(روزنامه اطلاعات - 1396/09/23 - شماره 26889 - صفحه 12)
تصميمي که رئيس جمهوري آمريکا با نقض قطعنامه‌هاي سازمان ملل در زمينه اعلام قدس به عنوان پايتخت رژيم صهيونيستي اتخاذ کرد باعث انتقاد و خشم جامعه جهاني شده است. بسياري از رسانه‌ها اين تصميم را آغاز بازي خطرناکي مي‌دانند که ممکن است پايان آن از عهده آمريکا خارج باشد.
به گزارش گروه تحليل، تفسير و پژوهش‌هاي خبري ايرنا، دونالد ترامپ رئيس جمهوري آمريکا با بيان اين نکته که استراتژي و تصميم‌هاي گذشته نتوانسته است منازعه در خاورميانه را حل کند، تصميم گرفته است تا بيت المقدس را به عنوان پايتخت اين رژيم اعلام کند. وي مدعي شد اين تصميم را با هدف دستيابي به صلح اتخاذ کرده است.رسانه‌هاي جهان حتي در ايالات متحده به بيان مخالفت کشورها و سازمان‌هاي بزرگ جهاني و منطقه‌اي پرداختند. بيشتر گزارش‌ها به اين موضوع تمرکز کرده اند که ترامپ اعتقاد دارد دو دهه تلاش به توافقي در فلسطين منجر نشده است و وي اکنون مي خواهد با اين تصميم به نتيجه بهتري دست پيدا کند.
وي همچنين حتي يک قدم پيشتر رفت و به وزارت امور خارجه دستور داد تا زمينه انتقال سفارت آمريکا از تل آويو به بيت المقدس را فراهم کند. نکته اي که رسانه‌ها و تحليلگران غربي به آن توجهي ندارند اين است چيزي که باعث منازعه بيشتر و دور شدن از صلح در منطقه شده است سياست‌هاي ايالات متحده و رژيم اشغالگر صهيونيستي است که به علت پايبند نبودن به هيچ قاعده، قانون و حتي قطعنامه‌هاي بين المللي مانع پيشرفت و ثبات و توجه به حقوق مردم فلسطين مي شود.
واکنش يکصداي جهان به تصميم ترامپ
اتحاديه اروپا، سازمان ملل متحد، پاپ و بسياري رهبران کشورهاي خاورميانه و جهان، از تصميم جديد ترامپ در مورد بيت المقدس انتقاد کردند و نسبت به پيامدهاي آن هشدار دادند. خبرگزاري‌هاي رويترز و آسوشيتدپرس در گزارش‌هايي اعلام کردند: پاپ در سخناني احترام به بيانيه سازمان ملل و حفظ وضع موجود قدس را خواستار شد. سازمان ملل متحد اين اقدام را مخرب اوضاع و مانعي براي صلح از طريق گفت‌وگوهاي مستقيم توصيف کرد. اتحاديه اروپا نيز آن را چالشي براي راه حل تشکيل دو دولت و ايجاد صلح در منطقه توصيف کرد. وزارت امورخارجه آلمان اين اقدام را غير سازنده دانست و نخست وزير بريتانيا نيز بر مخالفت خود در زمينه اختصاص اين شهر به يکي از دو طرف مخاصمه تاکيد کرد. بسياري از کشورهاي منطقه و جهان نيز اين اقدام را غيرقانوني و مغاير با توافق‌هاي صورت گرفته دانستند.
پاپ در واکنش به اين اقدام اعلام کرد: نمي تواند نسبت به آن ساکت بنشيند. سخنگوي سازمان ملل نيز از ناراحتي و نگراني شديد خود سخن گفته است و اتحاديه اروپا هم نسبت به آن نگراني جدي را ابراز داشت. نيويورک تايمز افزود: حتي متحدان آمريکا همچون بريتانيا، فرانسه، آلمان و ايتاليا نيز اين اقدام را اشتباهي بزرگ دانستند. به طور کلي رهبران جهان هم صدا با هم تصميم ترامپ را دليلي براي قطع روندها و قطعنامه‌هاي سازمان ملل عنوان کردند که مي تواند آتش يکي از پرمنازعه‌ترين چالش‌هاي جهان را شعله ور تر سازد. روزنامه «تلگراف» به واکنش عربستان سعودي به اين موضوع پرداخت که آن را اقدامي «غيرعادلانه و غيرمسئولانه» از سوي آمريکا اعلام کرد. اما ترامپ اين عمل را بهترين راه در تامين منافع ايالات متحده در مسير پيگيري فرايند صلح دانست.
