(روزنامه جوان ـ 1395/06/27 ـ شماره 4912 ـ صفحه 6)
اختلاف بر سر هزينه‌هاي نظامي
تداوم اقدامات بلوك غرب عليه روسيه در
ابعاد مختلف مالي، اقتصادي، سياسي و ديپلماتيك به ويژه برقرار كردن نظام‌هاي
تحريمي چند‌گانه و در كنار آن روند كاهشي شاخص‌هاي اقتصادي روسيه به ويژه كاهش در‌آمدها
به دليل سقوط بهاي نفت در دو سال گذشته كه فشارهاي مالي و اقتصادي شديدي را متوجه
روسيه كرده، موجب شده تا به تدريج نا‌رضايتي داخلي در اين كشور افزايش يابد و در
اين راستا حتي بخش‌هايي از حاكميت نيز خواهان تجديد نظر در روند كنوني و نيز انجام
اقدامات جبراني شوند. در اين راستا وزارت دارايي اين كشور خواهان كاهش بودجه نظامي
روسيه شده است. در واقع اكنون اختلاف بر سر هزينه‌هاي نظامي به بخشي از منازعات
داخلي بين مقام‌هاي مسكو تبديل شده است. دليل ارائه شده از سوي وزارت دارايي روسيه
لزوم كاهش كسري بودجه است كه قصد دارد آن را به كمتر از3/2 درصد توليد ناخالص
داخلي برساند. اين نهاد مالي دولتي در عين حال تصريح كرده كه اين كاهش تأثيري بر
دستمزد و حقوق كاركنان نظامي نخواهد داشت. با اين حال پوتين واكنش شديدي به اين
مسئله نشان داده و قاطعانه با هر گونه كاهش بودجه بخش نظامي مخالفت كرده است.
در واقع پوتين خود از بانيان نوسازي نيروهاي مسلح روسيه محسوب مي‌شود و تلاش قابل توجهي را براي تحقق اين مسئله ظرف 16 سال گذشته صورت داده است. از ديدگاه پوتين كاهش بودجه دفاعي و تضعيف ارتش روسيه موجب جسارت هر‌چه بيشتر غرب به منظور پيگيري اهداف خود عليه روسيه به ويژه در شرق اروپا خواهد شد. پوتين در اوايل مارس 2016 اعلام كرد كه كاهش بودجه اين كشور به دليل مشكلات اقتصادي طرح تجهيز و نوسازي ارتش روسيه را تحت تأثير قرار نمي‌دهد. به گفته وي، صنايع دفاعي اين كشور «به طور قابل توجهي» وابستگي خود به واردات را كاهش داده و تنها در تأمين برخي قطعات به خارج متكي هستند. وي از مديران صنايع تسليحاتي خواست به منظور خودكفايي در تأمين اين قطعات نظامي، اقدامات خود را تسريع كنند. پوتين همچنين تأكيد كرد ارزش تسليحات جديد روسي در جريان حملات هوايي عليه تروريست‌ها در سراسر سوريه مشخص شد.
عدم تسليم در برابر غرب
ولاديمير پوتين چندي قبل نيز در اظهاراتي گفته بود تا آخرين رمق از استقلال اين كشور دفاع مي‌كند و هرگز تن به خواسته كشورهاي غربي نمي‌دهد. پوتين به طور قاطع توصيه الكسي كودرين، مشاور اقتصادي خود، در خصوص لزوم سر تسليم فرود آوردن در برخي مسائل را رد و تأكيد كرد تا آخرين حد از استقلال روسيه دفاع خواهد كرد. بحث و گفت‌وگو ميان پوتين و كودرين وزير دارايي سابق در جريان نشست شوراي امور اقتصادي كه زير نظر پوتين فعاليت مي‌كند، روي داد. پوتين، كوردين را به رياست تيم كاري شوراي امور اقتصادي منصوب كرده است. كوردين به داشتن رويكرد اقتصادي ليبرال و انتقادهاي شديد از آنچه آن را سياست‌هاي مالي پوپوليستي دولت كنوني مي‌خواند، مشهور است. وزير دارايي سابق به رئيس‌جمهور توصيه كرد سطح تنش ژئوپولتيك را كاهش دهد و تأكيد كرد كه تن دادن به خواسته‌هاي غرب در برخي موارد به منظور حمايت از توسعه اقتصادي ضروري است. به گفته وي، دست برداشتن از برخي از بلندپروازي‌هاي ژئو پولتيكي به روسيه اجازه خواهد داد تا شكاف ايجاد شده ميان اين كشور و كشورهاي غربي در زمينه فناوري و اقتصادي را كاهش دهد، اما پوتين به سخنان وزير دارايي سابق خود پاسخ داد و تأكيد كرد روسيه هرگز درباره حاكميت خود با غرب سازش نخواهد كرد، هر چند روسيه تلاش مي‌كند تا به كشورهاي پيشرفته از نظر فناوري و اقتصادي بپيوندد.
