(روزنامه جمهوري اسلامي ـ 1396/01/15 ـ شماره 10838 ـ صفحه 6)
مردم ترکیه در این همه پرسی در خصوص تغییر نظام پارلمانی این کشور به سیستم ریاستی با رای «آری» و یا ابقای نظام پارلمانی با رای «نه» تصمیم گیری خواهند کرد.هواداران رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه، حزب حاکم عدالت و توسعه و حزب ملی گرای حرکت ملی که بانی این همه پرسی می‌باشند، مدعی هستند که ترکیه در صورت رای «آری» در این همه پرسی، به یک کشور قدرتمند در منطقه و جهان تبدیل خواهد شد.
احزاب مخالف جمهوریخواه خلق و دمکراتیک خلق‌ها (حزب کردی) نیز در مقابل معتقدند که تغییر نظام به سیستم ریاستی به سیاست‌های مستبد گرایانه و حاکمیت فردی منجر خواهد شد و کنترل امور از دست مردم و مجلس ملی خارج خواهد شد.
بیانات تند اردوغان علیه برخی مقامات و کشورهای اروپایی از سوی کارشناسان به عنوان اقدامی برای جذب آرای ملی گرایان در همه پرسی آتی و زمینه سازی برای خروج ترکیه از روند عضویت در اتحادیه اروپا از یک سو و تقویت خط همکاریهای راهبردی با آمریکا و انگلیس در معادلات جهانی ارزیابی می‌شود.
در این میان اتحادیه اروپا، ترکیه را به نقض آزادی‌های فردی، اعمال فشار به رسانه‌ها و محدود کردن آزادی رسانه‌ها و آزادی بیان متهم کرده است و مقامات حزب حاکم ترکیه نیز مدعی هستند که اروپا با واهمه از قدرت گرفتن ترکیه و تبدیل شدن ترکیه به یک قدرت منطقه‌ای و جهانی، از مخالفان ترکیه و تروریست‌های مخالف این کشور (پ.ک.ک و گروه گولن) حمایت می‌کند.
از دو هفته پیش که اردوغان، آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان را به انجام اقداماتی شبیه نازی‌ها متهم کرد، درگیری لفظی بین ترکیه و آلمان شدت گرفته است. اردوغان، برلین را به حمایت از تروریسم متهم کرده و خطاب به آنگلا مرکل صدراعظم آلمان گفت: چرا شما تروریست‌ها را در کشور خود پناه می‌دهید؟
ترکیه در هفته گذشته نیز کاردار آلمان و سفیر نروژ در آنکارا را به اتهام حمایت از مخالفان ترکیه به وزارت امور خارجه این کشور احضار کرد. اردوغان نیز اعلام کرد که با کسب نتیجه همه پرسی 16 آوریل، ترکیه اقدام لازم در برابر اروپا را انجام خواهد داد.
وی افزود: اروپا دیگر نمی‌تواند ترکیه را با ابزار فشار عضویت در اتحادیه اروپا تهدید کند و از این پس به هیچ یک از اروپایی‌ها و سازمانهای اروپایی اجازه داده نخواهد شد تا در خاک ترکیه جاسوسی کنند. رئیس‌جمهور ترکیه بار دیگر اروپا را به انجام رفتارهای نژادپرستانه متهم کرد و گفت: اروپا مانند دوران پیش از جنگ جهانی دوم به اروپایی نژادپرست، ضد مسلمان و ضد ترکیه تبدیل شده است.
فرانک والتر اشتاین مایر رئیس جمهوری آلمان نیز روز گذشته در پاسخ به اتهامات اردوغان علیه آلمان گفت که رئیس جمهوری ترکیه باید از متهم کردن آلمان به رفتاری شبیه نازی‌ها و مقایسه این کشور با نازی‌ها دست بردارد تا بتواند رابطه خوبی با برلین داشته باشد.
