(روزنامه آرمان – 1395/06/20 – شماره 3133 – صفحه 7)
* اصولگرايان به شكل‌هاي مختلف براي انتخابات رياست‌جمهوري آينده به حسن روحاني چراغ سبز نشان مي‌دهند. به نظر شما اصولگرايان و حسن روحاني در چه شرايطي مي‌توانند به هم نزديك شوند؟ اين نزديكي داراي چه الزاماتي است؟
** آقاي روحاني در شرايطي به رياست‌جمهوري رسيدند كه تنها۵۰ درصد آرا را به خود اختصاص دادند. اين مساله به معناي اين است كه حدود ۵۰ درصد جمعيت كشور به افرادي به جز آقاي روحاني راي دادند. در نتيجه آقاي روحاني از ابتداي روي كار آمدن با مشكلات زيادي از سوي مخالفان خود مواجه شد كه اين مساله روي كاركرد دولت ايشان تاثير منفي گذاشت. نكته ديگر اينكه آقاي روحاني داراي خاستگاه اصولگرايي است و تفكرات ايشان ريشه در باورها و انديشه‌هاي اصولگرايان دارد. به همين دليل در سال ۹۲ طيف‌هايي از اصولگرايان از ايشان حمايت كردند. بنده اين مساله را قبول ندارم كه آقاي روحاني در سال۹۲ با حمايت همه‌جانبه اصلاح‌طلبان به رياست‌جمهوري رسيد و اصولگرايان به هيچ عنوان از وي حمايت نكردند. در سال۹۲ برخي از اصولگرايان كه از تندروي در فضاي سياسي كشور خسته شده بودند احساس مي‌كردند اگر از يك شخصيت تندرو ديگر حمايت كنند كشور وضعيت ناگواري پيدا مي‌كند و به همين دليل از شعارهاي اعتدال‌گرایی و مشي عقلايي آقاي روحاني حمايت كردند تا كشور در مسير صحيح و منطقي قرار بگيرد.
در واقعيت نيز اين اتفاق رخ داد و پس از سال ۹۲ كشور رنگ ثبات و آرامش به خود گرفت و در يك مسير عقلايي و منطقي قرار گرفت. آقاي روحاني به خوبي موفق شد كشور را از تنش‌ها و درگيري‌هاي بين‌المللي كه كم كم شكل خطرناكي نيز به خود گرفته بود نجات دهد و از سوي ديگر با مشي اعتدالي كه در پيش گرفت فضاي داخلي كشور را نيز به سمت آرامش و اعتدال هدايت كرد. با اين وجود بايد اين نكته را بپذیريم كه آرايش سياسي انتخابات۹۲ با شرايط انتخابات رياست‌جمهوري ۹۶ بسيار متفاوت است و كشور در آستانه انتخابات ۹۶ در شرايط ويژه و خاصي قرار گرفته كه نيازمند تحليل و واكاوي دقيق است. در شرايط كنوني مردم به دنبال آرامش و تعادل در مديريت كشور هستند و ديگر اجازه نمي‌دهند تندروها قدرت را به دست بگيرند. در عين حال مردم تمايل دارند به همان اندازه كه از ثبات و آرامش سياسي كشور حمايت مي‌كنند، نتيجه به وجود آمدن ثبات و آرامش را نيز به چشم خود ببينند و در زندگي خود لمس كنند. به نظر من بيش از ۱۰ مطالبه اصلي مردم در دولت آقاي روحاني تحقق پيدا نكرد و آقاي روحاني با وجود همه تلاش‌هايي كه انجام داد موفق نشد به صورت كامل به وعده‌هاي انتخاباتي خود عمل كند.
به نظر من گرايش اصولگرايان به سمت آقاي روحاني به دليل فشارهايي است كه از سوي جامعه به جريان‌هاي سياسي و از جمله اصولگرايان وارد مي‌شود. مردم مدت‌هاست از تندروي‌هاي سياسي خسته شده‌اند و به دنبال آرامش هستند. از سوي ديگر اصولگرايان به مدت هشت سال از محمود احمدي‌نژاد كه مشي افراطی داشت و آرامش كشور را به‌هم زده بود حمايت كردند. به همين دليل مردم از جريان اصولگرايي به عنوان يك جريان سياسي ريشه‌دار و اصيل مي‌خواهند كه به جاي اينكه از تندروهاي سياسي حمايت كنند، از گفتمان عقلانيت و اعتدال كه آقاي روحاني منادي آن است حمايت كنند. اصولگرايان نيز در يك جبر تاريخي قرار گرفته‌اند و براي راضي كردن طرفداران خود به شكل‌هاي مختلف به حسن روحاني چراغ سبز نشان مي‌دهند.
