(روزنامه اطلاعات ـ 1396/06/30 ـ شماره 26824 ـ صفحه 12)
شکست گروه تروريستي داعش در عراق و سوريه و وجود برخي زمينه‌ها براي حضور و فعاليت آن در افغانستان سبب شده است اين گروه افغانستان را محل مناسبي براي فعاليت و خودنمايي خود برگزيند.به گزارش گروه پژوهش و تحليل خبري ايرنا، اين روزها نَفَس تروريست‌هاي داعش در سوريه و عراق به شماره افتاده و آنان پايگاه‌هاي خود را يکي پس از ديگري از دست مي دهند. از اين رو، راهکار گروه داعش براي رويارويي با چالش بي سرزميني سبب شده است اين گروه به قلمروهاي ديگري چشم بدوزد.يکي از راهکارهاي داعش در اين زمينه انتقال نيروهاي خود به افغانستان و يارگيري در برخي از مناطق اين کشور است. افغانستان داراي شرايط مستعدي براي تغيير جغرافياي داعش است. با تغيير معادلات بحران در سوريه و عراق به ضرر تروريست‌هاي تکفيري، بخشي از نيروهاي داعش افغانستان در مناطقي از افغانستان رخنه کردند و امنيت اين مناطق را تحت تأثير قرار داده اند.
رسانه‌هاي جهان عرب نيز از موضوع حضور داعش در افغانستان دور نمانده‌اند و اين روزها تحليل‌هايي در اين زمينه منتشر مي کنند. اين گزارش در بردارنده مهمترين محور تحليل‌هايي است که در رسانه‌هاي عربي درباره وضعيت کنوني حضور داعش در افغانستان و عوامل اين موضوع منتشر شده است.
روزنامه‌هاي «الاهرام» مصر، «العرب» چاپ لندن، صفحه عربي تارنماي «دويچه وله» آلمان حضور داعش در افغانستان و تنش آفريني‌هاي اين گروه را در کانون توجه قرار دادند.
به نوشته روزنامه الاهرام، هنوز افغانستان تنش خونبار با جريان طالبان را به پايان نرسانده است که در ديگري از جهنم به روي اين کشور باز مي شود. افغانستان به صحنه عمليات نظامي تبديل شده است که بسياري از کنشگران خارجي براي رسيدن به هدف‌هاي ويژه خود از آن استفاده مي کند. فعاليت گروه تروريستي داعش به تازگي در افغانستان افزايش يافته است و اين گروه همواره بسياري از مراکز را هدف قرار مي دهد. اين گروه اخيرا در کوي ديپلماسي کابل دست به اقدام‌هاي تروريستي زده است که در نتيجه آن حدود 400 نفر کشته و زخمي شدند. افزون بر اين، داعش در افغانستان بسياري از مراکز حضور شيعيان، مراکز امنيتي و پايگاه‌هاي نظامي را هدف قرار مي‌دهد و اوضاع را در اين کشور ناگوار ساخته است. داعش به تازگي در سوريه و عراق ضربه‌هاي کمرشکني را دريافت کرده است. از اين رو، اين گروه به دنبال سرزمين تازه‌اي بر آمده و افغانستان را زمين حاصلخيزي براي فعاليت‌هاي خود يافته است.
به نوشته روزنامه العرب، از زمان پيدايش داعش در افغانستان در سال 2015 ميلادي عناصر اين گروه شيعيان و مساجد آنها را هدف قرار مي دهد. ناظران معتقدند جنگجويان داعش در افغانستان، افغان و پاکستاني هستند. برخي ديگر از اين اعضا وابسته به گروه‌هاي تندرويي مثل «جنبش اسلامي» ازبکستان هستند. عناصر داعش در بخشي از مناطق شرقي اين کشور مستقر بودند. اما اکنون اين افراد بخش بيشتري از سرزمين‌ها را در اقليم شمالي به ويژه در مکان حضور جنبش اسلامي ازبکستان به کنترل خود در آورده اند.
