(روزنامه جوان ـ 1395/01/23 ـ شماره 4785 ـ صفحه 5)
دولتمردان معتقدند يكي از نقاط قوت دولت يازدهم را هم بايد در همين مسير تفسير كرد چراكه در دولت گذشته حجم سفر مقامات اروپايي به تهران به مراتب كمتر از سفرهايي است كه امروز به كشور صورت مي‌گيرد، آنها همچنين يكي از دستاوردهاي مهم برجام را انجام گرفتن چنين سفرهایي دانسته و آن را ملاكي مهم براي نتيجه‌بخش بودن برجام مي‌دانند. در مقابل بسياري از كارشناسان و دلسوزان انقلاب اسلامي معتقدند صرف انجام سفرهاي خارجي به تهران توسط هيئت‌هاي اروپايي نبايد معيار سنجش برجام قرار گيرد چراكه تاكنون هيچ قرارداد مهمي كه به‌وسيله آن سرمايه‌گذاري مهمي در كشور اتفاق بيفتد را مشاهده نكرده‌ايم و وضعيت تجاري و اقتصادي كشور همان شرايط ماقبل برجام است.
منتقدان دولت معتقدند سفرهاي صورت گرفته به تهران تاكنون در حد آمد و شد ديپلماتيك باقي مانده و سياستمداران اروپايي براي رهايي از وضعيت بد اقتصادي خود خواهان گسترش روابط با تهران هستند آن هم با اين هدف كه ايران به عنوان كشوري صرفاً واردكننده مي‌تواند بازار مهمي جهت صادرات كالاهاي كم كيفيت آنها باشد. به اين معنا كه مقامات اروپايي خواهان گسترش روابط خود با تهران در شرايطي پاياپاي و برابر نبوده و تصميم ندارند كه در بخش فناوري و تكنولوژي در ايران سرمايه‌گذاري كنند بلكه ايران را مسيري مي‌دانند كه مي‌تواند آنها را از شرايط بد اقتصادي حال حاضر خارج كند.
منتقدان دولت تدبير و اميد، نمونه عيني اين مسئله را وضعيت شركت خودروسازي پژو عنوان و تأكيد مي‌كنند كه با گسترش شرايط بحراني در اروپا شركت پژو هم در وضعيت نامساعدي قرار گرفت و تحريم شركت‌هاي خودروسازي ايراني توسط اين شركت، بحران اين شركت را مانند بسياري ديگر از شركت‌هاي اروپايي وخيم‌تر كرد، حال از سرگيري روابط ميان شركت پژو و خودروساز‌هاي ايراني مي‌تواند محملي براي رهايي از چنين شرايطي باشد.
لايه ديگري از كارنامه ديپلماسي دولت يازدهم را هم بايد دربرخورد مقامات ساير كشورها با جمهوري اسلامي ايران مشاهده كرد. در ايامي كه دولت تدبير و اميد سكاندار امور اجرايي كشور شده، مواضع مقامات دولت‌ها در قبال ايران تغييرات فاحشي داشته است، به گونه‌اي كه از كشورهاي منطقه‌اي گرفته تا دولت‌هاي اروپايي و امريكايي تلاش كرده‌اند در الفاظ و عبارات جامعه ايراني را تحقير كرده و توهين به كشورمان را جزء لاينفك مواضع خود قرار دهند.
انتقادات رهبري نسبت به سكوت در برابر توهين‌ها
رويه موضع‌گيري مقامات كشورها در قبال جمهوري اسلامي ايران و سكوت دستگاه ديپلماسي بارها با انتقادات رهبري هم مواجه شد، به گونه‌اي كه ايشان در يكي از سخنراني‌ها تأكيد مي‌كنند مذاكرات زير شبح تهديد را برنمي‌تابند يا در يكي ديگر از سخنراني‌هاي خود از لزوم محافظت از عظمت و هيبت ملت توسط دستگاه سياست خارجه سخن به ميان مي‌آورند: «مسئولان سياست خارجي و مذاكره‌كنندگان بايد خطوط قرمز و اصلي را به دقت رعايت‌كنند و همزمان با ادامه مذاكرات، بايد از عظمت و هيبت ملت ايران نيز دفاع كنند و زير بار هيچ تحميل، زور، تحقير و تهديدي نروند.»
گستاخي شیوخ موازي با آمريكا و اروپا
آنچه در اين ميان باعث نگراني توأم با تعجب شده است اينكه در ماه‌هاي اخير برخي از كشورهاي منطقه‌اي هم رويه امريكايي‌ها و برخي از كشورهاي اروپايي‌ها را در پيش گرفته و تلاش كرده‌اند به بهانه‌هاي مختلف زبان تهديد و تحقير عليه جمهوري اسلامي ايران اتخاذ كنند. در يكي از اين نمونه‌ها وزير امور خارجه عربستان عنوان مي‌كند: «ايران كشوري متجاوز است كه خاك يك كشور عربي را اشغال كرده، اگر مي‌خواهد نقشي در حل بحران داشته باشد بايد نيروهاي خود و نيروهاي حزب‌الله را از سوريه خارج كند و دست از حمايت تسليحاتي از بشار اسد بردارد.»
