تاریخ انتشار : ۱۴ آذر ۱۳۹۶ - ۰۹:۰۳  ، 
شناسه خبر : ۳۰۷۰۰۶
پایگاه بصیرت / احسان اســـقایی

(روزنامه آرمان – 1396/06/06 – شماره 3404 – صفحه 3)

در برخی نظام‌های دموکراتیک که احزاب از سابقه زیادی در این نظام‌ها برخوردار هستند، تشکیل دولت در سایه از جمله وظایف احزاب در اقلیت به حساب می‌آید. هرچند دولت در سایه در نظام‌های جمهوری از جامعیت نسبی در نزد احزاب سیاسی برخوردار است، اما درنظام‌های پارلمانتاریستی قدرت تاثیرگذاری بیشتری دارد، ‌طوری که عملکرد نخست‌وزیر و همکاران او در کابینه همواره زیر ذره‌بین حزب اقلیت در پارلمان قرار دارد؛ نظارتی سازنده که نه‌تنها موجب تخریب دولت حاکم نمی‌شود، بلکه دولت در سایه در ارائه گزارش‌های نظارتی خود از عملکرد دولت حاکم مسئول است تا اولا دولت حاکم با استفاده از این گزارشات روند تصمیم‌گیری‌های خود درحوزه منافع ملی را اصلاح‌ کند و درثانی اگر آن دولت توجهی به نقد مخالفان نکرد، مردم در صورت عدم رضایت از دولت حاکم، در اولین انتخابات، دولت در سایه را با تصمیم و خرد جمعی به دولت حاکم تبدیل کنند؛ روند سازنده‌ای که امروز موجب پیشرفت سیاسی و اقتصادی در برخی کشورهای دموکراتیک شده است.

جلیلی؛ طراحی شکست‌خورده

سعیدجلیلی شخصیت شناخته‌شده اصولگرا بیش از هر کس دیگری بر واژه دولت در سایه تاکید دارد. او در این‌باره بعد از پیروزی روحانی در انتخابات ریاست‌جمهوری اخیر اعلام کرد: «در نگاه دینی، مشارکت و نظارت هم تکلیف و حق مردم و هم فرصتی بزرگ برای دولت در انجام بهتر مسئولیت‌هاست. برهمین مبنا معتقدان به گفتمان انقلاب اسلامی وظیفه و حق خود می‌دانند با نگاهی ملی و فراتر از رقابت‌های انتخاباتی به‌مثابه «دولت در سایه» در چارچوب قانون و اخلاق، منتخب ملت و دولت او را در جهت رفع کاستی‌ها، تصحیح ایرادها و حرکت در مسیر خدمت به مردم، تعالی فرهنگ، مبارزه با فساد، ایجاد اشتغال و رونق تولید و افزونی عزت و اقتدار در روابط خارجی یاری نمایند و بیانگر مطالبات مردم باشند»؛ طرحی که البته هیچ‌گاه از حد و حدود پیشنهاد فراتر نرفت. باید گفت که این طرح و اجرای آن آرمانی دست‌نیافتنی برای اصولگرایان است، زیرا آنها عملا دارای این توان نیستند که بدون در نظر گرفتن منافع جناحی با عینک منافع ملی به عملکرد دولت بنگرند. در پرونده هسته‌ای و در انتخابات ریاست‌جمهوری نوع نگاه اصولگرایان به عملکرد اصلاح‌طلبانه روحانی تایید‌کننده این ادعاست.

تشکیل «دولت در سایه»

با معرفی کابینه دوازدهم و هنگام رأی‌گیری در مورد وزرا یک روز مانده به رأی‌گیری، فراکسیون مستقلین که اعضای آن عموما با لیست امید به مجلس راه یافته بودند و به امیدهای مردم پشت کردند، اعلام کردند که به سه نفر از وزرای معرفی‌شده رأی نخواهند داد. اقدام آنها در کنار کم‌کاری فراکسیون امید موجب شد بیطرف رأی نیاورد؛ موضوعی که به هیچ‌وجه در راستای منافع ملی تلقی نمی‌شود. از این رو، روز گذشته، یک عضو شورای مرکزی فراکسیون نمایندگان ولایی از تشکیل دولت در سایه در این فراکسیون جهت نظارت بر برنامه‌های وزرای دولت دوازدهم خبر داد. ابوالفضل حسن‌بیگی در این زمینه گفت: فراکسیون نمایندگان ولایی قبل از بررسی صلاحیت وزرا در جلسات علنی مجلس، دولت در سایه را تشکیل داد تا به بررسی برنامه‌های وزرا بپردازد. او افزود: با تعیین ترکیب هیات وزیران این فراکسیون به‌صورت دقیق عملکرد وزرا را بررسی می‌کند تا میزان پایبندی آنها به برنامه‌های اعلامی را بسنجد و نکات لازم را یادآوری کند. وی ادامه داد: در همین راستا فراکسیون نمایندگان ولایی دومین جلسه بررسی رأی اعتماد به وزرا را در روز سه‌شنبه هفته جاری و پیش از برگزاری جلسه علنی مجلس برگزار می‌کند؛ جلساتی که انتظار می‌رود هفته‌ای یک بار تشکیل شود.

در نهایت...

باتوجه به اقدامات فراکسیون اصولگرایان می‌توان انتظار داشت که این فراکسیون با تشکیل آنچه آنها دولت در سایه می‌دانند، با اصل ماجرا کاملا متفاوت رفتار کنند و این فراکسیون، تحت لوای دولت در سایه، قصد داشته باشد از ظرفیت خود در مقابل دولت، در شرایطی که فراکسیون امید نیز فاقد هرگونه جایگاه واقعی در مجلس است، رفتار کرده و به‌نوعی قصد داشته باشد با فشار بر دولت عملا در مقابل اجرای برخی از وعده‌های روحانی ایستادگی‌ کند تا زمینه تشکیل دولتی اصولگرا را به‌دلیل ناکامی دولت در آینده فراهم کند. به‌نظر می‌رسد، نباید از اصولگرایان مجلس جز این توقع داشت، اما از فراکسیون امید توقع می‌رود با هماهنگی کامل از عملیاتی‌شدن اقدامات تخریبی دولت در سایه جلوگیری کند.

http://www.armandaily.ir/fa/news/main/195876

ش.د9603403