند نشانه تداوم اراده مسكو براي مقابله اقتصادي با آنكارا باشد. روسيه همچنين دو نشست نهايي شده وزيران خارجه و سران دو كشور را با موضوع توسعه راهبردي آنكارا و مسكو با افق تجارت ۱۰۰ ميليارد دلاري لغو كرد و پس از آن نيز اجراي تحريم‌هاي گسترده واردات گوشت، محصولات كشاورزي و باغي را در دستور كار قرار داد. حتي محموله‌هاي تخليه شده، اجازه خروج نيافتند و كشتي‌هاي وارد شده براساس قراردادهاي قبلي هم نتوانستند در اسكله‌هاي تخليه لنگر بيندازند. «علي كاواك» رئيس شوراي مديران انجمن صادركنندگان سبزي و ميوه از پيامدهاي وخامت مناسبات مسكو و آنكارا و ضررهاي اقتصادي تركيه به دليل تحريم‌ها ابراز نگراني شديد كرده است. كاواك گفت: روسيه هميشه شريك مطمئن تجاري و بزرگ‌ترين بازار صادرات ميوه و سبزي تركيه بوده است. ما نمي‌خواهيم اين شريك مهم را از دست بدهيم و اميدواريم شرايط به قبل از تنش‌ها بازگردد.
وي افزود: وقتي آمريكا و اتحاديه اروپا تحريم‌هاي اقتصادي عليه روسيه وضع كردند، اين كشور نيازهاي خود را به سبزيجات و ميوه از تركيه تامين مي‌كرد، ولي اكنون شرايط تغيير كرده است. همزمان با اين تحريم‌ها كه سبب شده صدها تن محموله آماده انتقال به روسيه بدون مشتري بماند، روسيه با لغو نظام سفر بدون رواديد، تركيه را در مقابل بدترين احتمال ممكن قرار داد، زيرا مي‌تواند اين كشور را از ميزباني سالانه حدود سه ميليون گردشگر روسي با حدود هشت ميليارد دلار درآمدزايي محروم كند، به گونه‌اي كه آنكارا مجبور شد اعلام كند با وجود اين تصميم مسكو، شهروندان روسيه مي‌توانند مانند قبل وارد تركيه شوند.
افزون بر تحريم گردشگري كه مي‌تواند تاثير آني بر اقتصاد تركيه داشته باشد، منع واردات محصولات كشاورزي و غذايي نيز توليد‌كنندگان تركيه‌اي را به‌شدت تحت فشار قرار داده است. ابراز نگراني از تاثيرات مستقيم تحريم‌هاي روسيه بر اقتصاد تركيه فقط مربوط به بخش خصوصي نيست، بلكه مسئولان تركيه از همان روز آغاز اقدام‌هاي مسكو، خواستار مذاكره مستقيم دو جانبه براي كاهش تنش‌ها شده بودند، و حتي «رجب طيب اردوغان» رئيس جمهوري تركيه اعلام كرد كه تلاش كرده است با «ولاديمير پوتين» همتاي روس خود مذاكره تلفني انجام دهد كه اين اقدام بي‌پاسخ مانده است. از سوي ديگر با پاسخ منفي «رجب طيب اردوغان» و «احمد داوود اوغلو» رئيس جمهوري و نخست‌وزير تركيه به اعلام آشكار پوتين براي عذرخواهي آنكارا، روسيه روابط نظامي، فرهنگي و اجتماعي را با تركيه تقريبا به صورت كامل قطع كرد و حتي «ديميتري مدوديف» نخست‌وزير اين كشور از برنامه‌هاي گسترده‌تر شدن تحريم‌ها خبر داد.
با توجه به اين مواضع روسيه، تركيه كه براي ساقط كردن هواپيماي روسي ابراز تاسف كرده، همچنان براي جلوگيري از گسترش تحريم‌ها تلاش مي‌كند و درخواست آشكار وزير امور خارجه اين كشور نشان مي‌دهد آنكارا به‌شدت از تاثيرهاي بلندمدت و منفي ادامه اين وضعيت بسيار نگران است. «مولود چاووش اوغلو» وزير امور خارجه تركيه در چارچوب تلاش‌هاي پيگيرانه اين كشور براي توقف يا حداقل كاهش مجازات‌هاي مسكو عليه آنكارا، بر ضرورت لغو فوري تمام تحريم‌هاي اعمال شده توسط روسيه در رابطه با سرنگوني هواپيماي سوخو۲۴ روسي تاكيد كرده است. وي در مصاحبه‌اي گفته است: اقتصاد و تجارت همواره جايگاه ويژه‌اي در روابط روسيه و تركيه داشته است و ضربه زدن به روابط دو كشور را كه با سال‌ها تلاش، مستحكم و پايدار شده، سياست و رويكرد نادرست مي‌دانيم.
