(روزنامه جوان ـ 1396/06/21 ـ شماره 5186 ـ صفحه 15)
مديركل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي ديروز يك بار ديگر تأييد كرد كه ايران به تعهدات توافق هسته‌اي با 1+5 پايبند مانده است. گزارش‌هاي آژانس نشان مي‌دهد در سال 2016 ايران با 25 بازرسي سرزده، در صدر كشورهايي است كه ديده‌بان هسته‌اي سازمان ملل از آنها بازرسي سرزده كرده است. آمانو گفته كه روند راستي‌آزمايي در ايران قوي‌ترين روندي‌است كه در حال حاضر وجود دارد.
به گزارش «جوان»، نشست فصلي شوراي حكام آژانس بين‌المللي انرژي اتمي ديروز در وين برگزار شد؛ جايي كه يوكيو آمانو مديركل آژانس در آن يك بار ديگر تأييد كرد كه ايران به تعهدات خود طبق توافق هسته‌اي پايبند مانده است. آمانو خطاب به اعضاي شوراي حكام گفت: «تعهدات هسته‌اي تضمين شده از سوي ايران طبق توافق در حال اجرا شدن است.» رويترز با اشاره به اينكه دونالد ترامپ در ماه اكتبر درباره پايبندي ايران به برجام بايد به كنگره گزارش بدهد، تلويحاً گزارش آژانس را چالشي براي ترامپ خوانده كه گفته مي‌شود در گزارش ماه اكتبر خود، مي‌خواهد پايبند نبودن ايران را به كنگره اعلام كند. آمانو كه به فاصله دو هفته بعد از سفر نيكي هيلي سفير امريكا به وين از پايبندي ايران به برجام سخن گفته، تأكيد كرده است: «ما همچنان به اجراي پروتكل الحاقي در ايران ادامه خواهيم داد... همانگونه كه در مورد ساير كشورها چنين كاري مي‌كنيم.» مديركل آژانس مي‌گويد كه تاكنون هر موردي را كه به آن مشكوك بوده، «از طريق ارتباط با ايران» حل كرده و براي اولين بار گفته كه از روز اجراي برجام، قراردادهايي را با ايران امضا كرده است: «ما از روز اجراي برجام به صورت گام به گام قراردادهايي با ايران امضا كرديم.» وي گفته كه تعداد روزهاي بازرسي در ايران افزايش يافته و نيروهاي مسئول بازرسي نيروگاههاي هسته‌اي در ايران نيز بيشتر شده است ولي در اين باره جزئياتي ارائه نكرد.
بلومبرگ ديروز با استناد به گزارش آژانس گزارش كرد كه آژانس تنها طي 12 ماه بعد از اجرايي شدن برجام در اوايل سال 2016، از 402 سايت هسته‌اي ايران بازديد و 25 مورد هم بازديد سرزده انجام داده است كه نشان مي‌دهد به طور متوسط ماهانه دو بار از سايت‌هاي هسته‌اي ايران بازديد سرزده انجام شده است. مدير كل آژانس در اين باره گفته است: روند راستي‌آزمايي در ايران قوي‌ترين روندي است كه در حال حاضر وجود دارد. او مي‌گويد، از ابتداي برجام امكان دسترسي‌هاي تكميلي در ايران وجود داشته و بارها انجام شده كه محرمانه است. نموداري كه بلومبرگ با استناد به گزارش آژانس تهيه كرده نشان مي‌دهد تعداد بازرسي‌هاي عادي آژانس از سايت‌هاي هسته‌اي ايران بعد از برجام، در مقايسه با سال 2012، دو برابر شده است. گزارش آژانس همچنين نشان مي‌دهد تعداد بازرسي‌هاي سرزده يا آنچه آژانس آن را «دسترسي تكميلي» مي‌خواند، از سايت‌هاي هسته‌اي ايران در سال اول بعد از اجراي توافق هسته‌اي، ركورد زده و ايران در زمينه امكان فراهم كردن بازرسي‌هاي سرزده از سايت‌هاي هسته‌اي خود، با پيشي گرفتن از ژاپن، در صدر كشورهايي قرار دارد كه به آژانس امكان بازرسي سرزده مي‌دهد. بلومبرگ مي‌نويسد: « اطلاعات آژانس نشان مي‌دهد 25بازرسي (سرزده) طي سال گذشته (2016) بيشترين تعداد بازرسي از يك كشور طي پنج سال گذشته بوده است.»