* برخي از فعالان سياسي عنوان كرده‌اند كه اگر فشارها به آقاي روحاني همچنان ادامه پيدا كند با محمدجواد ظريف براي كانديداتوري در انتخابات۹۶ وارد مذاكره خواهند شد. به نظر شما اين مساله مي‌تواند شكل واقعيت به خود بگيرد؟
** آقاي روحاني از نظر سابقه و تجربه سياسي وضعيت بهتري نسبت به آقاي ظريف دارند و فضاي سياسي ايران و زواياي پنهانش را بهتر مي‌شناسند و سال‌ها در آن زيست كرده اند. از سوي ديگر مديريت اجرايي كشور كار بسيار سخت و طاقت‌فرسايي است و نيازمند تجربه، كارايي و مديريت در بخش‌هاي مختلف كشور است. نكته ديگر اينكه در سه سال گذشته آقاي روحاني در عمل كردن به همه وعده‌هاي خود موفق عمل نكرده و هنوز نتوانسته براي برخي مسائل چاره مناسب پيدا كند و به شكلي در مديريت كشور وامانده است. آقاي ظريف چگونه و با چه تجربه سياسي داخلي مي‌تواند از عهده اين همه مشكلات بربيايد. بدون شك آقاي ظريف در سياست خارجي و ديپلماسي يك شخصيت
ممتاز جهاني و بسيار توانمند است. اما بايد اين نكته را در نظر گرفت كه مديريت كشور تنها به سياست خارجي مربوط نمي‌شود بلكه ساير حوزه‌هاي مهم ديگر را نيز دربر مي‌گيرد. به نظر من آقاي روحاني براي رياست‌جمهوري نسبت به آقاي ظريف جامع الشرايط هستند.
* اصولگرايان و به صورت خاص جامعه روحانيت مبارز، براي حضور آيت‌ا... هاشمي در جلسات اين تشكل اعلام آمادگي كرده‌اند. ارزيابي شما از حضور آيت‌ا... هاشمي در جمع اصولگريان در مقطع كنوني چيست؟
** آيت‌ا... هاشمي به دليل جايگاهي كه در بين مردم و مسئولان نظام دارند در مقاطع مختلف نقش ميانجيگري را در بين جريان‌هاي سياسي ايفا كرده‌اند و به نظر مي‌رسد در انتخابات رياست‌جمهوري ۹۶ كه كشور در يك شرايط خاص سياسي قرار گرفته نيز دوباره اين نقش را ايفا خواهند كرد. آقاي هاشمي در سال ۷۶ يكي از اهرم‌هاي اصلي پيروزي رئيس دولت اصلاحات در انتخابات بود و موفق شد ۷۰ درصد آراي مردم را روي رئيس دولت اصلاحات متمركز كند. از سوي ديگر ايشان در سال ۹۲ موفق شدند۵۰ درصد آراي مردم را به سود آقاي روحاني هدايت كنند. در نتيجه نفوذ و جايگاه ايشان در بين مردم و جريان‌هاي سياسي همواره و در مقاطع مختلف چاره‌ساز و تاثيرگذار بوده است.
* حضور آيت‌ا... هاشمي در جلسات روحانيت مبارز در مقطع كنوني به منزله به دست گرفتن ابتكار عمل فضاي سياسي در آستانه انتخابات توسط ايشان است. آيا آيت‌ا... هاشمي به خلق حماسه‌اي ديگر در انتخابات رياست‌جمهوري سال ۹۶ مي‌انديشد؟
** در سال ۹۲ آيت‌ا... هاشمي در حمايت از آقاي روحاني تنها نبود و شخصيت‌هاي ديگري مانند رئيس دولت اصلاحات و همچنين سيدحسن خميني نيز ايشان را همراهي مي‌كردند. آيت‌ا... هاشمي همواره مصلحت و سربلندي نظام و مردم را در نظر گرفته و براساس آن حركت كرده است. با اين وجود ايشان در حمايت از شخصيت‌ها به دستاوردهاي قابل توجهي دست پيدا نكرده و به همين دليل با تغيير استراتژي تلاش مي‌كنند به جاي اينكه از افراد حمايت كنند از تفكرات و رويكردها پشتيباني كنند. آيت‌ا... هاشمي مدت‌هاست به اين نكته پي برده‌اند كه حمايت از اشخاص، كشور را به بن بست مي‌رساند و به همين دليل بايد از گفتمان و تفكرات جمعي حمايت كنند.
