(روزنامه شرق ـ 1396/06/23 ـ شماره 2962 ـ صفحه 19)
فدريکا موگريني: ايران شبيه کره شمالي نيست
اگر ترامپ در فکر پاره‌کردن توافق برجام است و خود را در دوراهي «حفظ- حذف» برجام مي‌بينند، مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا به‌وضوح نقشه راه قاره سبز را نشان مي‌دهد. فدريکا موگريني، مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا مي‌گويد: «ما از اجراي کامل توافق هسته‌اي حمايت می‌کنیم و به اين حمايت خود ادامه مي‌دهيم». موگريني در جلسه پارلمان اروپا درباره وضعيت کره شمالي گفته است: «روشن است حمايتي که ما از اجراي کامل توافق هسته‌اي با ايران کرديم و به آن ادامه مي‌دهيم به دنيا نشان داده است با شکيبايي، پشتکار، ديپلماسي و خواست سياسي، منع اشاعه هسته‌اي امکان‌پذير است». او گفته خود را چنين ادامه مي‌دهد: «ما مذاکرات با ايران را که به توافق برجام منتهي شد، در چند سال و با موفقيت انجام داديم. در اين مذاکرات، اتحاد جامعه بين‌الملل کليدي بود، اما مؤلفه ديگري نيز وجود دارد که در اين مذاکرات حياتي بود و اين مؤلفه در موقعيت ما با کره شمالي وجود ندارد و آن خواست سياسي (دو طرف براي مذاکرات) است». او به صراحت مي‌گويد: «من به‌ويژه دوست ندارم که بين موقعيت ايران و کره شمالي شباهتي قائل شوم؛ نظام‌هاي سياسي اين دو بسيار متفاوت هستند. تاريخ‌هاي اين دو کشور بسيار متفاوت هستند. اين دو کشور کاملا متفاوت از يکديگر هستند. من فکر نمي‌کنم که اين خدمت خوبي به واقعيت تاريخي و موقعيت کنوني باشد که ميان اين دو کشور شباهت قائل شويم». او تجربه، مهارت و دانش اتحاديه اروپا را درحل مسئله کره شمالي کارساز مي‌خواند. او بارها در مقابل اظهارات تند ترامپ، گفته است برجام توافقي بين‌المللي است و آمريكا به‌تنهايي نمي‌تواند درباره آن تصميم بگيرد.
اتاق فکر جدید ترامپ عليه ايران
آمريکا مدت‌هاست تلاش مي‌کند پايبندي ايران به برجام را زير سؤال ببرد يا اينکه در نحوه بررسي نظام بازرسي نهاد بين‌المللي تخصصي هسته‌اي در برجام تشکيک کند. ترامپ در حال بررسي راهبردي است که خواستار رويکرد خصمانه‌تر در قبال ايران، به‌ويژه به‌دليل فعاليت‌هاي اين کشور در منطقه است. چند مقام پيشين و فعلي آمريکا گفته‌اند اين راهبرد را «جيمز ماتيس»، وزير دفاع، «رکس تيلرسون»، وزير امور خارجه، «ژنرال مک‌مستر»، مشاور امنيت ملي و ديگر مقام‌هاي ارشد آمريکايي تهيه کرده‌اند که روز جمعه در نشست شوراي امنيت ملي در اختيار رئيس‌جمهور آمريکا قرار گرفت. ممکن است درباره اين راهبرد توافق کنند و پيش از پايان سپتامبر (ماه جاري ميلادي) علني شود. به گفته اين منابع آگاه هدف اين طرح افزايش فشار بر تهران براي توقف برنامه موشکي بالستيک اين کشور و آنچه واشنگتن حمايت ايران از گروه‌هاي شبه‌نظامي در منطقه به‌ويژه عراق و سوريه مي‌خواند، است.
