(روزنامه همدلي ـ 1395/02/15 ـ شماره 311 ـ صفحه 3)
دیپلماسی عمومی عارف در دوره هاشمی رفسنجانی
محمدرضا عارف که سابقه معاون اولی
ریاست‌جمهوری را در پرونده خود دارد با اشاره به اظهارات دو نماینده کنگره آمریکا
مبنی بر درخواست برای حضور در ایران می‌گوید: در حال حاضر آمریکایی‌ها برای شرکت
در کنفرانس‌های علمی به ایران می‌آیند؛ اما اینکه نمایندگانی با پیش‌شرط و اینکه
بخواهند برای نظارت بر انتخابات به ایران بیایند، در چه جایگاهی هستند که چنین
درخواستی می‌کنند. او می‌افزاید: باید از دانشمندان برجسته و افراد ذی‌نفوذ در
سیاست خارجی کشور‌ها دعوت کنیم. حضور نمایندگان پارلمان‌ها بدون پیش‌شرط مانعی
ندارد زیرا ما دخالت هیچ کشوری را نمی‌پذیریم. استقلال جزو شعارهای اصلی جمهوری
اسلامی ایران بوده و طی این سال‌ها نیز هیچ قدرتی نتوانسته خدشه‌ای به آن وارد
کند.
منتخب اول مردم تهران که با «دیپلماسی ایرانی» سخن می‌گفت، به دوران تصدی خود در دولت اصلاحات اشاره‌کرده و گفت: زمان ریاستم در دانشگاه تهران دیداری با آیت‌الله هاشمی رفسنجانی داشتم. در آن زمان روابط بسیار تیره‌ای با یکی از کشور‌ها که اصولاً باید روابطمان خوب می‌بود، داشتیم. به ایشان گفتم که شما نمی‌توانید با ابزار سیاسی به بهبود روابط کمک کنید؛ اما من به‌عنوان رییس دانشگاه تهران می‌توانم. می‌توان با برداشتن دو – سه‌گام و از طریق دیپلماسی علمی این کار را انجام داد. حال شما ببینید طی چهار دهه با کشوری که بسیار در جهان اسلام تاثیرگذار است چه روابطی داریم. او با اشاره به اینکه راهکار توسعه روابط باید با ظرافت و دقت دنبال شود، ادامه داد: حضور دانشمندان علمی کشورهای دیگر بسیار موثر است. ابتدا می‌توان با برداشتن گام دیپلماسی علمی، به سمت دیپلماسی فرهنگی و سپس گام‌های بعدی حرکت کرد؛ بنابراین تشخیص راه ورود در دیپلماسی بسیار مهم است. باید گام‌به‌گام پیش رفت تا ذهنیت مثبتی را به ایجاد کنیم.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام بابیان اینکه تبلیغات عجیبی علیه ایران در غرب انجام می‌شود، ادامه داد: گاهی این مساله متاثر از مواضعی است که ما گرفته‌ایم. آن‌ها گاهی تلقی رودررویی با منافعشان را داشتند. شاید قصد و نیتی هم نبوده است؛ اما کار به‌جایی رسید که مساله ایران هراسی را مطرح کردند. او دعوت کردن به‌جای سفر کردن را نگاه سیاستی خود در حوزه روابط خارجی دانسته و گفت: سال ۷۶ کنفرانس بین‌المللی برق در ایران برگزار شد. در آن زمان از یک استاد برجسته استنفورد که هم خود و همسرشان یهودی بودند، دعوت کردیم. البته در ابتدا قصد آمدن نداشتند اما پیام دادیم که شاگرد شما، اکنون وزیر شده است. این استاد نیز با رودربایستی به ایران آمد. پس‌ازآنکه قصد بازگشت داشت، گفته بود من وقتی آمدم، منتظر بودم که در فرودگاه گلوله‌ای به من شلیک شود. ببینید این استاد با این تفکر به ایران آمد؛ اما اکنون از آن زمان، او و همسرش هر دو مبلغ ایران شده‌اند.
