پس از ماه‌ها رویارویی اروپا و آمریکا بر سر اجرای توافق هسته ای، اینک شاهد موفقیت بازیگران قاره سبز در مقابل زیاده خواهی رئیس جمهوری ایالات متحده هستیم. مواضع حمایتگرانه مکرر و قاطعانه مسئول سیاست خارجی اتحادیه از برجام در مقابل پذیرش پایبندی به توافق تا پایان دوره بررسی از جانب آمریکا از این واقعیت حکایت دارد.
به گزارش ایرنا، جهان در دو سال گذشته شاهد همصدایی مقامات و مسئولان کشورهای مختلف با توافق هسته‌ای بود؛ توافقی که بیست و سوم تیرماه 94 مورد تایید همه طرف‌های مذاکره‌کننده قرار گرفت و روز گذشته نیز این توافق بزرگ عمر دو ساله خود را پشت سر گذاشت.
هر روز که از عمر این توافق معتبر بین‌المللی می‌گذرد حمایت‌های جهانی از آن افزایش می‌یابد و تیره نمایی‌های دشمنان ایران از جمله آمریکا برای بر هم زدن این توافق راه به جایی نمی‌برد.
در این میان مواضع حمایتگرانه دیگر مقامات عالیرتبه گروه 1+5 و همچنین «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا جبهه‌ای را علیه توطئه‌های آمریکایی ایجاد کرده است.
حمایت تمام قد اروپا از برجام
موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا چند روز پیش (21 تیرماه) در کنفرانس خبری با «سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه در بروکسل، پایبندی همه طرف‌ها از جمله آمریکایی‌ها به توافق هسته‌ای را خواستار شد.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در بخشی از سخنان خود گفت: «می دانیم که آمریکا درحال مرور سیاست خود است و به آن احترام می‌گذاریم اما برجام متعلق به یک کشور نیست، متعلق به جامعه بین‌المللی و مورد تایید شورای امنیت است، مسئولیت داریم اجرای کامل آن توسط همه طرف‌ها را تضمین کنیم.»
نماینده اتحادیه اروپا پس از روی کار آمدن «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا همواره کاخ سفید را بر اجرای درست برجام توصیه کرده است و در هر نشستی که موگرینی حضور دارد می‌توان رد پای طرفداری وی از برجام را مشاهده کرد که نشست مجمع اسلو از آن جمله به شمار می‌رفت.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در اسلو گفت: همه ما به این توافق هسته‌ای پایبند هستیم توافق متعلق به یک کشور نیست. متعلق به جامعه جهانی است و تا زمانی که مربوط به اتحادیه اروپا باشد ما تمام تلاش خود را می‌کنیم که مطمئن شویم توافق اجرایی شده و درحال اجرا است. اروپا با آمریکا و یا بدون آن برجام را اجراء خواهد کرد.
تجربه نشان داده است که در واقع اروپا بیش از دیگر بازیگران بین‌المللی در پی بهره گیری از فرصت‌های پسابرجام است. سفرها و نشست‌هایی که با هدف رفع موانع بانکی و تسهیل مبادلات تجاری انجام می‌گیرد در این راستا قابل تبیین است.
انعقاد پیمان‌های تجاری و اقتصادی گوناگون و قراردادهای زیربنایی بین ایران و کشورهای اروپایی از اهمیت این دو بازیگر نزد یکدیگر حکایت دارد که به تازگی قرارداد بین توتال و ایران برای توسعه فاز 11 پارس جنوبی یکی از این موارد به شمار می‌رود.
البته نکته مهمی که باعث روابط نزدیک ایران و اروپا شده و زمینه را برای حمایت‌های مداوم سران اتحادیه فراهم کرده به همکاری‌های سازنده تهران و آژانس و همچنین گزارش‌های مثبت این سازمان راستی آزمایی بین‌المللی از فعالیت‌های ایران ارتباط می‌یابد. این موضوع همواره در گزارش‌ها و موضع گیری‌های موگرینی مورد توجه قرار گرفته و لحاظ شده است.
در همین راستا چندی پیش موگرینی اظهار کرد ما همین چند هفته پیش شاهد چندمین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بودیم که تایید کرد ایران به تعهدات خود در برجام پایبند است. حالا که در آستانه رسیدن به سال دوم حصول برجام هستیم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ششمین گزارش جامع خود تایید می‌کند که ایران به توافق هسته‌ای پایبند است اما در هر حالتی اتحادیه اروپا تضمین می‌کند توافق هسته‌ای با ایران دوام خواهد داشت.