به نوشته تارنماي دويچه وله، گزارش‌ها و بيانيه‌هايي که پيش از اين توسط آمريکا منتشر شده نشان مي دهد در افغانستان حدود 600 تا 800 عناصر داعش حضور دارد. دولت افغانستان و ارتش آمريکا در سال 2014 هم اعلام کرده بودند داعش در ميان جنگجويان افغانستان يارگيري مي کند و از خلاء و ضعف طالبان استفاده مي‌کند. اين گروه در منطقه اشين در ايالت ننگرهار در شرق افغانستان يارگيري کرد و مدت‌ها است که اين گروه در اين منطقه فعال است. اوضاع در اين منطقه مانند مناطقي است که داعش در عراق و سوريه حضور دارد. داعش در اين منطقه مخالفان را به خاک و خون مي‌کشد و ثروت‌ها را به غارت مي برد و رعب و وحشت را در اين مناطق حاکم کرده است.
زمينه‌هاي حضور داعش در افغانستان
روزنامه «العربي الجديد» چاپ لندن و روزنامه «عمان» چاپ مسقط مسائل و مشکلاتي که زمينه حضور داعش در افغانستان را فراهم کرده‌اند، مورد بررسي قرار دادند.
به نوشته روزنامه العربي الجديد، ناگواري اوضاع اقتصادي و گسترش بيکاري ميان جوانان در افغانستان به سود گروه‌هاي تروريستي و در راس آنها داعش است.
به گفته «محمد همايون» يکي از اعضاي سابق داعش اين گروه از ثروتمندترين گروه‌هاي تروريستي در افغانستان است. بسياري از جواناني که به داعش گرايش دارند به دنبال حقوق ثابت و بالاتري از حقوق اعضاي طالبان هستند. از اين رو آنان به داعش ملحق مي شوند. به نوشته روزنامه العربي الجديد پس از مرگ «ملا محمد عمر» رهبر طالبان در سال گذشته در صف گروه طالبان در افغانستان اختلاف‌ها و انشقاق‌هايي به وجود آمد. اين موضوع سبب شد که بسياري از رهبران و عناصر اين جريان به گروه داعش در «ولايت خراسان» ملحق شوند.در اين زمينه «روح الامين حسن» کارشناس مسائل سياسي و حقوقدان به روزنامه العربي الجديد گفت: گروه تروريستي ولايت خوراسان موفق شد از اختلاف‌هاي داخلي در جنبش طالبان بهره برداري کند و بسياري از رهبران و هواداران اين جنبش را به سوي خود جذب کند.
روزنامه عمان نيز در اين زمينه نوشت: با افزايش حمله‌ها در بهار و تابستان و عقب نشيني بيشتر نيروهاي ناتو، داعش جاي پايي را در افغانستان پيدا کرد و اکنون دولت افغانستان و جنبش طالبان را تهديد مي کند. شاهدان عيني و مسئولان اين کشور گفته اند جنگجويان وابسته به گروه داعش براي نخستين بار بخش‌هاي گسترده‌اي از افغانستان را به کنترل خود در آورده اند. اگر اين گروه‌ها بتوانند در مناطق شرقي پيشروي کنند خطري بزرگ براي ثبات افغانستان تلقي مي شوند. شاهدان عيني که از جنگ در ننگرهار فرار کرده انده گفته اند صدها تن از جنگجوياني که با داعش بيعت کرده‌اند جنبش طالبان را از اين مناطق بيرون کرده و مزارع خشخاش را به آتش کشيده‌اند. جنگجويان داعش همچنين فرمان‌هايي را به نقل از «ابوبکرالبغدادي» منتشر کرده اند. در سايه چنين واقعيتي، هنوز هم اوضاع افغانستان خطرناک و فضا در اين کشور تيره و تار است. اين کشور هنوز هم از شکاف‌ها و تنش‌ها رنج مي برد و نوعي سرخوردگي در اين کشور جريان دارد. دخالت نظامي نتوانسته است ثبات دائمي را به ارمغان آورد و اين دخالت تنها بر شمار شبه نظاميان مسلح و دامنه فساد در افغانستان افزوده است. در داخل دولت ملي افغانستان هم هنوز اختلاف‌هاي سياسي وجود دارد و اين دولت هنوز موفق نشده است با جنبش طالبان مذاکرات موفقيت‌آميزي داشته باشد.
