تهدیدات جهانی شامل:
1- سایبر و فناوری
2-تروریسم
3- تسلیحات کشتار جمعی و اشاعه
4- فضا و ضدفضا
5- ضداطلاعات
6- جرائم سازمان‌یافته فراملی
7- اقتصاد و منابع طبیعی
8- امنیت انسانی
در ادامه نگاهی داریم به مهم‌ترین بخش‌های این گزارش سالانه:
ایران بین 5 تهدید سایبری اصلی علیه آمریکا
در اولین فصل از این گزارش، در بخشی با عنوان «تهدیدگران پیشرو»، نام ایران در کنار روسیه، چین، کره شمالی و بازیگران غیردولتی، به‌عنوان یکی از 5 تهدید سایبری اصلی علیه آمریکا، ذکر شده است.
در توضیح نقش ایران در حوزه سایبر آمده است: «سال 2015، ایران برای پشتیبانی از اولویت‌های امنیتی خود، اثرگذاری بر رخدادها و مقابله با تهدیدات، از جاسوسی، پروپاگاندا و حملات سایبری از جمله علیه متحدان ایالات متحده در منطقه، استفاده کرد».
تکرار دوباره اتهام حمایت ایران از تروریسم
در فصل دوم این گزارش یعنی فصل مربوط به «تروریسم» همانطور که انتظار می‌رفت، ایران به حمایت از گروه‌های تروریستی متهم شده است. در ابتدای این فصل آمده است: «ایالات متحده و متحدانش در سال 2016 با محیط تهدید چالش‌برانگیزی مواجه هستند. افراط‌گرایی خشن سنی از دهه 1970 به بعد روند رو به رشدی داشته و بیش از هر زمان دیگری در طول تاریخ، گروه، عضو و مأمن دارد. در عین حال افراط‌گرایی خشن شیعی احتمالا برای مقابله با تهدیدات فرضی و واقعی و همچنین پیشبرد نفوذ ایران، تنش‌های مذهبی را تعمیق خواهد کرد».
این گزارش در بخش دیگری ایران را به حمایت از حوثی‌ها در یمن متهم کرده و افزوده است: «ایران به‌عنوان اصلی‌ترین حامی دولتی تروریسم، به اعمال نفوذ در بحران‌های منطقه از طریق سپاه پاسداران انقلاب [نیروی قدس] و شرکای تروریستش در حزبالله لبنان و گروه‌های نیابتی دیگر، ادامه می‌دهد. این کشور همچنین از متحدان خود در منطقه، حمایت نظامی و اقتصادی می‌کند. ایران و حزبالله همچنان تهدیدی تروریستی برای منافع ایالات متحده و شرکایش در سراسر جهان هستند».
برجام شفافیت برنامه ایران را افزایش داد
نام ایران در فصل سوم گزارش که مربوط به «تسلیحات کشتار جمعی و اشاعه» است هم وجود دارد. در ابتدا در بخش مربوط به کره شمالی عنوان شده است پیونگ‌یانگ به ایران اقلام مربوط به برنامه موشکی صادر کرده است. در ادامه در صفحه 8 این گزارش، بخش کاملی به ایران اختصاص یافته است، با این عنوان: «پایبندی ایران به توافق با هدف حفظ توانمندی‌ها و رسیدن به رفع تحریمها». در این بخش آمده است: «ایران احتمالا برنامه جامع اقدام مشترک را ابزاری برای رفع تحریمها و در عین حال حفظ توانمندی‌های هسته‌ای‌اش و همچنین گزینه توسعه زیرساخت‌های هسته‌ای‌اش می‌داند. ارزیابی ما همچنان این است که هدف راهبردی فراگیر ایران جهت ارتقای امنیت، پرستیژ و نفوذ منطقهای، این کشور را به پیگیری توانمندی‌هایی واداشته که اهداف ایران در زمینه انرژی هسته‌ای و فناوری را محقق کرده و در عین حال این توان را به این کشور می‌دهد که در صورت اتخاذ تصمیم، بتواند تسلیحات هسته‌ای قابل حمل با موشک بسازد. پیگیری این اهداف از سوی ایران، میزان پایبندی این کشور به برجام در طول زمان را تعیین می‌کند. نمی‌دانیم که آیا ایران نهایتا تصمیم به ساخت سلاح هسته‌ای می‌گیرد یا نه».