در اراضي اشغالي نيز مسئولان حماس و حکومت خودگران به اين موضوع واکنش تند نشان دادند و نسبت به پيامدهاي آن هشدار دادند. در سال 2012 واتيکان خواستار آن شده بود تا براي بيت‌المقدس وضعيت تضمين شده بين‌المللي تعيين شود تا از آزادي همه اديان در آن مراقبت کند و همه بتوانند به راحتي و بدون مانع به مکان‌هاي مقدس دسترسي داشته باشند. اين پيشنهاد با مخالفت رژيم صهيونيستي روبرو شد. پاپ اکنون هم نخستين شرط براي گفت وگوي موفق را احترام متقابل و تعهد براي تقويت آن عنوان کرد به گونه اي که حقوق همه مردم در آن به رسميت شناخته شود.
نکته جالب در گزارش روزنامه نيويورک تايمز، اين است که رئيس جمهوري آمريکا در سخنان خود به احتمال شکل گيري مقاومت و اعتراض‌ها نيز اشاره کرد. وي بر لزوم انجام اقدام‌هاي امنيتي از سوي نهادهاي گوناگون اطلاعاتي و امنيتي آمريکا براي حفظ منافع و مکان‌هاي وابسته به آمريکا تصريح کرد.روزنامه تلگراف انگليس نيز نوشت: به دنبال سخنراني ترامپ، سفارتخانه‌هاي آمريکا در کشورهاي خاورميانه ضمن پيش بيني وقوع برخي حملات، ترتيبات امنيتي خود را گسترش دادند. وزارت امور خارجه آمريکا نيز هشداري جهاني را براي شهروندان آمريکايي صادر و به آن‌ها توصيه کرد نسبت به احتمال وقوع آشوب‌هاي سياسي، خشونت، اعتراض و اقدامات مجرمانه هوشيار باشند.
رسانه‌هاي جهان ارزيابي‌هاي گوناگوني از اين اقدام دونالد ترامپ ارائه کردند. بسياري از تحليلگران اين اقدام را داراي پيامدهاي داخلي و خارجي اعلام کردند. به طور تقريبي جز مقام‌هاي رژيم صهيونيستي، هيچ فرد ديگري در جهان از اين اقدام ايالات متحده خوشنود نشده است. روزنامه «واشنگتن پست» در گزارشي اعلام داشت: حرکت ترامپ ريسک بزرگي است. اين گزارش با اشاره به روندهاي تاريخي مربوط به قدس در چند دهه گذشته آورده است که ترامپ گفته است اين اعلاميه به معني به رسميت شناختن وضع واقعي منطقه است. ترامپ حتي سياست‌هاي روساي جمهوري پيشين آمريکا را شکست خورده عنوان کرد اما ممکن است اين خط مشي و سخنان وي باعث مخاطرات بسياري براي وضعيت سياسي منطقه و آمريکا شود. به نوشته واشنگتن پست اين رويکرد از سوي بسياري از متحدان آمريکا مورد انتقاد قرار گرفته است. در اين شرايط که حتي موافقان راه حل‌هاي پيشين در منطقه هم به صف مخالفان پيوسته اند دستيابي به پيشرفت و صلح با همکاري متحدان آمريکا سخت خواهد شد .
اين گزارش تاکيد دارد اين اقدام ترامپ و شرايط کنوني منطقه موجب به عقب رانده شده متحدان سني آمريکا و موقعيت برتر براي رويکردهاي ايران مي شود.نشريه «آتلانتيک» در گزارشي با عنوان «انتقال سفارت» نوشت: ترامپ اقدام اخير خود در بيت المقدس را مانوري براي حل و فصل مسائل منطقه و ساکت کردن دشمنان سياسي در ايالات متحده مي‌بيند. برخي اعتقاد دارند وي به دنبال ايجاد موجي براي تحرک بخشيدن به سياست داخلي آمريکا است زيرا اين تصميم تنها چند روز پس از محکوميت مايکل فلين مشاور پيشين امنيت ملي وي گرفته شد . بنابر اين تحليل، اقدام چالشي آمريکا داراي سه مولفه است؛ نخست اين که رئيس جمهوري آمريکا درگير چالش‌هاي سياسي گوناگوني است. دوم ، تلاش وي با واکنش‌هاي خارجي دارد همراه مي شود که در نهايت مي تواند موجب افزايش احساسات ميهن پرستانه در آمريکا شود. سومين موضوع نيز چرخش سياسي کامل و خالص در سياست‌هاي آمريکا را نشان مي دهد.