وی در اولین سخنرانی رسمی پس از ریاست جمهوری گفت: آقای اردوغان شما در حال از دست دادن پیشرفت‌های چند سال گذشته و دستاوردهای اخیر ترکیه با همکاری دیگران هستید و اتهامات غیرقابل قبول را متوقف کنید و به کسانی که به دنبال قطع رابطه برلین و آنکارا هستند، میدان ندهید.رئیس جمهوری آلمان همچنین از اردوغان خواست تا به حاکمیت قانون و آزادی رسانه‌ها احترام بگذارد.
در آستانه همه پرسی تغییر قانون اساسی ترکیه که با هدف گسترش اختیارات رئیس جمهوری انجام می‌شود، آلمان و هلند از برگزاری نشست‌های حامیان اردوغان و نیز حضور وزرای ترک در این نشست‌ها ممانعت کردند که این امر به تنش دیپلماتیک میان این کشورها و ترکیه منجر شد. از سوی دیگر ترکیه در روند تشدید بحران با اتحادیه اروپا در صدد توسعه همکاریهای راهبردی خود با آمریکا و انگلیس بوده و تلاش دارد که از بروز تنش با روسیه و ایران نیز ممانعت کند.
آنکارا در انتظار تعیین وقت ملاقات میان ترامپ و اردوغان بوده و پیشنهادهایی را در مورد همکاری راهبردی با واشنگتن در تحولات سوریه و عراق به آمریکا ارائه کرده است. رئیس جمهوری ترکیه در پی حملات خونین لندن بر همبستگی کشورش با انگلیس تاکید کرد.
اردوغان با ارسال پیامی به ترزا می‌نخست وزیر انگلیس با ابراز تاسف از کشته و زخمی شدن شماری از شهروندان انگلیس در حملات تروریستی لندن تصریح کرد: ترکیه در مبارزه با ترور در کنار شریک راهبردی و هم پیمان خود در ناتو قرار دارد.
کارشناسان عقیده دارند که در شرایط کنونی برخی از مقامات ترکیه منافع ملی و اصول سیاست خارجی را فدای منافع حزبی و قدرت شخصی خود کرده‌اند و این امر می‌تواند تبعات منفی زیادی از نظر سیاسی، اقتصادی و اجتماعی برای ترکیه داشته باشد.
به گزارش ایرنا «وهاب جوشکون» از کارشناسان ترکیه در گفت و گو با شبکه تلویزیونی سی.ان.ان.ترک در این باره گفت: شعارهای کنونی ترکیه با واقعیت‌ها تطابق ندارد و شعارهایی برای جذب آرا در همه پرسی تغییر قانون اساسی 16 آوریل است. وی افزود: مبالغه در قدرت ترکیه و خط و نشان کشیدن ترکیه به کشورهای اروپایی صرفا به خاطر جذب آرای ملی گرایان در این همه پرسی است و به نظر می‌رسد که با مشخص شدن نتایج همه پرسی، آنکارا نیز مسیر سیاست خارجی آتی خود را تعیین خواهد کرد.
وی اظهار کرد: چه بسا همان طوری که در چرخش ترکیه در سیاست خود علیه اسرائیل پس از کشته و زخمی شدن شماری شهروند ترک در کشتی مرمره آبی(دعوت دوباره سفر اسرائیل به آنکارا) و چرخش ترکیه از سیاست خصمانه خود علیه روسیه پس از ساقط کردن جنگنده روسی(بهبود دوباره مناسبات) شاهد آن هستیم، سیاست ترکیه در قبال اروپا نیز تغییر یابد.
«اوغور پویراز» از حقوقدانان برجسته ترکیه نیز در این باره عقیده دارد: شعارهای کنونی مقامات دولت ترکیه اگر هم در نتایج همه پرسی تغییر قانون اساسی بتواند نقشی داشته باشد، فایده‌ای به اقتصاد کشور ندارد. وی با تاکید بر این که هیچ کشوری با گفتن این که دولت بزرگی هستیم، از سوی دیگر کشورها به عنوان یک قدرت شناخته نمی‌شود، افزود: تغییر قانون اساسی نمی‌تواند سطح رفاه و آزادی‌ها را بالا ببرد بلکه چگونگی پای بندی به آزادی‌ها و اصول است که به ترقی یک کشور کمک می‌کند.
http://jomhourieslami.net/?newsid=128991
ش.د9600063