(روزنامه جوان – 1395/09/13 – شماره 4968 – صفحه1)
سناي آمريكا طرح تحريم‌هاي 10ساله ايران را با اكثريت 99 از 100 تصويب كرد و براي امضا، روي ميز اوباما فرستاد؛ طرحي كه در صورت امضاي نهايي اوباما پاي آن، قطعا ناقض برجام است و ايران گزينههاي مختلفي براي واكنش به آن آماده كرده است.
دونالد ترامپ قبل از انتخابات گفته بود اگر وارد كاخ سفيد شود توافق هسته‌اي بين ايران و 1+5 را پاره خواهد كرد، ولي شايد باراك اوباما با امضا پاي اولين مصوبه‌اي كه نقض برجام تلقي مي‌شود، خود فرآيند قرباني كردن مهم‌ترين دستاورد سياست خارجي خود يعني برجام را كليد بزند، توافقي كه البته فقط 12 ماه از عمر آن مي‌گذرد. بعد از راي قاطع مجلس نمايندگان به قانون تحريم‌هاي ايرن (ISA)، روز پنج سناي آمريكا هم با اكثريت قاطع 99 نفر، راي به تمديد اين قانون براي 10 سال ديگر داد. هيج كدام از سناتورها به اين قانون راي منفي ندادند و تنها يك نماينده در راي‌گيري حضور نداشت. اين قانون براي اجرايي شدن، بايد تا حداكثر 10 ديگر، به امضاي باراك اوباما، رئيس‌جمهور آمريكا برسد. كاخ سفيد رسما اعلام نكرده كه اوباما مصوبه قاطع سنا را كه راي 419 نماينده مجلس نمايندگان را نيز با خود دارد، امضا خواهد كرد يا نه. اين در حالي است كه با 419 راي مجلس نمايندگان و 99 راي سنا كنگره آمريكا از اكثريت دو سوم كافي براي وتو كردن وتوي اوباما برخوردار است.
اين در حالي است كه يك مقام ارشد كاخ سفيد نيز به طور غير رسمي به پايگاه خبري هيل گفته كه اوباما نيز اين طرح را امضا خواهد كرد. محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه ايران پيش‌تر در صحن علني مجلس گفته بود تصويب قانون تحريم‌هاي ايران كه نسخه اصلي آن در سال 1996تصويب شده، «مغاير برجام است و ايالات متحده نبايد چنين كاري كند.» ظريف گفته است: «آنها (دولتمردان آمريكا) هم در جلسه استماع كنگره اعلام كردند كه نحوه برخورد با اين قانون بايد به شكلي باشد كه برجام را نقض نكند. اينجا ما تاكيد مي‌كنيم كه برجام مشخص است، اهداف برجام، چارچوب‌‌هاي برجام و دولت آمريكا – ربطي هم به اين ندارد كه دولت كجاست، كنگره كجاست و چه كسي در كاخ سفيد – تعهدات بين‌المللي دولت آمريكا مشخص است و نبايد تحريم‌ها مجددا ايجاد شود.»
بهرام قاسمي، سخنگوي وزارت خارجه مي‌گويد: «همانگونه كه مكررا مقامات عالي‌رتبه كشور اعلام كرده‌اند، مصوبه اخير مجلس نمايندگان و سناي آمريكا براي تمديد تحريم‌ها عليه ايران مخالف برجام و تعهدات آمريكا در حقوق بين‌الملل مبني بر عدم مداخله در روابط داخلي و بين‌المللي ساير كشورهاست.»
گزينههاي اعلام نشده ايران
رئيس سازمان انرژي اتمي پا را از اين هم فراتر گذاشته و ضمن تاكيد بر اينكه تصويب قانون تحريم‌هاي ايران كه مدت آن 10 ساله است، «نقض صريح برجام است» از گزينههاي روي ميز ايران براي برخورد با اين نقض صريح خبر داده است: «پيش‌بيني‌هاي لازم را كرده‌ايم، اما اكنون نمي‌خواهيم اعلام كنيم كه چه كار خواهيم كرد.» با اين حال، صالحي گفته كه فعال گزينههاي روي ميز را علني نمي‌كند. علي شمخاني، دبير شوراي امنيت ملي ايران نيز بدون اينكه گزينههاي احتمالي ايران را بيان كند، گفته است: «ما گزينههاي مختلفي داريم، اما به طور حتم آغاز‌كننده هيچ گزينه‌اي كه اين تعهد بين‌الملي را نقض كند نيستيم.»