اين تحليل با بررسي روندهاي تاريخي سياست‌هاي آمريکا در مورد بيت المقدس اين گونه نتيجه گرفت: مشخص نيست که کاخ سفيد ترامپ پيامدهاي بازي با گزينه بيت المقدس و هشدارها به آن را تا چه اندازه درک کرده است. هنوز سوالات زيادي در مورد انگيزه‌هاي داخلي ترامپ وجود دارد اما اين تاکتيک انحرافي ممکن است در لحظه هوشمندانه به نظر برسد. همانطور که جورج بوش به ترامپ هشدار داد ممکن است رئيس جمهوري آمريکا بتواند اقدامي را شروع بکند اما اين خطر وجود دارد که نتواند راه را به درستي به پايان رساند.نشريه «اسليت» نيز در تحليلي با عنوان «چشم انداز آتش» نوشت واکنش‌ها به اعلاميه ترامپ در مورد بيت المقدس بيش از آنکه بر زمينه‌هاي اخلاقي و قانوني اين تصميم گيري متمرکز باشد به واکنش کشورها به ويژه اعراب توجه کرده است.
همچنين روزنامه گاردين اين اقدام را حرکت در سرزميني پر از خار و تيغ آن هم بدون لباس توصيف کرد که مي تواند باعث صدمات زيادي شود. اين احتمال زياد است که اراضي اشغالي شاهد انتفاضه ديگري باشند که چند سال خون، جنگ و آتش را به همراه داشته باشد .اين تحليل نوشت: واکنش تند به ويژه از سوي اعراب به دليل پيشينه تاريخي اين موضوع و شهر بيت المقدس تا حدودي طبيعي است اما اين بار ممکن است انتفاضه اي متفاوت به راه بيافتد. دور جديد درگيري‌ها نه ميان فلسطيني‌ها و ارتش اسرائيل به خاطر بيت المقدس خواهد بود بلکه به اين دليل است که موازيني همچون حقوق بشر، حق شهروندي و حاکميتي نقض شده است.
در اين حال،«خيام الزعبي» تحليلگر مسائل فلسطين معتقد است تصميم دونالد ترامپ براي انتقال سفارت آمريکا از تل آويو به قدس هيچ تغييري در واقعيت‌هاي تاريخي قضيه فلسطين ايجاد نمي‌کند و وحدت و مقاومت تنها راه آزادسازي قدس و سرزمين‌هاي فلسطين است.«دونالد ترامپ» رييس جمهوري آمريکا پس از ماه‌ها کش و قوس بر سر اعلان تصميم کاخ سفيد در مورد به رسميت شناختن پايتختي بيت المقدس براي رژيم صهيونيستي، دستورالعمل انتقال سفارت اين کشور از تل آويو به بيت‌المقدس را امضا کرد. گروه تحليل، تفسير و پژوهش‌هاي خبري ايرنا، براي واکاوي اين موضوع با «خيام الزعبي» کارشناس مسائل فسطين گفت و گويي را انجام داده است. وي دراين گفت وگو با تاکيد بر اينکه تنها راه آزادسازي قدس مقاومت در برابر اشغالگران است خواستار وضع راهبردي فراگير در اين زمينه شد.متن کامل اين گفت وگو در زير آمده است:
قضيه فلسطين دغدغه دائمي سوريه
جمهوري عربي سوريه با همه نهادهاي خود نياز به برهان و دليل ندارد تا مواضع تاريخي سوريه درباره مساله فلسطين را ثابت کند. اين کشور نياز به دليل و برهان ندارد تا بيان کند که مساله فلسطين دغدغه دائمي آن است و در هر زمان و مکاني آن را دنبال مي کند. سوريه و رهبري آن نياز به تاکيد اين موضوع ندارد که علت اصلي همه تحرکات ديپلماسي در محافل بين المللي، مساله فلسطين است. فلسطين بخشي از ذات سوريه است. نه فلسطين مي تواند بدون سوريه آزاد شود و نه سوريه مي‌تواند به فلسطين بي توجه باشد. زيرا در اين صورت مانند بسياري از کشورهاي عربي که از قضيه اصلي خود چشم پوشي کرده اند مفهوم و نقش خود را از دست خواهد داد. مساله فلسطين براي سوريه يک رسالت و سرنوشت است. هيچ يک از گفتمان‌هاي سوريه از توجه به درد و رنج‌هاي فلسطين، مردم و قضيه عادلانه آن خالي نيست. موضع ثابت سوريه درباره قضيه فلسطين پشتوانه واقعي مردم فلسطين است و سوريه طي دهه‌هاي گذشته تاوان اين موضع‌گيري را پس داده است و در راه اين مساله متحمل زيان‌هاي فوق العاده‌اي شده است.