وزير امور خارجه تركيه يادآوري كرد: مقام‌هاي تركيه و روسيه پيش‌تر به اين تفاهم رسيده بودند كه روابط اقتصادي و بازرگاني دو كشور نبايد تحت تاثير اختلافات سياسي دو طرف قرار گيرد. وي در مصاحبه با ايتارتاس افزود: بايد به جاي تشديد تنش ها، اين دوره را با خويشتنداري پشت سر بگذاريم تا روابط دو كشور به مسير قبلي بازگردد، زيرا پيامدهاي نامطلوبي به همراه خطر تيرگي كامل روابط دو كشور درپی خواهد داشت. چاووش اوغلو گفت: تجديدنظر روسيه در تدابير تحريمي عليه تركيه را لازم و در راستاي منافع دو كشور مي‌دانيم كه بايد فوري لغو شود، زيرا در غير اين صورت بر اقتصاد و ملت دو كشور تاثير منفي مي‌گذارد. مقام‌هاي تركيه با گذشت بيش از ۱۰ روز از سرنگون كردن هواپيماي روسي، به تاثيرات منفي تحريم‌هاي روسيه بر اين كشور اعتراف کرده‌اند و خواستار كوتاه آمدن طرف روسي در اين مورد شده‌اند.
مواضع مقام‌هاي تركيه نشان مي‌دهد آنان هنوز اميدوارند در گفت وگو با طرف روسي از ادامه زيان‌هاي هنگفت بر اقتصاد اين كشور، جلوگيري كنند. با وجود اين انتظار مقام‌هاي ترك، رسانه‌هاي روسيه از آغاز بازرسي‌هاي سازمان نظارت بر حقوق مصرف‌كنندگان درباره شركت‌هاي گردشگري براي رعايت ممنوعيت سفر گردشگران به تركيه خبر دادند. با امضاي قانون تحريم توسط پوتين، روابط گردشگري بين دو كشور تقريبا قطع شد. بنا بر ارزيابي‌هاي انجام شده، اين اقدام روسيه مي‌تواند بيش از هشت ميليارد دلار درآمد ارزي تركيه را كاهش دهد، زيرا شمار گردشگران روس به اين كشور سالانه تا سه ميليون نفر اعلام شده است و مسكو با آگاهي از اهميت اين بخش براي آنكارا و براي كامل كردن فشارها، از اول سال آينده ميلادي نظام سفر بدون رواديد بين دو كشور را لغو مي‌كند.
براساس گزارش‌هاي منتشره، در ۱۰ ماه نخست سال جاري ميلادي گردشگران آلماني با ۵۶/۱۵ درصد در صدر فهرست گردشگران خارجي در تركيه قرار داشتند و پس از آن گردشگران روس ۱۰/۷ درصد كل گردشگران خارجي در تركيه را به خود اختصاص دادند. از سوي ديگر، پرونده سرمايه‌گذاري ۲۰ ميليارد دلاري روسيه در دو طرح بزرگ نيروگاه اتمي «آق قويو» و خط لوله گازي «جريان ترك» نيز در ابهام قرار گرفته است كه لغو آن مي‌تواند، بيش از گذشته بر اقتصاد تركيه فشار وارد آورد. نگراني تركيه پس از سخنان پنجشنبه گذشته رئيس جمهوري روسيه بيشتر شد كه تاكيد كرد اقدام‌ها عليه تركيه به دليل ساقط كردن يك جنگنده روسي در سوريه فقط به تحريم‌هاي اقتصادي محدود نمي‌شود و عرصه‌هاي ديگر را نيز در برخواهد گرفت.
پوتين با بيان اينكه مي‌دانيم چه كسي در تركيه از تروريست‌ها و تبهكاران نفت مسروقه از ميادين نفتي سوريه را خريداري مي‌كند، اظهار داشت: تروريست‌ها بخش قابل توجهي از درآمد حاصله از قاچاق نفت را در جريان اعمال تروريستي براي كشتار شهروندان ما و فرانسه و كشورهاي ديگر به كار مي‌گيرند. وي تاكيد كرد اين همدستي با تروريست‌ها را هيچگاه از ياد نمي‌بريم. آنها بايد بدانند از پشت به ما خنجر زدند. مسئوليت كامل سرنگوني هواپيماي روسيه بر عهده تركيه است و اين كشور از اقدام خود پشيمان خواهد شد.
http://www.armandaily.ir/fa/Main/Detail/136718
ش.د9404734