* شما را متهم می‌کنند که پشت کودتای شکست‌خورده سال گذشته علیه اردوغان هستید. به نظر شما چه کسی این کودتا را به راه انداخت؟
** من از همان شب کودتا آن را محکوم و تأکید کردم که هیچ ارتباطی با این ماجرا ندارم. اما اردوغان بلافاصله حتی قبل از هرگونه تحقیقی، مرا متهم کرد که پشت این کودتا هستم. اما این اتهامات توخالی چه به‌لحاظ اسلامی و چه به‌لحاظ اصول قوانین بین‌المللی درست نیست. طبق گزارش ناظران و تحلیلگران، من در جایگاهی نیستم که این فرد یا آن فرد، این گروه یا آن گروه، اجازه داشته باشد مرا به تدارک کودتا متهم کند. به گفته آنها گروهی از ناسیونالیست‌های تندرو سکولار حرکتی را شروع کردند و به آن رنگ‌و‌روی کودتایی دادند اما در واقع کودتا هم نبود؛ این کودتا برای این طراحی شده بود که نیروهای وفادار به من در ارتش را تصفیه کنند و از اهمیت این نهاد نظامی در چشم مردم بکاهند.
اردوغان به این وسیله می‌خواست قدرت خودش را بر ارتش تثبیت و شبه‌نظامیان خودش را به این وسیله وارد نهادهای نظامی کند. به نظر من این توصیف و تفسیر منطقی‌تر می‌نماید تا سایر دعاوی مطرح‌شده درباره این کودتا. اما من به خدا پناه می‌برم که بخواهم کسی را بدون دلیل متهم کنم. ازاین‌رو به اردوغان پیشنهاد دادم اجازه دهد تحقیقی بین‌المللی درباره حوادث آن شب صورت گیرد. حتی من اعلام کردم آماده‌ام اگر در این تحقیق محکوم شدم، با پول شخصی خودم بلیت هواپیما بگیرم و به ترکیه بروم. اما با درخواست من از طرف او موافقت نشد.
* رهبری اردوغان را چگونه می‌بینید؟
** حقوق‌دانان یک بار وضعیت قانونی اردوغان را به دليل خبرهایی که درباره تقلبی‌بودن مدارک دانشگاهی او وجود داشت و می‌خواست رئیس‌جمهور شود، بررسی کردند. بعضی‌ها گفتند انتخابات عادلانه برگزار نشده و در نتایج هم تقلب شده است. از همه اینها که بگذریم، من به ارزیابی ملت ترکیه و انتخابش هرچه باشد احترام می‌گذارم؛ حتی اگر چوپانی را در کوه‌ها بیاورد و رهبر خودش کند. اما احساس نمی‌کنم اردوغان ویژگی‌های لازم را برای عهده‌دارشدن مقام ریاست‌جمهوری داشته باشد.
وقتی از فساد در کشور صحبت می‌شود -اگر اردوغان در دسامبر سال ٢٠١٣ اجازه می‌داد که تحقیقات مربوطه ادامه پیدا کند- می‌توانستیم به حقایقی دست یابیم. اما متأسفانه او پرونده‌ها را بست و نهادهای قضائی را تحت سلطه خودش درآورد و آنها را زیرمجموعه دولت قرار داد. به این طریق دیگر غیرممکن است که بشود از طریق قوه قضائیه به حقیقت دست پیدا کرد. اما درخصوص استبداد تقریبا افکار عمومی جهان بر این اتفاق نظر دارد که او فردی مستبد است. حتی بعد از انتخابات ٢٠١١ او شیوه استبدادی‌تری را در پیش گرفت. او الان در راهی افتاده که سرنوشتی بدتر از رهبران مستبدی خواهد داشت که تاریخ به خود دیده است.