آمريکا پشت پرده حضور داعش در افغانستان
صفحه عربي شبکه خبري «روسيا اليوم» نقش آمريکا و کشورهاي غربي در تقويت داعش در افغانستان را مورد توجه قرار داد. شبکه روسيا اليوم به نقل از روزنامه «موسکوفسکي کامسامولتس» نوشت: آمريکا به طور هدفمند براي تمرکز عناصر داعش در افغانستان براي استفاده از آن براي رويارويي با روسيه و ايران تلاش مي کند. گروه تروريستي داعش هر روز پايگاه‌هاي خود را در عراق و سوريه از دست مي دهد. اين گروه به طور فعال براي انتقال عناصر خود به سرزمين‌هاي افغانستان تلاش مي کند. همچنين اين گروه در افغانستان براي جذب شمار بسياري از جنگجويان طالبان به صف‌هاي خود تلاش مي کند.به تازگي فعاليت نظامي عناصر گروه تروريستي داعش در افغانستان افزايش يافته است. حضور و شرکت کودکان در عمليات تروريستي مثل حمله اخير به سفارت عراق در کابل شايع شده است. اکنون بسياري از عناصر داعش در اردوگاه‌هاي پاکستان سرگرم آموزش هستند. اين افراد شتشوي مغزي و براي دامن زدن به اقدام‌هاي تروريستي و انتحاري آماده مي شوند. اين مراکز و اردوگاه‌ها، کمک‌هايي را از کشورهاي عربي دريافت مي کند و دستگاه اطلاعاتي انگليس و آمريکا بر آن نظارت مي‌کنند. آمريکا هنگامي که در آوريل بمبي را به طرف داعش افکند اين گونه تظاهر کرد که با داعش در حال مبارزه است اما بايد اين موضوع را درک کرد که چنين اقدامي هيچ زياني به داعش وارد نخواهند کرد و عناصر داعش داراي تونل‌هايي در درون زمين هستند که مي تواند در برابر بمب اتمي هم مقاومت کنند. افزون بر اين، در افغانستان اردوگاه‌هايي وجود دارد که کارشناسان غربي بر آن نظارت مي کنند. در اين مراکز گروه‌هاي مسلح براي اعزام به تاجيکستان و ازبکستان آموزش داده مي شود. در شرايط کنوني دولت افغانستان در سخت‌ترين شرايط بحراني به سر مي‌برد که سبب ساز اين بحران آمريکا است. زيرا بيشتر امور افغانستان در دست اشخاصي است که داراي تابعيت آمريکايي هستند. کابل به طوري کلي در برابر تصميم‌هاي واشنگتن تسليم مي شود. افغانستان از استقلال محروم شده است و در نتيجه وجود چنين بحران و نابساماني داعش مناطق بيشتري را به زير اشغال خود در مي آورد.
راهبرد جديد آمريکا در افغانستان؛ ترکشي بر پيکره پاکستان
اعلام راهبرد کاخ سفيد در مورد جنگ در افغانستان در کنار اظهارات مقام‌هاي کاخ سفيد حاکي از نارضايتي و دگرگوني رويکردهاي ايالات متحده نسبت به سياست‌هاي اسلام آباد در منطقه و نسبت به کابل دارد. به گزارش گروه پژوهش و تحليل خبري ايرنا، ايالات متحده آمريکا و پاکستان تاکنون به عنوان دو متحد راهبردي به شمار رفته‌اند. به تازگي کاخ سفيد راهبرد جديد خود در قبال افغانستان و جنگ با تروريست‌ها در اين کشور را اعلام کرد که بخش‌هاي مهمي از آن به اسلام آباد و سياست‌هاي آن ارتباط داشت.