رويکرد تازه آمريکا درباره فلسطين براي اعلام قدس به عنوان پايتخت اسرائيل اقدامي است که مي‌خواهد به عنوان يک انگيزه به رژيم صهيونيستي بدهد تا اين رژيم با همکاري کشورهاي عربي و با استفاده از انواع اختلاف‌ها، آشوب‌هاي سياسي طرح بسيار خطرناک درباره مساله فلسطين را پيش برد.کارشناسان مسائل راهبردي و سياستمداران معتقدند ترامپ با اين اقدام و گرفتن قدس از صاحبان آن خواسته است لابي يهود را خرسند سازد و پس از اينکه جايگاه سياسي او در داخل آمريکا به لرزه در آمده است به يکي از وعده‌هاي انتخاباتي خود عمل کند.
در اين زمينه نظام سوريه تصميم آمريکا براي انتقال سفارت خود از تل آويو به قدس و اعلام قدس به عنوان پايتخت رژيم اسرائيل را محکوم کرد و مخالف هر گونه پيامدهاي آن است. همچنين سوريه بارها اعلام کرده است که پيش بردن چنين تصميم‌هاي يکجانبه‌اي مخالف قوانين بين الملل است و چنين تصميم‌هايي نمي تواند وضع قانوني قدس را که يک شهر زير اشغال به شمار مي رود، تغيير دهد. مساله فلسطين تا زمان برپايي دولت فلسطين با پايتختي قدس زنده خواهد ماند و آينده فلسطين را يک دولت و يا رئيس جمهوري مشخص نخواهد کرد. بلکه آينده اين شهر را تاريخ، اراده و عزم وفاداران به مساله فلسطين مشخص خواهد کرد و اين مساله تا زمان برپايي دولت فلسطين با پايتختي قدس در وجدان امت عربي زنده خواهد ماند.
مقاومت فراگير تنها راه آزادسازي فلسطين و قدس
خيام الزعبي در ادامه گفت: مي توانم بگويم ما اکنون در برابر يک چالش بزرگ قرار داريم که نياز دارد راهبردها و سازوکارهاي خود را تغيير دهيم. زيرا ديگر با شيوه‌هاي گذشته نمي توان به نتايج ملموسي رسيد. رژيم اسرائيل روند سياسي و همه طرح‌ها و ابتکارعمل‌هايي را که براي حل مساله فلسطين مطرح مي‌شود، نمي پذيرد. اکنون بهترين گزينه براي مقابله با اشغالگران بازگشت به مبارزه و مقاومت با همه شيوه‌ها و شکستن سکوت در برابر روند شهرک‌سازي اسرائيل و يهودي‌سازي مداوم قدس است. به طور خلاصه مي‌توان گفت: هرچند که دشمنان امت عربي تلاش کنند مساله فلسطين را از ذهن مردم عربي پاک کنند بازهم مساله فلسطين را نمي‌توان از بين برد. زيرا اين مساله حق و حقي تاريخي است. قدس در قلب همه مردم سوريه باقي خواهد ماند و از ذهن آنان پاک نخواهد شد و اين شهر عامل تحرک خواهد بود. قدس شريف نخستين قبله مسلمانان باقي خواهد ماند و رمز عزت مردم فلسطين است. شهر قدس و مسجد‌الاقصي را تنها با انواع مقاومت و در راس آن مقاومت مسلحانه مي تواند بازگرفت.
خيام‌الزعبي در پايان گفت : همه بايد اين موضوع را درک کنند که تنها با مقاومت مي توان در برابر دشمن به پيروزي رسيد. بنابراين بايد با اتحاد يک راهبرد آشکار، ثابت و دائمي را براي رسواسازي، به ذلت کشاندن و رويارويي با اشغالگران دنبال کرد و با همه انواع مقاومت نظامي، رسانه اي و قضايي براي از بين بردن اشغالگران در همه سرزمين‌ها و مقدسات فلسطين تلاش کرد. ادامه دارد...
ش.د9603801