بار ديگر تأييد تعهد ايران
حدود ١٠ روز پيش بود که نيکي هيلي، براي مأموريت ضدبرجامي دونالد ترامپ، راهي وين شد. او در آنجا با يوکيا آمانو، مدير کل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي هم گفت‌وگو کرد و استارت دوباره بحث بازديد از اماکن نظامي ايران را مطرح کرد. بحثي که چند روز قبل از برجام، در قالب حل‌و‌فصل «پي‌ام‌دي» به پايان رسيده است. اگرچه طرح اين بحث با ديوار سخت تعهدات مشخص ايران در برجام مواجه شد و البته واکنش وزير خارجه ايران را برانگيخت که او را کم‌اطلاع درباره برجام خطاب کرد، اما موجب شد آمانو هنگام ارائه گزارش فصلي آژانس، به اين شائبه پاسخ دهد و روز دوشنبه، چند روز بعد از سفر هيلي، در وين مدير کل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي براي هشتمين‌بار از زمان اجرائي‌شدن توافق برجام٬ پايبندي ايران به آن را تأييد کرد. نشست فصلي شوراي حکام آژانس بين‌المللي انرژي اتمي، با محوريت ايران، سوريه و پرونده هسته‌اي کره شمالي آغاز شد، با بيانيه «يوکيا آمانو»، مدير کل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي. در اين بيانيه آمانو، خطاب به اعضاي شوراي حکام گفته است اين سازمان به وظايف خود در برابر ايران براساس توافق برجام و قطع‌نامه مرتبط با آن از سوي شوراي امنيت، به‌صورت «بي‌طرفانه» ادامه خواهد داد. در اين گزارش پايبندي ايران به برجام براي هشتمين‌بار تأييد شد.
همچنين آمريکا روز گذشته در بيانيه‌اي خطاب به آژانس بين‌المللي انرژي اتمي درباره ايران بار ديگر ادعاي خود را تکرار کرد. متن اين بيانيه را «نيکول شامپاين»، کاردار آمريکا در وين در شوراي حکام قرائت کرد. در بخشي از اين بيانيه آمده است: «آمريکا در حال بازنگري سياست خود در قبال ايران است، از جمله درباره برجام. درحالي‌که اين بازنگري ادامه دارد، ما نيز به تعهدات خود پايبند هستيم و از ايران انتظار داريم به نوبه خود برجام را به‌طور دقيق اجرا کند. براي ايجاد اين اعتماد که برنامه هسته‌اي ايران صرفا صلح‌آميز است و صلح‌آميز مي‌ماند، پايبندي کامل ايران به تمام تعهداتش بر اساس برجام و اقدامات فني براي اين منظور ضروري است. تنها، همکاري شفاف به آژانس بين‌المللي انرژي اتمي اجازه مي‌دهد که به جامعه بين‌الملل اطمينان دهد که ايران به تعهداتش عمل مي‌کند. راستي‌آزمايي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي و نظارت بر تمام تعهدات ايران براي اجراي موفقيت‌آميز برجام لازم است». رضا نجفي، سفير و نماينده دائم جمهوري اسلامي ايران در آژانس هم از عملکرد آمريکا در قبال برجام انتقاد کرد: «دولت آمريکا برخلاف روح و متن برجام، رويکردي غيرسازنده در جهت تضعيف اجراي موفقيت‌آميز اين توافق در پيش گرفته است». نشست فصلي شوراي حکام آژانس بين‌المللي انرژي اتمي از روز دوشنبه ٢٠ شهريورماه در وين آغاز شده است و به مدت پنج روز ادامه دارد.
آمريکا در بن‌بست
ترامپ در پي اين است که بدترين توافق را پاره کند يا توافق را بار ديگر و دوباره از سر گيرد؛ اما کشورهاي عضو ١+٥ از آن حمايت نمي‌کنند؛ طوري‌که سفير فرانسه در واشنگتن اين مسير را بن‌بست براي آمريکا خوانده است. «ژرارد آرو»، سفير پاريس در واشنگتن در واکنش به گزارش شبکه بلومبرگ با عنوان «هنر مذاکره مجدد درباره توافق هسته‌اي» پيامي در صفحه توييتر خود منتشر کرد: «فرانسه از بازگشايي (پرونده) توافق هسته‌اي با ايران حمايت نمي‌کند. اين توافق بايد به طور دقيق همان‌گونه که هست، اجرا شود. چند بار بايد اين مسئله را تکرار کنيم؛ بحث تمام است». سفير فرانسه در آمريکا تأکيد مي‌کند: «هر کسي که از مذاکرات مطلع بوده مي‌داند که پيشنهاد بازگشايي آن يک بن‌بست است».