رئيس جمهوري و وزير امور خارجه آمريکا نيز در مورد اين استراتژي جديد اظهاراتي را بيان کردند که با پيشينه روابط نزديک اسلام آباد - واشنگتن در گذشته تفاوت‌هاي آشکاري دارد. دونالد ترامپ رئيس جمهوري آمريکا با صراحت اعلام کرد: در استراتژي جديد رويکرد آمريکا به پاکستان تغيير مي کند و مهمترين شاخصه آن نيز انتقاد به حضور گروه‌هايي همچون طالبان در پاکستان است. ترامپ گفته است با اينکه اسلام‌آباد تا به حال کمک‌هاي فراواني را از آمريکا دريافت کرده اما پاکستان اکنون به پناهگاهي براي گروه‌هاي خشونت طلب تبديل شده است. وي با بيان اينکه پاکستان شريک مهمي براي آمريکا بود افزود: ايالات متحده ديگر در اين زمينه سکوت نمي کند زيرا زمان آن فرا رسيده است که پاکستان به تعهد خود در قبال صلح و نظم عمل کند. «رکس تيلرسون» وزير امور خارجه ايالات متحده هم در سخناني ادامه روابط و کمک‌هاي واشنگتن به اسلام‌آباد را به سياست‌هاي پاکستان و کمک‌هاي آن در مقابله با تروريسم مشروط کرد. با اين وجود مقام‌هاي پاکستاني بسياري از اتهام‌هاي بالا را رد و اعلام کرده اند در کشور خود براي تروريست‌ها محيط امني را ايجاد نکرده‌اند.
تغييرات سياسي تند کاخ سفيد نسبت به اسلام آباد
متن راهبرد جديد کاخ سفيد و سخنان مقام‌هاي ارشد آمريکا هيچ شکي را باقي نمي گذارد که خواسته‌هايي جديد و متفاوت با گذشته را از اسلام آباد دارد. تارنماي شوراي روابط خارجي آمريکا(Council on Foreign Relations) نوشت: تدوين استراتژي آمريکا براي موفقيت در افغانستان 16 سال طول کشيده است. آمريکا براي موفقيت در افغانستان به مولفه‌هاي ديگري هم نياز دارد. موقعيت استراتژيک نقشي کليدي را به پاکستان براي جنگ در افغانستان مي بخشد. ايالات متحده اعتقاد دارد اين کشور بر موضوع مبارزه با بسياري از گروه‌هاي تروريستي تمرکز کافي را ندارد. اين انديشکده مطرح و تاثيرگذار آمريکايي پس از تشريح شرايط و ديدارهاي مقام‌هاي کاخ سفيد با دولتمردان پاکستاني آورد: اسلام آباد نمي تواند انتظار داشته باشد که ديگران اقداماتي را که (پاکستان) انجام مي دهد کافي بدانند اما گروه‌هاي تروريستي شناخته شده اي که در فهرست تحريم‌هاي بين المللي قرار دارند در خاک پاکستان مجازات نشوند و حتي در عرصه سياسي هم نقش آفرين باشند. تارنماي بنگاه خبري تحليلي«ValueWalk Corporation» نوشت اعلام استراتژي ترامپ در مورد افغانستان باعث شده است تا روابط آمريکا پاکستان به پايين ترين سطح آن در سال‌هاي اخير برسد. مقام‌هاي دولت ترامپ مي خواهند با اظهارات تندتر، پاکستان را تحت فشار قرار دهند. اکنون پاکستان خود را هدف استراتژي جديد ترامپ مي بيند. با اين شرايط شکاف در روابط اين کشور با آمريکا گسترش مي‌يابد. بنابراين آينده روابط دو کشور با افزايش فشارهاي آمريکا، مبهم خواهد شد.
البته اسلام آباد از مدتي قبل هدف انتقادهاي مقام‌هاي آمريکايي قرار گرفته بود و اکنون آمريکا آشکارا اين کشور را به ايجاد محيطي امن براي گروه‌هاي شبه نظامي متهم مي کند و اعتقاد دارد اسلام آباد در برابر شبکه‌هاي افراطي همچون حقاني اقدامي را انجام نمي دهد. تاکنون پاکستان از مهمترين متحدان غيرناتوي آمريکا بود که حجم زيادي از کمک‌هاي اين کشور را دريافت مي‌کرد. شرايط در حال تغيير است. حتي وقتي 6 سال قبل تفنگداران آمريکايي در خاک پاکستان «اسامه بن لادن» را کشتند، اين موضوع باعث تنش ميان دو کشور نشد اما اکنون با اعلام راهبرد ترامپ در افغانستان، فشار بر اسلام آباد بسيار زياد شده است.
اين گزارش آورد: ترامپ پس از مدت‌ها استراتژي آمريکا براي مديريت شرايط جنگ خونين افغانستان را اعلام کرد. اين حادثه طولاني ترين جنگ در تاريخ آمريکا بود که جان 2200 سرباز اين کشور را از سال 2001 تا به حال گرفته است. ادامه دارد...
ش.د9603495