همچنین ارزیابی ما همچنان این است که ایران برای ساخت یک سلاح هسته‌ای، با هیچ مانع غیرقابل عبوری مواجه نیست که همین امر اراده سیاسی ایران را به مهم‌ترین عنصر بدل می‌کند. با این حال، اجرای برجام از سوی ایران، زمان مورد نیاز این کشور برای تولید مواد تشعشع‌زا برای ساخت یک سلاح هسته‌ای را از چند ماه به حدود یک سال افزایش داده است. برجام همچنین شفافیت فعالیتهای هسته‌ای ایران را افزایش داده است که این امر عمدتا از طریق دسترسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و اختیارات بازرسی ذیل پروتکل الحاقی موافقتنامه جامع پادمانی، حاصل می‌شود. در نتیجه، جامعه بین‌المللی در جایگاه مناسبی قرار گرفته تا به سرعت تغییراتی را که با هدف کاهش زمان مورد نیاز ایران برای تولید مواد تشعشع‌زا در برنامه این کشور انجام می‌شود، شناسایی کند.
علاوه بر این، برجام ابزاری در اختیار آژانس قرار داده تا موارد نقض ممنوعیت‌های اعمال‌شده بر فعالیتهای مشخص تحقیق و توسعه را که می‌توانند به ساخت یک سلاح هسته‌ای کمک کنند، مورد تحقیق قرار دهد. قضاوت ما این است که ایران در صورت ساخت سلاح‌های هسته‌ای، ترجیح می‌دهد برای استفاده از آنها، موشک‌های بالستیک را به کار گیرد. موشک‌های بالستیک ایران ذاتا دارای توان حمل تسلیحات کشتار جمعی هستند و تهران همین حالا هم بزرگ‌ترین زرادخانه موشک‌های بالستیک در خاورمیانه را در اختیار دارد. پیشرفت ایران در پرتاب موشک‌های فضایی و همچنین خواسته این کشور برای ایجاد بازدارندگی در برابر ایالات متحده و متحدانش، ابزار و انگیزه لازم برای ساخت موشک‌های دوربردتر از جمله موشک‌های بالستیک قاره‌پیما را در اختیار ایران قرار می‌دهد».
نقش ایران در منطقه
در ادامه پس از پایان تهدیدات جهانی، در فصل مربوط به تهدیدات منطقهای، در چند بخش دیگر از جمله مساله ضداطلاعات و همچنین بررسی اوضاع در ترکیه، عراق، یمن و سودان نیز از ایران نام برده شده است. جامعه اطلاعاتی آمریکا در گزارش خود نوشته‌است: سرویس‌های اطلاعاتی ایران همچنان آمریکا را به‌عنوان اصلی‌ترین تهدید می‌بینند. این ارزیابی، گسترش نفوذ و نقش ایران در منطقه را مایه نگرانی ترکیه دانسته و حمایت ایران از گروه‌های شیعه دخیل در بازپس‌گیری مناطق تحت تصرف داعش در عراق را دلیل بی‌میلی اهل سنت این مناطق به مخالفت با داعش ارزیابی کرده است. درباره یمن نیز ایران به‌عنوان پشتیبان حوثی‌ها معرفی و عنوان شده است که ایران آمادگی خود برای مذاکره را نشان داده است. درباره سودان هم در این گزارش گفته شده این کشور پس از قطع روابط دیپلماتیک با ایران، به عربستان نزدیک‌تر شده است.
ارزیابی کلی گزارش از ایران
صفحه 24 گزارش تقریبا به طور کامل به ایران اختصاص یافته و در آن درباره برنامه جامع اقدام مشترک، برنامه موشکی و نقش منطقهای ایران صحبت شده است. در این بخش از گزارش آمده است: «از ماه ژانویه، تهران تعهدات لازم برای اجرای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را اجرایی کرده، بازداشت‌شدگان را مبادله کرده و 10 ملوان ایالات متحده را آزاد کرده است. با وجود این تحولات، جمهوری اسلامی ایران به دلیل حمایتش از تروریست‌‌های منطقهای و گروه‌های شبه‌نظامی و رژیم «بشار اسد» (رئیس‌جمهور سوریه) و همچنین توسعه توانمندی‌های پیشرفته نظامی، تهدیدی پایدار برای منافع ملی ایالات متحده است. تهران خود را رهبر «محور مقاومت» شامل اسد و گروه‌های محلی همسو با ایران بویژه حزبالله لبنان و شبه‌نظامیان شیعه عراقی می‌داند.