لزوم دعوت از استادان آمریکایی و اروپایی در کنفرانس‌های علمی
محمدرضا عارف ادامه داد: به همین دلیل سعی می‌کنیم در کنفرانس‌های علمی از استادان آمریکایی و اروپایی دعوت کنیم. برای مثال در کنفرانس تئوری اطلاعات که به‌زودی برگزار می‌شود، برجسته‌ترین استاد این حوزه که آمریکایی هندی الاصل است، دعوت شده است. این مساله نشان می‌دهد که روابط علمی بین کشور‌ها تا چه حد می‌تواند مقدمه حل شدن روابط سیاسی باشد. عارف به دیپلماسی به مفهوم عام و نه سیاسی اعتقاد داشته و در ادامه به این موضوع می‌پردازد که باید در کشور این موضوع اولویت‌بندی شود زیرا در مواردی باید دیپلماسی از مسیر اقتصاد و در موارد دیگر از مسیر سیاست دنبال شود. او در ادامه به روابط با غرب پرداخت و افزود: به نظرم هیچ‌گاه نتوانستیم از تضاد‌ها و اختلافات درون غرب به نفع خود و برقراری یک موازنه مثبت استفاده کنیم. رفتار ما در مقابل غرب به‌گونه‌ای شد که همه آن‌ها حتی اتریش، آلمان و ایتالیا علیه ما و همسو با آمریکا شدند. این‌ها از ضعف دیپلماسی ماست.
موضوع درخواست ۳ نماینده کنگره برای سفر به ایران چه بود؟
نزدیک به یک ماه از اجرایی‌شدن توافق هسته‌ای گذشته بود و برخی از جمهوری‌خواهان کنگره که نتوانستند مانع از تصویب این قرارداد در آمریکا شوند، در اقدامی حاشیه‌ساز تقاضای سفر به ایران را مطرح کردند. ۱۶ بهمن‌ماه سال ۹۴، بی‌بی‌سی فارسی بر اساس گزارش روزنامه آمریکایی هیل نوشت: مایکل پمپئو از ایالت کانزاس، لی زلدین از ایالت نیویورک و فرانک لوبی‌یندو از ایالت نیوجرسی اعلام کرده‌اند روز پنج‌شنبه (۱۵ بهمن) رسما از طریق دفتر حفاظت از منافع ایران در واشنگتن، درخواست ویزا کرده‌اند. این سه نماینده جمهوری‌خواه گفته‌اند بنا دارند برای مشاهده انتخابات آتی مجلس ایران، بازدید از مراکز هسته‌ای و همچنین ملاقات با یک زندانی آمریکایی به این کشور سفر کنند. هم‌زمان با درخواست روادید، این نمایندگان تندرو نامه سرگشاده‌ای هم خطاب به مقامات ارشد کشورمان منتشر کرده‌اند و به‌طور مستقیم خواستار توجه این مقامات به درخواست سفرشان شده‌اند. در نامهای که امضای هر سه نماینده متقاضی ویزا در پایین آن مشاهده می‌شود و تاریخ روز 15 بهمن را دارد آمده: «علت اصلی تصمیم ما برای سفر به ایران، نظاره کردن انتخابات روز ۲۶ فوریه (هفتم اسفند) است. این رویدادی تاریخی است. ما مشتاقیم که جاری شدن دموکراسی در ایران را از نزدیک مشاهده کنیم. تاسف‌برانگیز خواهد بود اگر برای نخستین‌بار از زمان استقرار حکومت ایران، هیچ آمریکایی فرصت نیابد که صحه بر آزادانه و عادلانه بودن این انتخابات بگذارد.»