طي هفته اخير هم وزير امور خارجه بحرين ادبياتي شبيه ادبيات جان كري و باراك اوباما را اتخاذ مي‌كند و ضمن متهم كردن ايران به دخالت در امور كشورها به تغيير رفتار فرا مي‌خواند: «ما پيامي به ايران و گروه‌هاي دنباله‌رو ايران فرستاديم. حالا در مقابله با ايران جدي هستيم و هيچ ترديدي در دفاع از منافع، كشور و مردم خود نداريم چراكه اين موضوعي حياتي براي ماست.» شيخ خالد در ادامه مي‌افزايد كه كشورش آماده است در صورت تغيير سياست‌هاي ايران صفحه جديدي را در روابط با اين كشور بگشايد: «مهم‌ترين گام در اين راستا تغيير سياست‌هاي ايران در قبال كشورهاي منطقه است.» اين اولين باري نيست كه وزير امور خارجه بحرين اينگونه عليه سياست‌هاي كشورمان موضع‌گيري مي‌كند چراكه طي سه سال گذشته وي همگام با مقامات عربستاني، اماراتي و تركيه‌اي ايران را متهم به تروريست‌پروري در منطقه كرده و خواهان برخورد نهادهاي بين‌المللي با كشورمان شده است. وي اواخر پاييز سال گذشته هم بار ديگر جمهوري اسلامي ايران را به دخالت در امور داخلي يمن متهم كرد و از واكنش‌هاي اعتراض‌آميز به حمله نظامي به خاك يمن انتقاد كرد.
وزیر خارجه بحرین در حاشيه نشست وزيران امور خارجه اعضاي اتحاديه عرب در شرم‌الشيخ گفت تا زمان بازگشت مشروعيت به يمن اقدام نظامي ادامه خواهد داشت: «حوثي‌ها مسئول اوضاع كنوني هستند. ما نيز براي برادران يمني به اين علت كه ثبات و حاكميت آنها مورد دخالت آشكار كشور بيگانه‌اي مانند ايران قرار گرفت، نگران هستيم. يكي از موضوع‌هاي مورد بررسي در اين نشست تشكيل نيروي مشترك عربي است.» آنچه در اين ميان مهم مي‌نمايد آن است كه تداوم گستاخي‌ها و مواضع خصمانه مقامات عربستاني بحريني يا تركيه‌اي طي 33ماه گذشته و همچنين بي‌كفايتي و كارشكني‌هاي مشكوك عربستاني‌ها در قبال حجاج ايراني بيت‌الله‌الحرام در سال گذشته، «مواجهه معقولانه، منطقي و قاطعانه» دولت تدبير و اميد با آنها را به يك مطالبه عمومي تبديل كرده و سطح توقعات را به شكلي افزايش داده كه انتظار مي‌رود دولتمردان سطح برخوردهاي خود را در قبال منافع ملي فراتر برده و در سطح وزير امور خارجه و حتي رئيس‌جمهوري به توهين‌هاي اين كشورها پاسخ دهند.
به‌راستي اگر دولتمردان يازدهم در قبال گستاخي‌هاي گذشته رژيم آل‌سعود سكوت نمي‌كردند، امروز وزير امور خارجه بحرين اين اجازه را به خود مي‌داد كه اينگونه در مقابل جمهوري اسلامي ايران اعلام موضع كند؟ قطعاً اگر رئيس‌جمهور يا وزير امور خارجه در قبال حادثه هولناكي مانند حادثه منا موضع‌گيري محكمي اتخاذ مي‌كردند و عليه مقامات آل‌سعود به مجامع حقوقي و كيفري بين‌المللي طرح دعوي مي‌كردند، امروز مقامات اين كشورها به‌راحتي حاضر نمي‌شدند كه ايران را تروريست معرفي كرده و به دخالت امور در ساير كشورها متهم كنند چراكه جامعه ايراني با پيشينه تاريخي، مذهبي و فرهنگي شاخص، نمي‌پذيرد كه غرور و جايگاهش در سطح منطقه و افكار عمومي بين‌المللي دچار خدشه شود. همين جامعه از منتخبان خود در خانه ملت اين توقع و انتظار را دارد كه با دقت نظر و در نظر گرفتن ابعاد مختلف موضوع از مسئولان ديپلماسي پاسخ قانع‌كننده خواسته و از آنها اين مطالبه را مطرح كنند كه حداقل به تهديدات مقامات كشورهاي منطقه‌اي پاسخ در خور توجه و همسطح بدهند.
ش.د9504490