به همين دليل ايشان در انتخابات ۹۶ تلاش خواهند كرد تفكرات و رويكردهاي متناقض فضاي سياسي كشور را به هم نزديك كنند و فضاي سياسي كشور را به يك بالانس سياسي مثبت برسانند. شايد هيچ شخصيتي در مقطع كنوني مانند آقاي هاشمي از چنين پتانسيلي برخوردار نباشد كه رويكردهاي سياسي را در فضاي سياسي كشور به هم نزديك كند. ايشان نيز به خوبي به اين نكته آگاهي دارند و به همين دليل به دنبال اين هستند كه از جايگاه تاثيرگذار خود در بين هر دو جريان سياسي استفاده كنند و هر دو جريان سياسي را به حمايت از آقاي روحاني در انتخابات ۹۶ تشويق كنند. افراد در فضاي سياسي جايزالخطا هستند و معمولا طول عمر كمي دارند اما تفكرات و پاردايم‌هاي فكري شكل ماندگار‌تري دارند و معمولا تاثير بيشتري بر فضاي فكري و سياسي جامعه از خود باقي مي‌گذارند. به نظر من نقش تاريخي آيت‌ا... هاشمي در مقطع كنوني اين است كه منادي تغيير حمايت از افراد به سمت حمايت از رويكردها در انتخابات رياست‌جمهوري سال ۹۶ باشد. اين نقش تاريخي نيز تنها با پرهيز از تندروي و همراهي با مشي اعتدالي و تاكيد بر به كار بردن عقلانيت در مديريت كشور به دست مي‌آيد.
* آيا اين احتمال وجود دارد كه آيت‌ا... هاشمي براي حفظ گفتمان اعتدال در انتخابات ۹۶ با بزرگان و علما و همچنين عقلاي اصولگرايي رايزني و گفت‌وگو كند؟
** شرايط انتخابات رياست‌جمهوري ۹۶ به شكلي است كه هر دو جريان سياسي نياز به يك نقطه وحدت براي حمايت از گفتمان اعتدال دارند. اصلاح‌طلبان مدت‌هاست از تندروي و اقدامات راديكال عبور كرده‌اند و مشي متعادل و قابل قبولي را در دستور كار خود قرار داده‌اند. اصولگرايان نيز پس از هشت سال رياست‌جمهوري احمدي‌نژاد به اين نتيجه رسيده‌اند كه تفكرات افراطی براي سرنوشت كشور خطرآفرين است و بايد رويكرد متعادل‌تري در پيش بگيرند. از سوي ديگر مردم اجازه نخواهند داد دوباره يك گفتمان در كشور شكل بگيرد و براي كشور مشكلات داخلي و خارجي به وجود بياورد. به نظر من آيت‌ا... هاشمي مي‌تواند در انتخابات۹۶ نبض جريان‌هاي سياسي را به دست بگيرد و با رايزني و گفت‌وگو با عقلاي هر دو جريان سياسي فضاي انتخابات را به سمت حمايت از آقاي روحاني هدايت كند.
* پس از سخنان حمايت‌گرايانه آيت‌ا... هاشمي درباره آقاي روحاني، هجمه‌ها برعليه ايشان شدت بيشتري پيدا كرده است. دليل حمايت زودهنگام آيت‌ا... هاشمي از آقاي روحاني چيست؟
** آيت‌ا... هاشمي به خوبي به اين مساله آگاهي دارد كه شرايط كشور در مقطع كنوني به شكلي نيست كه بتوان در سياست‌هاي كلي مديريت اجرايي كشور يك تغيير جدي به وجود آورد. اين در حالي است كه در صورتي كه آقاي روحاني موفق نشوند در انتخابات آينده به پيروزي برسند، ماهيت رئيس‌جمهور آينده هنوز مشخص نيست و نمي‌توان از هم‌اكنون پيش بيني كرد كه وي به دنبال اجراكردن چه نوع سياست‌هايي براي مديريت اجرايي كشور است. از سوي ديگر اصلاح‌طلبان گزينه جدي ديگري كه بتواند نقاط ضعف مديريتي آقاي روحاني را پوشش بدهد در اختيار ندارند و به نظر مي‌رسد آقاي روحاني گزينه قطعي اصلاح‌طلبان در انتخابات آينده است. وضعيت كشور به شكلي است كه اصولگرايان نيز به اين نتيجه رسيده‌اند كه بهترين رويكرد اداره كشور رويكرد اعتدال و عقلانيت است و به همين دليل به شكل‌هاي مختلف تلاش مي‌كنند خود را به آقاي روحاني نزديك‌تر كنند. در نتيجه همه عقلاي سياسي كشور به اين نتيجه رسيده‌اند كه در مقطع كنوني بهترين گزينه براي اداره كشور آقاي روحاني است. شرايط كشور به گونه‌اي نيست كه شخص ديگري بخواهد سياست‌هاي جديدي را پياده كند و با شعارهايي جديد به رياست‌جمهوري دست پيدا كند.