هشدار به غربگرايان
به نظر مي‌رسد واكنش پوتين در برابر خواسته مشاور اقتصادي خود و نيز درخواست وزارت دارايي روسيه كه آشكارا رويكردي غربگرايانه دارند نشانه دو مسئله است؛ نخست اينكه در بين مقامات دولت روسيه اجماع كامل در زمينه نحوه برخورد با غرب وجود ندارد. در اين زمينه بايد گفت كه ولاديمير پوتين اكنون به عنوان يك رئيس‌جمهور ملي‌گرا شناخته مي‌شود كه آشكارا خواهان حفظ منافع ملي روسيه و تقابل با غرب در مواردي است كه غربي‌ها منافع ملي يا امنيت ملي روسيه را در معرض خطر قرار داده باشند. طبيعتاً از ديدگاه پوتين و همفكرانش، هرگونه خوش‌بيني به غرب با توجه به تجربه تلخ دوره رياست جمهوري بوريس يلتسين دردهه1990 غير قابل قبول بوده و بايستي برخورد با غرب بر مبناي معامله متقابل يا اخذ امتيازات مساوي باشد. در اين ديدگاه هر گونه امتيازي به غرب نه فقط باعث رضايت خاطر آنها نخواهد شد، بلكه بر عكس موجب انتظارات بيشتر از سوي غربي‌ها براي دادن امتيازات جديد از سوي مسكو و نيز عقب‌نشيني هر چه بيشتر روسيه از منافع و مناطق نفوذ خود در صحنه اورآسيا، اروپا و در ديگر نقاط خواهد شد. مسئله دوم اين است كه اين رويداد نشانه وجود اختلاف بين مقامات ارشد روسي در زمينه نحوه مواجهه با غرب است.
اكنون مشخص شده كه حتي در حلقه نزديكان پوتين نيز برخي مقامات وجود دارند كه با توجه به آسيب‌ها و خساراتي كه به اقتصاد روسيه از زمان رويارويي اين كشور با غرب وارد شده و نيز با توجه به كاهش شديد بهاي نفت كه از منابع اصلي در‌آمد روسيه محسوب مي‌شود، خواهان نوعي برخورد سازش‌گرايانه با غرب و در واقع معامله با آن هستند. با اين حال آشكار است كه اكنون رويكرد نخست يعني رويكرد پوتين و همفكرانش، به عنوان رويكرد غالب مطرح بوده و غربگرايان روسي ناچار هستند كه اعتراضات خود را به طور ضمني در قالب مسائلي مانند لزوم كاهش كسري بودجه ابراز كنند. نكته قابل توجه موضع‌گيري ديميتري پسكوف سخنگوي كرملين است. وي با انتقاد تلويحي از موضع كودرين تأكيد كرده كه نيازي به هيچ توصيه‌اي به پوتين درخصوص اتخاذ مواضع سازنده‌تر در سطح بين‌المللي نيست. به گفته وي، پوتين حتي بدون اينگونه توصيه‌ها، سياست دامنه‌داري را با هدف حل و فصل اختلافات و تعميق همكاري و تقويت امنيت به ويژه در قاره اروپا دنبال مي‌كند. بدين ترتيب به نظر مي‌رسد كه پوتين با هشدار غير‌مستقيم به كوردين از طريق سخنگوي كرملين، به وي و ساير مقامات غربگرا در روسيه گوشزد مي‌كند كه وي نه تنها رويكرد كنوني در برابر غرب را ادامه خواهد داد، بلكه به‌شدت مراقب تحركات غربگرايان در صحنه داخلي روسيه براي جلوگيري از تحركات آنها و همكاري احتمالي آنها با غربي‌ها به‌منظور تضعيف دولت روسيه است.
http://javanonline.ir/fa/news/811942
ش.د9502156