(روزنامه اطلاعات – 1396/04/03 – شماره 26751 – صفحه 12)
هنوز چند ماه از ورود رئیس جمهوری جدید آمریکا به کاخ سفید نگذشته که ایالات متحده و اتحادیه اروپا مسیری جدا را در پیش گرفته اند؛ موضوعی که در نشست اعضای «ناتو» و همچنین اجلاس «جی 7» آشکارا خود را نشان داد.
به گزارش گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، از رویداد «برگزیت» و رای مردم بریتانیا به جدایی از اتحادیه اروپا زمان زیادی نمی‌گذرد که حال موضوع دیگری افکار سران بروکسل را پریشان کرده است. همان طور که از شعارهای تبلیغاتی «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری آمریکا مشخص بود وی تفاوت آشکاری با دولت دموکرات پیش از خود در قبال اتحادیه اروپا دارد.
برخلاف «باراک اوباما» رییس جمهوری قبلی ایالات متحده که همواره سیاست‌هایی همسو با اتحادیه اتخاذ می کرد، ترامپ رویکردی ضد اتحادیه ای در پیش گرفته و احتمال آن می رود که این فاصله به مرور زمان افزایش یابد. این در حالی است که،بزرگترین اختلاف‌های میان واشنگتن و بروکسل در طول این چند ماهی که ترامپ زمام امور را در آمریکا به دست گرفته، روزهای گذشته در اجلاس گروه هفت (جی 7) و همچنین نشست ناتو خود را نشان داد.
نشست جی 7؛ آغاز جدایی مسیر واشنگتن و بروکسل
در نشست سران هفت کشور صنعتی جهان(جی-7) که پنجم و ششم خرداد در «سیسیل» ایتالیا برگزار شد اختلاف نظر اروپا و آمریکا بیش از پیش نمایان گشت. همان طور که انتظار می رفت این نشست با نتیجه مورد قبولی همراه نبود. کشورهای حاضر در این نشست که از بزرگترین دولت‌های صنعتی جهان به شمار می روند در سال 2015 به توافقی در زمینه مقابله با گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی بر اثر گازهای گلخانه‌ای دست یافتند که از آن به عنوان «توافق پاریس» یاد می شود .آمریکا این توافق را در زمان اوباما امضا کرد،اما ترامپ پیش از ورود به کاخ سفید وعده خروج از این پیمان را داد و با نشست چند روز پیش اعضای جی 7 مشخص شد که واشنگتن در این هدف عزمی جدی دارد. هر چند ترامپ در این نشست نظر نهایی خود را اعلام نکرد و آن را به آینده ای نامعلوم موکول کرد اما به باور سران اتحادیه و کارشناسان این حوزه به منزله پشت پا زدن به پیمان پاریس قابل ارزیابی است.اقدام ترامپ موجی از نارضایتی را از جانب سران اتحادیه اروپا روانه آمریکا کرد به طوری که پس از آن نشست، سران بروکسل با اتخاذ مواضع آشکار، خواستار تکیه بر توانمندی‌های خود شدند تا اینکه روی واشنگتن حساب باز کنند.
در همین رابطه،«آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان قبل از سایر رهبران حاضر در نشست به این موضوع واکنش نشان داد و تاکید کرد: زمانی که ما می‌توانستیم خود را به طور کامل به دیگران بسپاریم به پایان رسیده است. او از سران اتحادیه خواست تا سرنوشت خود را در دست بگیرند و برای تحکیم اتحادیه قدم‌های جدی بردارند. البته روی صحبت مرکل تنها به ترامپ نبود و وی لندن را نیز هدف قرار داد چرا که پس از جدایی این کشور از اتحادیه اروپا، برخی معتقد بودند که این نهاد قدرتمند مسیر فروپاشی را در پیش گرفته است. آلمان به عنوان کشوری که بیش از همه در تحکیم اتحادیه در برابر بحران‌هایی چون مهاجرت، بحران اقتصادی و تروریستی نقش ایفا کرده، حال بر این باور است که می تواند با پررنگ ساختن نقش بازیگران درون اتحادیه ای، اسب اتحادیه را به پیش براند. البته مرکل و دیگر اعضای گروه 7 پیش از برگزاری چهل وسومین اجلاس به این نتیجه رسیده بودند که گفت‌وگوهای دشواری در پیش دارند و به احتمال زیاد با رییس جمهوری جمهوریخواه کنونی آمریکا نتوانند به نتیجه مقبولی دست یابند؛ همچنان که پیشتر در نشست اعضای ناتو، گفت‌وگوها به خوبی و خوشی پیش نرفت.