* آيا پشتوانه اجتماعي آقاي روحاني به همان شكل كه از ایشان در سال ۹۲ حمايت كرد حاضر خواهد بود از وي در سال۹۶ نيز حمايت كند؟
** عقلا و بزرگان جريان اصلاحات دوباره در انتخابات رياست‌جمهوري سال۹۶ مانند سال۹۲ از آقاي روحاني حمايت خواهند كرد. اما اين اتفاق در بدنه جريان اصلاحات رخ نخواهد داد. بدنه جريان اصلاحات به شكل‌هاي مختلف از آقاي روحاني و دولت ايشان فاصله گرفته است. به هر حال پشتوانه اجتماعي آقاي روحاني با توجه به شعارها و وعده‌هايي كه آقاي روحاني در مبارزات انتخابات مي‌دادند از ايشان حمايت كردند. با اين وجود آقاي روحاني در تحقق وعده‌هاي انتخاباتي خود يا نتواست به خوبي عمل كند يا اينكه با موانع جدي مواجه شد كه اجازه نمي‌دادند ايشان به موفقيت دست پيدا كند. از سوي ديگر موفقيت يا عدم موفقيت آقاي روحاني در انتخابات رياست‌جمهوري سال۹۶ به حضور رقباي انتخاباتي ايشان نيز بستگي دارد. به نظر من اگر چهره‌هاي راديكال و افراطي وارد انتخابات شوند شانس آقاي روحاني براي پيروزي بسيار بالا مي‌رود. با اين وجود اگر چهره‌هايي جديد و با منطق قوي‌تري در مديريت كشور وارد انتخابات شوند، آقاي روحاني با مشكلات جدي در انتخابات مواجه خواهد شد.
* حضور احمدي‌نژاد در انتخابات آينده به چه ميزان براي آقاي روحاني مشكل‌ساز خواهد شد؟
** به نظر من حضور احمدي‌نژاد در انتخابات آينده به سود آقاي روحاني است. احمدي‌نژاد همواره چهره‌اي جنجالي از خود بروز داده و به دليل اينكه مردم از افراط‌گري خسته شده‌اند، حاضر نيستند دوباره از احمدي‌نژاد حمايت كنند. با اين وجود من اميدوارم احمدي‌نژاد وارد انتخابات شود و در نهايت از آقاي روحاني شكست بخورد تا خطر حضور مجدد تندروهاي سياسي در مديريت كشور در آينده كمرنگ شود. شكست احمدي‌نژاد در انتخابات آينده به منزله پايان گفتمان افراط‌گرايي و تندروي سياسي است. در شرايط كنوني اين مساله مهم‌ترين مطالبه اجتماعي مردم است و به همين دليل شانس آقاي روحاني كه گفتمان اعتدال را رهبري مي‌كند در انتخابات آينده بسيار بالاست.
* آيا احمدي‌نژاد براي حضور در انتخابات رياست‌جمهوري آينده با توجه به عملكرد سوال‌برانگيز خود در ۸ سال رياست‌جمهوري، با مانع شوراي نگهبان مواجه نخواهد شد؟
** به هر حال احمدي‌نژاد هشت سال رئيس‌جمهوري كشور بوده و شوراي نگهبان نمي‌تواند نسبت به مساله صلاحيت وي بي‌نظر باشد. اين مساله به تصميم شوراي نگهبان و همچنين روزهاي منتهي به انتخابات بستگی دارد كه چه اتفاقاتي در فضاي سياسي كشور رخ مي‌دهد. با اين وجود رد صلاحيت احمدي‌نژاد باعث مي‌شود كه وي ادعاهاي بزرگ‌تري را مطرح كند و با مظلوم‌نمايي خود در بين افكار عمومي فضاي جامعه را ملتهب كند. در صورتي كه احمدي‌نژاد قصد داشته باشد وارد انتخابات شود و توسط شوراي نگهبان تاييد صلاحيت نشود وي رويكرد محافظه‌كارانه و سكوت سه سال گذشته خود را تغيير خواهد داد و رفتارهاي جديدي از خود بروز مي‌دهد. نهادهای نظارتی بايد اين نكته را در نظر داشته باشند كه مظلوم‌نمايي احمدي‌نژاد در فضاي سياسي كشور ممكن است هزينه‌هاي بالايي براي نظام در پي داشته باشد.
http://www.armandaily.ir/fa/Main/Detail/163156
ش.د9501940