وزارت خارجه آمريکا: ايران به روح برجام پايبند نيست
بعد از اعلام نتايج گزارش يوکيا آمانو، سخنگوي وزارت امور خارجه آمريکا بار ديگر ادعا کرد ايران به روح برجام پايبند نيست؛ «هيتر نائورت»، سخنگوي وزارت خارجه آمريکا روز گذشته ادعا کرد: «ما معتقديم ايران به روح برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) پايبند نيست، زيرا توافق برجام خواستار صلح و امنيت منطقه‌اي و بين‌المللي شده است. بر اين باوريم که ايران به آن پايبند نيست و کاملا معتقديم آنها به روح توافق عمل نمي‌کنند. بازبيني سياست‌هايمان سخت اما همچنان در حال انجام است. بنابراين، من در حال حاضر نمي‌توانم پيش‌بيني‌ای در اين زمينه داشته باشم». او درباره رويکرد ترامپ، رئيس‌جمهور آمريکا در قبال توافق هسته‌اي ايران و گروه ١+٥، با طرح ادعاهايي عليه ايران گفت: «ما به بازبيني کامل سياست‌هايمان درباره ايران ادامه مي‌دهيم و اين روند به‌طور قطع تغيير نخواهد کرد. ما به تلاش‌هاي خود براي مقابله با آنها ادامه مي‌دهيم. ما مي‌دانيم آنها در فعاليت‌هاي بي‌ثبات‌کننده مشارکت دارند و متأسفانه اين مسئله تغييري نکرده است».
به برجام متعهديم
موضع ايران در قبال برجام مشخص است؛ ايران مي‌خواهد تا جاي ممکن به اين توافق پايبند بماند. اين موضوع را هم وزير امور خارجه ايران تأکيد مي‌کند و هم رئيس سازمان انرژي اتمي. علي‌اکبر صالحي، معاون رئيس‌جمهور ايران، به هفته‌نامه «اشپيگل» آلمان گفته اگر آمريکا به‌تنهايي توافق هسته‌اي ميان ايران و گروه ١+٥ را ترک کند، ايران به احتمال زياد به آن متعهد باقي خواهد ماند. رئيس سازمان انرژي اتمي ايران تأکيد کرده در صورت منحل‌شدن توافق هسته‌اي، «ديگران» بيشتر از ايران متضرر خواهند شد و او به‌عنوان کسي که در مذاکرات و شکل‌گيري برجام نقش داشته «دوست ندارد» چنين روزي را ببيند. صالحي مي‌گويد: «اگر آمريکا تصميم به خروج از برجام بگيرد، اما امضاکنندگان ديگر، يعني بريتانيا، فرانسه، آلمان، چين و روسيه بر سر عهد خود بمانند، آن‌موقع ايران هم به احتمال زياد به آن متعهد باقي خواهد ماند؛ اما اگر آمريکا برجام را ترک کند و کشورهاي اروپايي هم از آن پيروي کنند، آن‌وقت اين توافق حتما منحل خواهد شد و ما هم بازمي‌گرديم به شرايط پيش از برجام، دقيق‌تر بگويم، به شرايط بسيار فراتر از قبل از آن». به نظر مي‌رسد آمريکا بيشتر از هميشه تنها مانده است؛ اروپا از توافق برجام حمايت مي‌کند؛ به اين حمايت فدريکا موگريني تأکيد دارد و تعهد ايران به برجام را يوکيا آمانو تأييد کرده است.
http://www.sharghdaily.ir/News/141135
ش.د9602404