کاهش هزینه آمریکا در ناتو
سازمان پیمان آتلانتیک شمالی که همگان آن را با عنوان« ناتو» می شناسند، پس از جنگ دوم جهانی با اهداف نظامی و امنیتی شکل گرفت و تا به امروز نیز به فعالیت مشغول است. برخلاف اوباما که ارزش زیادی برای این پیمان نظامی قائل بود، ترامپ نگاه مثبتی به آن ندارد و در مبارزات انتخاباتی وعده کاهش هزینه‌های آمریکا را در ناتو داد .
چندی پیش که نمایندگان ارشد اتحادیه اروپا و اعضای ناتو با یکدیگر دیداری داشتند و ترامپ نیز برای نخستین بار در این اجلاس حضور یافته بود، وی لحن تند و غیردوستانه‌ای به کار گرفت و همانجا سران بروکسل یقین پیدا کردند که اجلاس گروه هفت در سیسیل ایتالیا با هدف مقابله با تغییرات جوی و اقلیمی نیز به نتیجه نخواهد رسید.
در نشست اعضای ناتو، ترامپ، رییس جمهوری آمریکا بخشی از سخنان خود را به موضوع روابط تجاری ایالات متحده و آلمان اختصاص داد و با انتقاد از این موضوع، مازاد تراز تجاری آلمان نسبت به آمریکا را «بسیار بسیار بد» دانست. همچنین وی در دیدار با «ژان کلود یونکر» رییس کمیسیون اروپا و «دونالد تاسک» رییس شورای اروپا مواضع سختی در قبال آلمان اتخاذ کرد.
بخش مهمی از مواضع رییس جمهوری آمریکا نیز در سخنان افتتاحیه وی در بروکسل (مقر ناتو) مشخص شد و انعکاس جهانی یافت. ترامپ تاکید کرد که 23 کشور از مجموع 28 عضو ناتو هنوز دو درصد بودجه ناخالص داخلی خود را صرف هزینه دفاعی نمی‌کنند و بسیاری از این کشورها طی سال‌ها در همین رابطه بدهی‌های بزرگی دارند. وی این موضوع را بی عدالتی نسبت به مردم آمریکا دانست که مجبورند با مالیات بیشتر هزینه ناتو را بپردازند و بار سنگین این ائتلاف نظامی را به دوش بکشند. سخنان ترامپ در حالی مطرح شده است که از سال‌ها پیش اعضای این پیمان نظامی به افزایش سهم متعهد شده‌اند. در سال 2014 کشورهای ناتو در نشست ولز تعهد دادند تا هر یک از اعضا در یک دهه پیش رو (تا 2024) هزینه دفاعی خود را به دو درصد تولید ناخالص داخلی افزایش دهند. در مجموع، آمریکا از یک طرف در پی فشار بر اعضای ناتو است تا آنها را به افزایش هزینه دفاعی ملزم کند و از طرف دیگر همچنان نقش پررنگ خود را این پیمان نظامی داشته باشد تا در صورت لزوم از آن برای پیشبرد اهداف خود بهره ببرد.
ناظران چه می‌گویند؟
حاشیه‌های اجلاس جی7 هنوز در کانون توجه است. گابریل، وزیر خارجه آلمان طی اظهاراتی اروپا را به ایستادگی در برابر سیاست‌های ترامپ فراخوانده است.
به گزارش خبرآنلاین به نقل از دویچه وله پس از اجلاس ناموفق سران هفت کشور صنعتی جهان در ایتالیا، ابتدا آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، سرخوردگی خود را از مواضع هیأت آمریکایی بیان کرد. او ضمن تأکید بر اینکه "دیگر زمان اتکای کامل به دیگران به سر رسیده"، بر نزدیکی و همبستگی بیشتر کشورهای اروپایی با یکدیگر تأکید کرد.زیگمار گابریل، وزیر خارجه و معاون مرکل، نیز طی اظهاراتی با صراحت هر چه بیشتری وارد میدان شده و نقش رهبری آمریکا به ریاست جمهوری ترامپ را در نمایندگی کردن "ارزش‌های غربی" زیر سئوال برده است. او هم‌زمان اقدامات ترامپ را که باعث "تضعیف" غرب شده‌اند، مورد انتقادهایی بی‌سابقه قرار داده است.
تغییر مناسبات قدرت در جهان
این سیاستمدار سوسیال دمکرات پس از دیدار با نمایندگان سازمان‌های بین‌المللی در رابطه با بحران پناهجویی، از "غیاب ایالات متحده به عنوان ملتی مهم" سخن گفت و افزود، مسئله آخر هفته گذشته فقط بر سر ناموفق بودن اجلاس جی۷نبود، بلکه «این متأسفانه نشانه‌ای بود از تغییر مناسبات قدرت در جهان.» معاون صدراعظم آلمان ادامه داد: غرب اینک اندکی کوچک‌تر شده است.زیگمار گابریل گفت: ایالات متحده کشوری است که "در گذشته نقش رهبری را برعهده گرفته بوده است". او پیش از هر چیز دولت ترامپ را متهم کرد که منافع ملی را بر فراز نظم جهانی قرار می‌دهد.گابریل همچنین نخستین سفر خارجی دونالد ترامپ در مقام رئیس جمهوری آمریکا به عربستان سعودی را نشانه‌ای فاجعه‌بار ارزیابی کرد و افزود که ترامپ در این سفر یک قرارداد میلیاردی تسلیحاتی بسته و سخنی از وضعیت حقوق بشر در عربستان بر زبان نیاورده است.