* ملت ترکیه در برابر موج سرکوب‌های اردوغان چه می‌تواند بکند؟ آیا می‌شود اردوغان را در سطح بین‌المللی تحت تعقیب قرار داد؟
** متأسفانه به نظر می‌رسد هیچ‌کس قادر نیست به او بگوید «بس است». کسانی که سعی کردند این حرف را بزنند الان در زندان هستند. مخالفان وضعیت سوگمندانه‌ای دارند. چون قادر نیستند از راه‌های دموکراتیک اردوغان را مهار کنند یا نگذارند از اختیارات ریاست‌جمهوری سوءاستفاده کند. شهروندان بیگناه که در معرض انواع و اقسام ستم‌ها قرار گرفته‌اند، نمی‌توانند از حقوقشان طبق قانون اساسی دفاع کنند. برخی از نمایندگان اپوزیسیون در برابر این حوادث به ورطه پراگماتیسم افتاده‌اند. آنها دچار کوتاه‌نظری شده‌اند. بنابراین اجازه می‌دهند این ستم‌ها استمرار پیدا کند زیرا به اعتقادشان این ستم متوجه آنها نیست، بلکه متوجه گروه‌هایی است که آنها را دوست ندارند. آنها حساب نمی‌کنند که این جریان دور می‌زند و روزی این ستم دامن آنها را هم خواهد گرفت.
بااین‌حال ملت ترکیه قادر است نفرت و انزجار خود را از ستمگری‌های اردوغان به شیوه‌هایی دموکراتیک و مسالمت‌آمیز بیان کند. هرچند به نظر می‌رسد در این راه باید قربانیان بیشتری بدهد تا این احساس به یک فریاد بزرگ و با پژواک تبدیل شود. یکی از تکالیف ما در برابر خداوند دعاکردن است. این بستگی به عوامل و شرایط خاص ندارد. ما به صورت مستمر دعا می‌کنیم کمااینکه دیگران را هم به دعا تشویق می‌کنیم. درعین‌حال توسل به اسباب و عوامل هم یک تکلیف دیگر است. ما باید به قوانین و سنت‌هایی که خداوند سبحان در هستی گذاشته، احترام بگذاریم.
* بعضی از کشورهای عربی روابط دیپلماتیکشان را با قطر قطع کرده‌اند. شما ارتباط قطر با ترکیه را چگونه می‌بینید؟ نظر شما درباره ایجاد پایگاه نظامی ترکیه در قطر چیست؟
** ببخشید. من نمی‌خواهم درباره مسائلی حرف بزنم که به دولت‌های دیگر آسیب می‌رساند.
* با وجود افشاشدن سیاست حمایتی اردوغان از داعش و سایر تشکل‌های تروریستی و تحریکاتش علیه مصر با پناه‌دادن به اخوان‌المسلمین، چه دلیلی دارد که افکار عمومی و نهادهای بین‌المللی در برابر این سیاست‌ها سکوت می‌کنند؟
** باور نمی‌کنم که اردوغان صادقانه با تشکیلات تروریستی داعش می‌جنگد. از یک جهت تظاهر می‌کند که به ائتلاف بین‌المللی کمک می‌کند تا بر داعش غلبه پیدا کند، اما از جهت دیگر سلاح و تجهیزات نظامی در اختیار گروه‌های تروریستی تندرو در شمال سوریه می‌گذارد. ستیزه‌جویان داعش در بیمارستان‌های ترکیه درمان می‌شوند و بدون اینکه تحقیقی درباره آنها بشود، آزادشان می‌کنند. رسانه‌های داخلی و افکار عمومی ترکیه مطلع هستند که تعدادی از افسران پلیس متخصص در امور مبارزه با تروریسم بازداشت شدند. اما به باور من ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا تمایلی ندارند تدابیری جدی و لازم دراین‌باره اتخاذ کنند؛ البته به دلایل مختلفی، از جمله جایگاه استراتژیک ترکیه و اینکه میزبان آوارگان سوری است کمااینکه معتقدم آنها سعی می‌کنند از طریق استفاده از گروه اخوان‌المسلمین در امور مصر دخالت کنند و از این کشور باج بگیرند.