هدف آنها مقابله با نفوذ ایالات متحده، عربستان‌سعودی و اسرائیل، تقویت متحدانشان و مبارزه با گسترش داعش است. تهران ممکن است از شهروندان آمریکایی بازداشت‌شده هنگام ورود به اراضی ایران، به‌عنوان یک برگ چانه‌زنی برای دستیابی به امتیازات مالی یا سیاسی همسو با اهداف راهبردی‌اش، استفاده کند». این گزارش می‌افزاید: «دخالت ایران در درگیری‌های سوریه، عراق و یمن در سال 2015 تعمیق شد. در سوریه، ایران به صورتی علنی‌تر به کشته شدن «شهدا»ی ایرانی اذعان کرده، شمار نیروهایش را افزایش داده و نقش پیشروتری در مبارزه با «تروریست‌ها» برعهده گرفته است. در عراق، نیروهای رزمی ایران، از راکت، توپخانه و پهپاد برای مقابله با داعش استفاده کرده‌اند. ایران همچنین با تلاش برای انتقال کمک برای حوثی‌ها، از آنها حمایت می‌کند. تهران قطعا در سال 2016 نیز برای حمایت از شرکای منطقهای خود و گسترش نفوذ منطقهایاش در سراسر خلیج‌فارس و مرزهای شرقی خود فعال خواهد ماند. مقامات ایرانی معتقدند مقابله با دشمنان در مناطق دور از مرزها، به جلوگیری از کشیده شدن بی‌ثباتی به داخل ایران کمک کرده و تهدید داعش برای ایران و شرکای منطقهایاش را کاهش می‌دهد. ایران همچنین همکاری خود با روسیه در منطقه را افزایش داده است».
در ادامه گزارش با بیان اینکه «آیت‌الله خامنه‌ای رهبر عالی ایران همچنان ایالات متحده را تهدیدی بزرگ برای ایران می‌داند و ارزیابی ما این است که با وجود اجرای برجام، نگاه وی تغییر نمی‌کند» عنوان شده است برخورد سازمانهای امنیتی و اطلاعاتی با روزنامه‌نگاران و تجار متهم به ارتباط با غرب، پیامی است مبنی بر اینکه برجام به معنی تغییر در روابط با غرب نخواهد بود. این گزارش می‌افزاید: «ایران در ژانویه 2016 چند شهروند ایالات متحده را که در ایران بازداشت شده بودند، آزاد کرد اما ممکن است این کشور از شهروندان دیگر ایالات متحده به‌عنوان یک برگ چانه‌زنی برای امتیازگیری از ایالات متحده استفاده کند».
در پایان بخش مربوط به ایران در گزارش آمده است: «نظامیان و سازمانهای امنیتی ایران می‌خواهند نشان دهند آرمان‌های قدرت منطقهای آنها با وجود توافق هسته‌ای، تغییری نکرده است. یک هفته پیش از روز اجرای برجام، ایران آزمایش یک موشک بالستیک «دوربرد» و دقیق‌تر خود به نام «عماد» را علنی کرد. ایران همچنین توسعه سامانه‌های تسلیحاتی تولید داخل، زیردریایی‌ها و جنگ‌افزارهای سطحی، توپخانه و پهپادی را با هدف ایجاد بازدارندگی در برابر دشمنان بالقوه خود و تقویت نفوذ و جایگاه منطقهایاش، علنی می‌کند. مشارکت ایران در درگیری‌های سوریه و عراق، منجر به کسب تجربیات ارزشمند میدانی برای انجام عملیات‌های ضدشورش، توسط نیروهای این کشور شده است.
http://www.vatanemrooz.ir/newspaper/page/1834/12/154488/0
ش.د9405796