بلومبرگ مي‌نويسد: «ايران در هر ماه، تقريباً دو بازرسي ناگهاني هسته‌اي را تجربه كرده است و در قياس با پنج سال گذشته، ميزان كلي بازرسي‌ها از تأسيسات هسته‌اي اين كشور دو برابر شده است، اين موضوع ارزش توافق امريكا و متحدانش در سال 2015(توافق برجام) براي خلع سلاح هسته‌اي ايران را نشان مي‌دهد. اين ارقام، شايد به رفع ترديدها درباره كارآمدي برجام كمك كند.»
بي‌محابا درخواست نمي‌كنيم
مديركل آژانس در بخش ديگري از سخنان ديروز خود در نشست فصلي آژانس به موضوع بازرسي از مراكز نظامي اشاره كرد و گفت: «آژانس نميتواند بي‌محابا درباره تأسيسات نظامي صحبت كند چراكه ما در وهله اول بايد گزارش‌هايي درباره فعاليتهاي تأسيسات نظامي دريافت و درباره آن تحقيق كنيم.» آمانو در عين حال اين را هم گفته که هر وقت آژانس نياز به بازرسي داشته باشد، درخواست مي‌دهد. او مي‌گويد كه بين سايت‌هاي نظامي و غيرنظامي براي آژانس فرقي نيست. آندرياس پرسبو، مدير اجرايي ورتيك كه يك سازمان تحقيقي مستقر در لندن در موضوعات مربوط به سياستگذاري هسته‌اي است، مي‌گويد: «برجام تلاش بازرسي در ايران را تشديد بخشيده است و همه تأسيسات اعلام شده اين كشور را تحت مقررات بين‌المللي امور پادمان قرار داد و رشد توانمندي‌هاي هسته‌اي ايران را متوقف كرد. اين سطح افزايش يافته از شفاف‌سازي، به نفع همه از قبيل امريكاست.»
انشقاق در كاخ سفيد بر سر برجام
تحليلگران سياسي معتقدند كاخ‌سفيد بر سر برجام دچار انشقاق شده است و اعلام عدم‌پايبندي ايران به توافق، واشنگتن را از متحدانش جدا مي‌كند. «آلن كايزوِتِر» معاون سابق انديشكده خاورميانه در واشنگتن با هشدار درباره اينكه اعلام عدم‌پايبندي ايران به توافق هسته‌اي از سوي امريكا، خطر جدا شدن امريكا از متحدان اروپايي‌اش را دارد، مي‌گويد: «اين امر، تمام فرصت‌هاي ممكن براي ايران جهت فريب دادن اروپايي‌ها عليه امريكا را فراهم مي‌كند.» به نوشته وبگاه «ميدل ايست آنلاين» مقامات اروپايي نگران آن هستند كه فروپاشي برجام منجر به بحران هسته‌اي جهاني شود، بنابراين از «ركس تيلرسون» وزير خارجه امريكا در حمايت از توافق هسته‌اي، جانبداري مي‌كنند. كايزوتر با بيان اينكه شكي در وجود كمبودهايي در برجام نيست، تأكيد كرد: خروج امريكا از توافق هسته‌اي باعث مي‌شود ايران توافقي با روسيه، چين و قدرت‌هاي اروپايي امضا کند و امريكا تنها بماند. وي همچنين افزود، گمان نمي‌كند ادعاي «نيكي هيلي» نماينده امريكا در سازمان ملل – مبني بر اينكه اعلام عدم‌پايبندي ايران به برجام از سوي كاخ سفيد، به معناي خروج از آن نيست – راه‌حلي براي دولت ترامپ فراهم كند، زيرا با اين كار توافق نمي‌ميرد بلكه امريكا را از متحدانش جدا مي‌كند. اين تحليلگر سياسي در پايان تصريح كرد: بهتر است واشنگتن بپذيرد چه چيزي در اختيار داشته و سعي كند آن را بهبود بخشد.
ش.د9603742