* اردوغان و نظام او چه بلاهایی بر سر جنبش «خدمت» آورده است؟
** تمام مؤسساتی را که از دور یا نزدیک ارتباطی با این جنبش در داخل ترکیه داشته‌اند، بستند. حتی مالکیت آنها را به دیگران واگذار و بیش از ١٢٠ هزار کارمند را برکنار کردند. بیش از ٥٠ هزار شهروند را به زندان انداختند که ده‌ها هزار نفرشان زن یا مادر کودکان شیرخوار بودند. اینها مردمانی متدین و متعهد به حفظ نماز و عبادت‌هایشان بودند. هیچ جرمی در ترکیه بالاتر از این نیست که وابسته به جنبش خدمت معرفی شوی، حتی تأمین بورسیه برای دانش‌آموزان فقیر را جرمی تلقی کردند که به موجب قانون باید مجازات شود. اینها علاوه بر آن شکنجه و قساوت‌هایی است که در داخل زندان انجام شد و همگان از آن مطلع‌اند. ترکیه شاهد وحشیانه‌ترین ستم‌هاست که به دست این دولت انجام می‌شود. اردوغان در ١٢ سال اول حکومتش از جنبش خدمت تعریف می‌کرد و حالا پیوسته وجهه این حرکت را مخدوش می‌کند.
* آیا انتظار دارید یک بار دیگر کودتایی برای سرنگونی اردوغان تکرار شود؟
** صرف‌نظر از اینکه حوادث سال گذشته یک کودتای واقعی بود یا یک نمایش حساب‌شده، من انتظار وقوع یک حرکت نظامی جدید علیه اردوغان را ندارم. با وجود همه ظلم‌ها و ستم‌هایی که علیه ما می‌کند من هرگز با چنین حرکتی موافق نیستم. در گذشته نیز هرگز مدافع کودتای نظامی نبوده‌ام و هرگز نخواهم بود. ازاین‌رو با سرنگونی اردوغان و دولتش به روش‌های غیردموکراتیک اعتقادی ندارم. از آن گذشته سرنگونی این نظام به شیوه‌های غیردموکراتیک موجب می‌شود این دولت مظلوم واقع شود و کسی از آن حساب‌کشی نکند یا در برابر قانون و عدالت مجبور نباشد به ستم‌هایی که تاکنون کرده پاسخ‌گو باشد.
* در گذشته اردوغان شما را به نفاق متهم کرد. این اتهامات تا جایی رسید که او شما را متهم به آن کرد که پشت یک گروه تروریستی قرار دارید. جواب شما به این اتهامات چیست؟
** اردوغان، عبدالله گل، وزرای حزب عدالت و توسعه و نمایندگان این گروه بارها عملکرد جنبش خدمت و برنامه‌هایش را تا سال ٢٠١٣ ستایش می‌کردند. اما هنگامی که معلوم شد تعدادی از اعضای دولت اردوغان در مسائل فساد و رشوه دست داشتند (حادثه دسامبر سال ٢٠١٣)، یک‌دفعه لحن و زبان‌شان تغییر کرد. آن وقت به جای اینکه به قوه قضائیه کمک کنند تا به وظایف خودش عمل کند، همه مسائل را سر هم كردند و دستگاه قضا را زیر بال سیاست کشاندند. تا سال ٢٠١٣ که اردوغان نخست‌وزیر بود، دیدار با مرا یک نعمت الهی می‌دانست.
ولی یک‌دفعه چه اتفاقی افتاد؟ داوطلبان جنبش خدمت که تغییر نکرده بودند. کارها و فعالیت‌های آنها هم که تغییری نکرده بود. آنها به همان راهی می‌رفتند که از ٥٠ سال پیش شروع شده بود؛ مدرسه می‌ساختند، به دانش‌آموزان فقیر بورسیه می‌دادند، به افراد جامعه خدمات پزشکی ارائه می‌کردند و پرچم کمک‌های انسان‌دوستانه دستشان بود. اما چیزی که تغییر کرده بود، خود اردوغان بود. برای همین باید از او پرسید و او را بازخواست کرد. باید پرسید چه شد که در یک شبانه‌روز جنبش خدمت این‌چنین در معرض هرگونه عمل سوء و اتهام ناروا قرار گرفت. مگر ٢٠ سال شما با این جنبش نبودید و آن را ستایش نمی‌کردید؟
بااین‌همه، من و دوستانم اردوغان را دشمن نمی‌دانیم و از خداوند می‌خواهیم که اشتباهاتش را ببخشد و او را به راه راست و به مسیری دموکراتیک هدایت کند؛ همان مسیری که در سال‌های اول دولتش می‌رفت. می‌خواهیم او از ده‌ها هزار شهروندی که به‌واسطه‌اش در معرض ستم و ظلم قرار گرفتند، عذرخواهی کند.