نشست هشتم تیرماه نمایندگان اتحادیه اروپا و شورای امنیت سازمان ملل متحد نشان داد که در اجرای برجام هیچ شک و شبهه‌ای باقی نمانده است. در این نشست توجیهی که با هدف بررسی اجرای قطعنامه 2231 و توافق هسته‌ای برگزار شد همگان از جمله «آنتونیو گوترش» دبیر کل سازمان ملل متحد ضمن تایید فعالیت‌های هسته‌ای ایران، خواستار تداوم اجرای برجام شدند.
در جریان این نشست، دبیر کل سازمان ملل متحد برجام را الگوی مطلوبی برای جهان دانست که الگوگیری از آن به حل وفصل مسالمت آمیز اختلاف‌ها یاری می‌رساند. ضمن آن که وی معتقد بود اجرای برجام امری متقابل و دوسویه است و هر دو طرف باید بر عهد خود پایبند بمانند. بی‌تردید در برابر اجماع جهانی، کار مخالفان برجام به آسانی به پیش نخواهد رفت.
آمریکا ناگزیر به اجرای برجام
با بررسی روند تاریخی موضع گیری‌های کاخ سفید در قبال توافق هسته‌ای می‌توان به این نتیجه رسید که ایالات متحده در دوره جمهوریخواهان بارها مجبور به تغییر رویکرد شده است؛ از پاره کردن برجام در دوره رقابت‌های انتخاباتی گرفته تا بررسی و تجدید نظر در آن.
برجام برخلاف بسیاری از تعهدات آمریکا، موضوعی بسیار پیچیده و در عین حال الزام آور است و سران واشنگتن را به این نتیجه رسانده که تخطی از تعهدات مندرج این سند چند جانبه بین‌المللی امکان پذیر نیست. درک همین موضوع باعث شد که نماینده آمریکا در سازمان ملل اعتراف کند ایالات متحده تا زمان بررسی دقیق توافق نامه به اجرای آن متعهد خواهد ماند.
ترامپ به‌رغم تمایل باطنی بر اجرایی سازی برجام به عنوان یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای دولت قبل، چاره‌ای جز تن دادن به آن ندارد چرا که در دو سال گذشته صدها توافق بین ایران و کشورهای مختلف جهان صورت گرفته و بسیاری از آنها نیز وارد فاز عملیاتی و بهره‌برداری شده است. در نتیجه، مخالفت با این قرارداد نه تنها سودی برای واشنگتن نخواهد داشت بلکه دیگر راه اعضای 1+5 را از آمریکا جدا خواهد ساخت.
هشدار مداوم مقامات روسیه، چین، فرانسه، انگلیس، آلمان و همچنین مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به ترامپ مبنی بر ضرورت پایبندی به برجام، رئیس جمهوری آمریکا را به این نتیجه رسانده که خودمحوری و یکجانبه گرایی آمریکا در قبال این موضوع مهم بین‌المللی با هزینه‌های بالایی برای این کشور همراه خواهد بود.
از طرفی، اقدامات خودسرانه و نسنجیده رئیس جمهوری آمریکا در این دوره شش ماهه سبب شکل‌گیری هجمه‌های سنگینی علیه وی شده که نمونه آن، ارائه طرح استیضاح او به مجلس نمایندگان است. بنابراین، ترامپ در چنین شرایطی از ریسک ورود به مسائلی چون برجام خودداری می‌کند و چاره را در همراهی با دیگر اعضای 1+5 می‌بیند.
ضمن این که حمایت‌های داخلی در آمریکا از توافق هسته‌ای بر مواضع سران واشنگتن بی‌تاثیر نیست. اقداماتی چون ارسال نامه از جانب نزدیک به چهل نفر از ژنرال‌های بازنشسته آمریکا به ترامپ مبنی بر حمایت آنان از توافق هسته ای، منجر به آن شده تا رئیس جمهوری جدید آمریکا هر گونه اقدام خلاف برجام را برای دولت خود هزینه آور دانسته و از آن اجتناب کند.
http://jomhourieslami.net/paper/?newsid=141005
ش.د9602796