درخواست دوباره اعضای مجلس نمایندگان آمریکا برای سفر به ایران
اما این موضوع و درخواست به همین‌جا ختم نشد و پس‌ازآنکه پاسخی رسمی از سوی مقامات کشور به این درخواست منتشر نشد، آن‌ها دوباره و در آستانه سفر رئیس بانک مرکزی کشورمان به آمریکا بار دیگر درخواست خود را مطرح کردند. این سه نماینده در نامه جدید خود از مقامات ایران خواسته‌اند تا ویزای مسافرتی را برای آن‌ها صادر کنند تا بتوانند با گروگان‌های آمریکایی (در ایران) دیدار کرده و از سایت‌های هسته‌ای بازرسی کنند و از پایبندی ایران به توافق هسته‌ای اطمینان حاصل کنند.
مایک پومپئو، لی زلدین و فرانک لوبیوندو، این بار بهانه‌ای تازه نیز پیدا کرده‌بودند و ضمن اشاره به سفر ولی‌الله سیف در نامه خود نوشتند که تهران به آن‌ها امکانی همانند آنچه دولت اوباما به مقامات ایرانی داده است، اعطا کند.
واکنش برخی نمایندگان: اجازه سفر نمی‌دهیم
پس از مطرح‌شدن نامه این سه نماینده کنگره و هدف آن‌ها از سفر به ایران، برخی نمایندگان کمیسیون امنیت ملی در اظهارنظرهای متفاوتی، چنین درخواست را به‌منزله دخالت در امور داخلی کشور قلمداد کردند و اعلام کردن که به صدور ویزا برای این نمایندگان مخالفند. منصور حقیقت‌پور نائب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس بابیان اینکه اجازه فضولی آمریکایی‌ها در انتخابات را نخواهیم داد، گفت: مخالف سفر سه عضو جمهوری‌خواه کنگره آمریکا به ایران هستیم. عضو هیات رئیسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی بابیان اینکه درخواست ویزا برای سفر به ایران در آستانه انتخابات از سوی جمهوری‌خواهانی که مخالف توافق هسته‌ای با ایران بودند مشکوک است، تصریح کرد: وزارت امور خارجه پاسخی دندان‌شکن به این نمایندگان کنگره آمریکا بدهد. وی ادامه داد: مگر آمریکایی‌ها اجازه بازدید از زندان گوانتانامو را تاکنون به کسی داده‌اند که امروز قصد دارند با آمدن به ایران با زندانیان ملاقات داشته باشند.
علاءالدین بروجردی رئیس کمیسیون امنیت ملی نیز به درخواست سه نماینده جمهوری‌خواه کنگره امریکا برای سفر به ایران واکنش نشان داد و افزود: آمریکایی‌ها حق ندارند چنین درخواست نابجایی مطرح کنند. انتخابات ایران هیچ نیازی به نظارت بین‌المللی ندارد چراکه قوی‌ترین دموکراسی منطقه را داریم و انتخابات ما در چارچوب قوانین بین‌المللی و کاملا شفاف و سالم است. پیش‌ازاین نیز سخنگوی وزارت خارجه در مورد درخواست سه عضو کنگره آمریکا برای نظارت بر انتخابات ایران گفت: این اقدام در نگاه اولیه یک اقدام سیاسی و تبلیغاتی است. سیاست ایران به‌طور کاملا روشنی جلوگیری و ممانعت از مداخله خارجی است. به گزارش «همدلی»، سخنان دیروز محمدرضا عارف اگرچه به‌ظاهر متفاوت از دیگر واکنش‌ها به این درخواست است اما به نظر می‌آید زمانی که ایشان از عدم پیش‌شرط این نمایندگان برای سفر به کشورمان سخن می‌گوید، درواقع به شیوه‌ای دیپلماتیک به درخواست سه نماینده جمهوری‌خواه جواب می‌دهد؛ جوابی که عدم‌مداخله در امور کشور را در دل خود حفظ کرده است.
http://hamdelidaily.ir/?newsid=10327
ش.د9500166