(روزنامه وقايع اتفاقيه – 1396/04/17 – شماره 446 – صفحه 5)
قضاوت‌هاي متعددي درباره اينکه واقعا چه کسي کنترل اوضاع را در دوحه در دست دارد، وجود دارد، هيچ‌کدام به‌طور خاص به خاندان آل‌ثاني نمي‌پردازد؛ قبيله‌اي که روزگاري باديه‌نشين بود و تعداد اعضايش از چند هزار نفر فراتر نمي‌رود اما سومين ذخاير گاز جهان را در اختيار دارد.
يک ديپلمات سابق که سال‌ها در دوحه زندگي کرده و اصرار دارد که امير پدر همچنان ديپلماسي قطر را پيش مي‌برد، مي‌گويد: «حمد از اماراتي‌ها و بحريني‌ها خوشش نمي‌آيد اما از سعودي‌ها کاملا بيزار است.» حمد 65 ساله، علي‌الظاهر تحليل تاريخي و تا حد زيادي شخصي خودش را دارد. يک‌بار وي در اتاقي که مملو از نقشه‌هاي کهن بود، پنج روز پي‌درپي براي وزير دفاع بريتانيا درباره ارتباط تاريخي خاندان آل‌ثاني با مکاني در دوردست‌ها، که اغلبشان اينک در خاک عربستان‌سعودي است، سخنراني کرد. حمد از نگاه اين ديپلمات، مردي «زورگو» و «خطرناک» است.
کساني که آشنايي نزديکي با خاندان آل‌ثاني ندارند، نگاه خوش‌بينانه‌اي به او دارند. قضاوت يک مقام اروپايي که در جريان ميزباني جام‌جهاني 2022 در قطر بوده، متفاوت است: «تميم مردي با‌اراده است اما نيروي محرکه پدرش است.» ميلياردها دلار خرج زيرساخت‌هاي جام‌جهاني شده است. اين به غير‌از رشوه‌اي است که ادعا مي‌شود براي دريافت ميزباني پرداخت شده است. يک آژانس اطلاعاتي اروپايي، مبلغ اين رشوه را 180 ميليون دلار تخمين زده است. اين مقادير براي دوحه پول خورد است. گاز قطر باعث شده اين کشور بيشترين سرانه توليد ناخالص ملي را در جهان داشته باشد. حمد در دوران حکمراني از اين ثروت استفاده کرد و الجزيره را تأسيس کرد، اولين شبکه تلويزيون ماهواره‌اي در منطقه که به طرز حيرت‌آوري باعث نفوذ قطر در منطقه شد و همسايگان قطر را آزرده خاطر کرد؛ زيرا به صداهاي اپوزیسيون و واعظان پردردسر همچون روحاني اسلام‌گرا، يوسف القرضاوي، اجازه حرف‌زدن مي‌داد.
در طي چند سال، حمد توجهي به اعتراضات ديپلماتيک به برنامه‌هاي الجزيره نمي‌کرد، اغلب در پاسخ با لحن حيرت‌آور و غافلگير‌کننده‌اي به سفرا مي‌گفت الجزيره مستقل است و بايد از آزادي بيان برخوردار باشد.
به نظر مي‌آيد، حمد از هيچ فرصتي براي آزار همسايگان عرب خود در خليج‌فارس نمي‌گذرد، حتي اگر باعث جدايي‌اش از شوراي همکاري خليج‌فارس شود؛ شورايي که از زمان آغاز جنگ پرآشوب ايران و عراق در سال 1980، شيخ‌نشين‌ها و سلطنت‌نشين‌هاي محافظه‌کار عرب را محافظت کرده است. نمونه‌ها از اينکه حمد انگشت در چشم همسايگان خود کرده، بي‌شمار است. همين اواخر در جريان جنگ داخلي سوريه، قطر با عربستان‌سعودي بر سر اينکه کدام‌يک از مؤثرترين جنگجويان جهادي حمايت مي‌کنند، وارد نزاع شد. دوحه همچنين از اخوان‌المسلمين به‌عنوان موج پيش‌برنده آينده جهان اسلام حمايت مي‌کند، موضعي که با توجه به سياست اخوان‌المسلمين، در زير سؤال‌بردن پادشاهي‌هاي موروثي، همچون قطر، طنزآميز است.
روابط خصمانه حمد با همسايگان عرب خود به روزهاي نخست حکمراني‌اش بازمي‌گردد. پس از آنکه در سال 1995 حمد پدر خودش را از سلطنت برکنار کرد، سعودي‌ها و اماراتي‌ها با قدري مداخله از جانب بحرين، تلاش کردند تا کودتايي متقابل ترتيب دهند. چند‌صد مرد قبيله‌نشين استخدام شدند و دست‌کم يک مورد خلع سلاح در صحرا به وقوع پيوست. اين دسيسه شکست خورد زيرا يکي از مردان قبيله‌نشين، دربار حمد را از نقشه کودتا باخبر کرد. ايالات‌متحده که نمي‌خواست سعودي‌ها، متحد مهم‌تر و بزرگ‌تر خود در منطقه را آزرده کند، از هرگونه محکوم‌کردن کودتا سر باز زد و حمد را مأيوس کرد.
منبع: فارين‌پاليسي
http://vaghayedaily.ir/fa/News/76226
ش.د9601282