معاون سوسیال دمکرات صدراعظم آلمان، همچون صدراعظم دموکرات مسیحی، نقش قوی‌تر اروپا را پیامد ضروری سیاست آمریکا می‌داند. به گفته گابریل، بایستی برای همبستگی اروپا بیشتر تلاش کرد، زیرا «تنها بدین شکل از چنان قدرتی بهره‌مند خواهیم شد که بتوانیم به عنوان بازیگران معتبر سیاست جهانی نقش ایفا کنیم.»وزیر خارجه آلمان در بخش دیگری از سخنان خود گفت: باور عمیق دارم که بایستی به عنوان اروپایی نیرومندتر شویم و تمام توان‌مان را در این راستا به کار گیریم تا روزی دوباره ایالات متحده آمریکا را به ایده غرب بازگردانیم.گابریل با اشاره به تلاش "دیگر کشورها" برای پر کردن "این خلاء قدرت" تصریح کرد: «ما در حال تجربه این امر هستیم که در پا پس کشیدن یکی از قراردادهای بین‌المللی، دیگران وارد می‌شوند، مثلا چین.» معاون صدراعظم آلمان اما مشکل را در تلاش چین برای تثبیت "استانداردهای دیگری" می‌بیند.
فراخوان به مقاومت در برابر ترامپ
زیگمار گابریل مثال‌های زیادی را علیه دولت ترامپ برشمرده است: دستگاه دولتی ترامپ می‌خواهد از توافقنامه اقلیمی خارج شود، تسلیحات نظامی به مناطق جنگی و بحرانی ارسال کند و به مردمی از مناطقی خاص اجازه ورود به آمریکا را ندهد. گابریل افزوده است: «اگر اروپایی‌ها امروز قاطعانه در برابر او نایستند، موج مهاجرت به اروپا ابعادی وسیع‌تر خواهد یافت. چنانچه کسی در برابر این سیاست آمریکا نایستد، خود را شریک جرم کرده است .»دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، پیشتر گفته بود که می‌خواهد تصمیم خود درباره "توافق اقلیمی" را همین هفته اعلام کند. برخی رسانه‌ها از قطعی بودن تصمیم ترامپ برای خروج از این توافق خبر داده‌اند.ترامپ روز ۲۷ژانویه (۸بهمن) نیز طی فرمانی صدور روادید سفر به آمریکا برای شهروندان ایران و شش کشور دیگر عمدتا مسلمان‌نشین را برای سه ماه ممنوع اعلام کرد. ترامپ همچنین روند پذیرش پناهجویان را برای ۴ماه به حال تعلیق درآورد. دستگاه قضایی آمریکا اما در برابر این فرمان ایستاد و آن را لغو کرد.مثال گابریل درباره سیاست ارسال تسلیحات به مناطق بحرانی نیز اشاره‌ای به قراردادهای میلیاردی تسلیحاتی اخیر ترامپ با عربستان سعودی است.
توضیح سخنگوی مرکل درباره اظهارات وی
به گزارش خبرگزاری رویترز، آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان روز یکشنبه با گفتن این که اروپا باید سرنوشتش را خودش بسازد و روی پای خودش بایستد چون آمریکا در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ و انگلیس پس از برگزیت دیگر شرکای قابل اتکایی نیستند، باعث شگفتی زیادی در واشنگتن و لندن شد." استفن زیبرت"، سخنگوی مرکل نیز در یک نشست خبری در برلین گفت: صحبت‌های مرکل کاملا مشخص و جامع بود. او بر روابط میان دو سوی آتلانتیک کاملا باور دارد. وی ادامه داد: به دلیل اینکه روابط دو سوی آتلانتیک برای صدراعظم بسیار مهم است، از نقطه نظر او این درست است که درباره اختلافات صادقانه گفت‌وگو شود .
تحلیل جنی هیل خبرنگار بی‌بی‌سی در برلین
جنی هیل خبرنگار بی سی سی نیز دربارۀ مواضع آلمان می گوید: آلمان‌ها دل خوشی از دونالد ترامپ ندارند - نه حرف‌هایش را می پسندند نه بازی‌های سیاسی اش را. و خودداری او از همکاری با باقی اعضای گروه ۷در مورد تغییرات آب و هوایی برای سیاستمداران همه طیف‌ها در این کشور زننده است.
ش.د9600982