توجه کنید دولت اردوغان در گذشته ما را به این متهم می‌کرد که مخالف روند «صلح با کردها» هستیم اما بعد از یک مدت دیدیم ما را متهم می‌کند به همکاری با حزب تروریست «کارگران کردستان». این‌طور است که احساس می‌کنیم آنها در یک دام وحشتناک و مملو از تناقضات غیرمنطقی گرفتار شده‌اند.
* گروهی از ترک‌ها تظاهراتی را در برابر کاخ سفید ترتیب داده و خواستار تحویل شما به ترکیه شدند. این تظاهرات را چه کسی تدارک دیده بود؟ دولت آمریکا تا چه حد برای شما در خاکش امنیت برقرار کرده است؟
** اغلب شهروندان ترکیه مقیم آمریکا مخالف دولت اردوغان و حزب عدالت و توسعه هستند. انتخابات اخیر به نفع احزاب مخالف ترکیه بود و این مسئله را به اردوغان هم نشان داد. بااین‌حال اشخاص یا سازمان‌هایی در داخل آمریکا هستند که روابط نزدیکی با حزب عدالت و توسعه دارند. این احتمال قوی وجود دارد که آنها از طرف دولت ترکیه حمایت می‌شوند.
من تقریبا ٢٠ سال است كه در آمریکا زندگی می‌کنم. دولت آمریکا بدون تبعیض برای همه شهروندانش یا برای کسانی که به اینجا می‌آیند امنیت فراهم می‌کند. معتقدم نیروهای امنیتی ترکیه در نقاط مختلف دنیا سعی می‌کنند کسانی را که مرتبط با جنبش خدمت باشند، بربایند. مطمئنم مقامات اینجا نسبت به تهدیدهایی که متوجه ماست هوشیاری کامل دارند. آنها امکانات الکترونیکی لازم را دارند تا هرگونه تهدیدی را خنثی کنند. نیروهای امنیتی با تظاهرات‌کنندگان نیز با حساسیت برخورد کردند. کسانی آنها را از پیش به نزدیکی جایی که ما هستیم، آورده بودند.
* خیلی وقت است که شما در پنسیلوانیا زندگی می‌کنید. آیا هنوز هم نمی‌خواهید به ترکیه برگردید؟
** خیلی مایلم به وطنم برگردم. آرزوی من این است به جایی بروم که دوست دارم. اما نمی‌خواهم دیدار من موجب دردسر برای دیگران شود؛ مادام که این دولت بر سر کار باشد، هرگز نمی‌خواهم و نمی‌توانم که بروم.
* آیا پیامی برای ملت‌های ترکیه و کشورهای عرب دارید؟
** مشترکات انسانی و دینی بین دو ملت ترکیه و اعراب اقتضا می‌کند تا روابط‌شان را با هم مستحکم‌تر کنند. باید از این مشترکات برای تأمین منافع ملت‌ها استفاده کرد اما متأسفانه ما در دوران سیاهی زندگی می‌کنیم. جغرافیایی که از آن کنده شدیم، شاهد اختلافات، ستمگری‌ها و فتنه‌هایی است که تاکنون در تاریخ سابقه نداشته است. از یک طرف گروه‌های تروریستی در نمایش وحشی‌گری‌های خود سلیقه به خرج می‌دهند. آنها تا به حال بسیار به چهره درخشان اسلام در سراسر جهان لطمه زده‌اند. بعضی هم با تنگ‌نظری به خاطر منافع شخصی و محدود خودشان روی این گروه‌ها سرمایه‌گذاری و به صورت پنهانی از آنها پشتیبانی می‌کنند. برای همین از همه مسلمانان می‌خواهم به سوی خداوند عزوجل روی بیاورند و برای نجات جهان اسلام از این فتنه‌ها و شرارت‌ها دوری کنند.
منبع: الیوم‌السابع
http://www.sharghdaily.ir/News/139961
ش.د9602716