قانون چند منظوره و هسته‌اي
نسخه اوليه قانون تحريم‌هاي ايران در سال 2006 با نام «قانون تحريم‌هاي ايران و ليبي» (LLSA) وضع شد و شركت‌هايي را كه در بخش انرژي ايران سرمايه‌گذاري كنند، هدف گرفته بود. اين قانون 10 ساله است، به اين معني كه بعد از 10 سال، مدت آن منقضي مي‌شود. به همين خاطر، كنگره آمريكا در سال 2006 آن را با نام جديد «قانون تحريم‌هاي ايران» تصويب كرد. براساس نسخه سال 2006 اين قانون آمريكا همه شركت‌هاي را كه به دستيابي ايران به سلاح شيميايي بيولوژيك و البته هسته‌اي كمك كنند، تحريم مي‌كند، همه شركت‌ها و موجوديت‌هاي را كه از بخش ايران حمايت كنند، تحريم مي‌كند و همه موجوديت‌هايي را كه از ايران كمك كنند ايران سلاح‌هاي بي‌ثبات‌ساز يا پيشرفته متعارف به دست آورد. تحريم مي‌شوند به اين ترتيب، اين قانون جزو تحريم‌هاي چند منظوره آمريكا عليه ايران محسوب مي‌شود اين قانون ابتدا براي يك دوره پنج ساله تا سال 2011 تمديد شده و با راي روز پنج شنبه سنا، كنگره در واقع به تمديد آن تا سال 2026 ميلادي را داده است. اين در حالي است كه آمريكا براساس برجام متعهد شده كه هيج قانون تحريمي جديدي مرتبط با برنامه هسته‌اي ايران را در كنگره آمريكا تصويب نكند. دولت اوباما همچنين در چارچوب برجام متعهد شده با استفاده از اختيارات رياست جمهوري (WAIVER) اعمال برخي از تحريم‌ها را براساس توافق هسته‌اي مستثنا كند، ولي حالا تمديد اين قانون به معناي يك قانونگذاري جديد با اهداف هسته‌اي است.
جمعي از نمايندگان مجلس در حال تدوين طرح سه‌فوريتي براي از سرگيري همه فعاليت‌هاي هسته‌اي كشورمان هستند.
طرح سه‌فوريتي مجلس براي از سرگيري فعاليت‌هاي هسته‌ايبه گزارش فارس، قرار است اين طرح در قالب يك ماده واحده و 5 تبصره تدوين شود و هدف از تدوين آن مقابله با مصوبه سناي امريكا مي‌باشد. نمايندگان مجلس شوراي اسلامي بر لزوم واكنش جدي به مصوبه سناي امريكا تأكيد داشته و اين طرح را در راستاي مقابله با اين اقدام امريكايي‌ها توصيف كردند.
اكبر رنجبرزاده، عضو هيئت‌رئيسه مجلس شوراي اسلامي در گفت‌وگو با تسنيم با تأييد اين خبر، گفت: اين طرح احتمالاً روز يك‌شنبه 14 آذر تقديم هيئت رئيسه مجلس مي‌شود. وي ادامه داد: اگر اين طرح روز يك‌شنبه تقديم هيئت‌رئيسه و سه‌فوريت آن تصويب شود در همان روز ماده واحده و تبصره آن بررسي مي‌شود. نماينده مردم اسد‌آباد در مجلس شوراي اسلامي با بيان اينكه اين طرح يك ماده واحده و پنج تبصره دارد، افزود: در اين طرح بايد دولت را مكلف كنيم تا از امريكا به‌دليل نقض مكرر برجام در مراجع ذي‌صلاح بين‌المللي شكايت كند. عضو هيئت‌رئيسه مجلس با تأكيد بر اينكه اين طرح واكنش تهاجمي به مصوبه اخير مجلس نمايندگان و سناي امريكا خواهد بود، تصريح كرد: اميدوارم اين طرح بدون مخالفي در مجلس رأي بياورد. رنجبرزاده مصوبات اخير مجلس سنا و نمايندگان امريكا را نقض صريح برجام دانست و ادامه داد: مصوبه اخير در اين مجلس خسارت جدي به منافع ملي كشورمان وارد مي‌كند و از اين رو نمايندگان نيز بايد در مجلس ايران با آن مقابله كنند.
در همين زمينه محمدعلي وكيلي نماينده مردم تهران و عضو فراكسيون اميد مجلس شوراي اسلامي در گفت‌وگو با فارس با اشاره به تصويب قانون تمديد 10 ساله تحريم‌ها عليه جمهوري اسلامي ايران در سناي امريكا، اظهار داشت: بدون شك تمديد تحريم‌هاي داماتو نقض صريح برجام محسوب مي‌شود. وي با تأكيد بر اينكه مجلس شوراي اسلامي در اولين فرصت حتماً بايد محمدجواد ظريف وزير امور خارجه را براي ارائه آخرين گزارش‌ها در اين زمينه به پارلمان فرابخواند، افزود: علي‌الاصول مجلس شوراي اسلامي متناسب با گزارشي كه وزير امور خارجه و همچنين دبيرخانه شورايعالي امنيت ملي ارائه خواهند داد، بايد اقدام متناسب و متقابل را انجام دهد. اين عضو فراكسيون اميد مجلس همچنين تصريح كرد: بر اساس مفاد برجام اين حق براي جمهوري اسلامي ايران وجود دارد كه وقتي برجام توسط يكي از طرفين نقض شود، طرف ديگر مي‌تواند بر تعهداتش باقي نماند و به شرايط پيش از اجراي برجام برگردد. وكيلي خاطرنشان كرد: اولين اقدام مجلس شوراي اسلامي اقدام متقابل و متناسب پس از دريافت آخرين گزارش و تحليل از وزير امور خارجه خواهد بود.
علاوه بر اين خبر گزاري خانه ملت روز گذشته در گزارشي نوشت: مجلس شوراي اسلامي، براي مقابله با تمديد قانون داماتو در مجلس امريكا طرحي دوفوريتي براي ممنوعيت واردات كالاهاي امريكايي تهيه كرده كه نمايندگان با رأي قاطع به اين طرح پاسخي به اقدام ضدبرجامي امريكا مي‌دهند. بهروز نعمتي در گفت وگو با خبرگزاري خانه ملت، با اشاره به تصويب تمديد قانون داماتو براي 10 سال در مجلس سناي امريكا گفت: مجلس ايران تاكنون دو اقدام در مقابله با تمديد داماتو در مجلس نمايندگان امريكا انجام داده كه يكي از اين اقدامات تهيه قطعنامه‌اي است كه به امضاي 220 نفر از نمايندگان رسيده و اقدام ديگر تهيه طرح دو فوريتي ممنوعيت استفاده از كالاهاي امريكايي است كه به هيئت رئيسه تقديم مي‌شود و اين پاسخي به تصميم مجلس امريكا است.
نماينده مردم تهران، با بيان اينكه پيرو بيانات مقام معظم رهبري مجلس واكنش جدي و قاطعي به تصويب 10 ساله قانون داماتو نشان خواهد داد، افزود: امريكا علاوه بر تمديد داماتو از فعاليت بويينگ و شركت‌هاي زيرمجموعه آن با ايران جلوگيري كرده است، بنابراين ايران علاوه بر دو اقدام ذكر شده اقدامات جدي و قاطع ديگري انجام خواهد داد. مجلس با تصويب طرح ممنوعيت خريد كالاهاي امريكايي به اقدامات امريكا پاسخ مي‌دهد. نعمتي، با اشاره به اينكه ايران نقض و اجراي برجام توسط امريكايي‌ها را رصد مي‌كند، ادامه داد: مجلس با تصويب طرح ضداستكباري ممنوعيت خريد كالاهاي مصرفي امريكايي قطعاً به اقدامات امريكايي پاسخ مي‌دهد و در ادامه گام‌هاي موثر و مهم ديگري را برخواهد داشت. سخنگوي هيئت رئيسه مجلس شوراي اسلامي، تصريح كرد: مجلس در برابر سياست‌هاي ضد برجامي مجلس امريكا ابتكار عمل به خرج مي‌دهد و با استفاده از ابزار خود به سياست‌هاي استكباري امريكا پاسخ قاطع مي‌دهد.
عارف: وزارت خارجه موضع مناسب اتخاذ كند
محمد رضا عارف، رئيس فراكسيون اميد مجلس شوراي اسلامي، نيز در گفت‌وگويي اظهار داشت: اقدام سناي امريكا در تمديد 10ساله تحريم‌ها عليه جمهوري اسلامي ايران اعتماد به اين كشور را در نظام بين‌المللي تحت‌الشعاع قرار مي‌دهد و تبعات زيادي براي امريكا در پي خواهد داشت.
به گزارش ايرنا، محمدرضا عارف در پاسخ به سؤالي در مورد رأي سناي امريكا به تمديد 10ساله تحريم امريكا عليه ايران اظهار كرد: دولت ايالات متحده امريكا بايد بداند كه اگر بخواهد در نظام بين‌الملل اعتماد به كشورش را زير سوال نبرد راهي جز وتوي مصوبه سناي امريكا ندارد. وي افزود: جمهوري اسلامي ايران ضمن پايبندي به تعهدات بين‌المللي مطمئناً واكنش جدي را در برابر اين اقدام سناي امريكا نشان خواهد داد و مانند گذشته راه خود را با توجه به منافع ملي ادامه مي‌دهد.
عارف گفت: مسئولان سياست خارجي ايران نيز مانند گذشته بايد با هوشياري، اقدامات كشورهاي مرتبط با برجام، به خصوص دولت جديد امريكا را كه به نظر مي‌رسد مي‌خواهد هزينه نقض برجام را متوجه ايران كند به دقت رصد و موضع‌گيري مناسب با توجه به منافع ملي ايران اتخاذ كنند. سناي امريكا جمعه شب با اكثريت مطلق(99 رأي موافق - صفر راي مخالف) تمديد قانون تحريم‌ها عليه ايران را براي يك دوره 10ساله ديگر تصويب كرد. پيش از اين مجلس نمايندگان امريكا تمديد قانون تحريم‌هاي ايران را با اكثريت آرا براي يك دوره 10 ساله ديگر به تصويب رسانده بود.
منبع : فارس
http://javanonline.ir/fa/news/824991
ش.د9502809