(روزنامه اطلاعات ـ 1395/12/15 ـ شماره 26673 ـ صفحه 12)
تنها پس از گذشت يک ماه از عمر دولت جمهوريخواه ترامپ، انتشار برخي اسناد به استعفاي مشاور امنيت ملي دولت وي انجاميد؛ پرونده‌اي که حتي مي تواند تا استعفا و حتي استيضاح دولتمردان جديد آمريکا پيش رود.به گزارش گروه پژوهش و تحليل خبري ايرنا، در مدت اندکي که از روي کار آمدن «دونالد ترامپ» به عنوان رييس جمهوري ايالات متحده مي گذرد، چند استعفا در دولت وي به وقوع پيوسته است. نخستين شوک به دولت نوپاي ترامپ را گروهي از ديپلمات‌ها و مقام‌هاي ارشد وزارت خارجه آمريکا وارد کردند. آنها به طور جمعي استعفاي خود را اعلام کردند به‌دليل تعارض ديدگاه، حاضر به همکاري با دولت جديد نيستند. حال اما با استعفاي «مايکل فلين» مشاور امنيت ملي دونالد ترامپ موضوع استعفاها در کابينه دولت آمريکا به خاطر روابط پنهاني و نزديک با مقام‌هاي روسي، شکل ديگري به خود گرفته است. عمر حضور مشاور امنيت ملي ترامپ در دولت کنوني جمهوريخواه آمريکا به يک ماه نرسيد که با استعفا پايان يافت.
گفته مي شود علت استعفا، انتشار گزارش‌هايي بود که نشان مي داد فلين در پايان سال 2016، به «سرگئي کيسلياک» سفير روسيه در ايالات متحده در زمينه کاستن از تحريم‌هاي روسيه و بهبود روابط با مسکو پس از آغاز رياست جمهوري دونالد ترامپ، وعده‌هايي داده است. به گزارش برخي رسانه‌ها، فلين 29سپتامبر (نهم مهرماه امسال) يعني همان روزي که اوباما دستور اخراج 35 ديپلمات روس را صادر و دو نهاد اطلاعاتي روسيه را تحريم کرد، پنج تماس تلفني با سفير روسيه داشته است.وقتي اين قضيه با پيگيري رسانه‌ها شکل جدي تري به خود گرفت، مقام‌هاي دولت آمريکا اعلام کردند که در جريان محتواي صحبت‌هاي فلين با سفير روسيه نبوده‌اند و مشاور امنيت ملي ترامپ در اين موضوع حتي «مايک پنس» معاون رييس جمهوري را گمراه کرده است. در نتيجه فلين مجبور به استعفا شد اما در متن استعفانامه نوشت که در اين ارتباط به مايک پنس اطلاعات ناقص داده است.به دنبال اين رويداد، رييس جمهوري آمريکا پس از استعفاي مايکل فلين، ژنرال «جوزف کيث کلاگ» ژنرال بازنشسته ارتش را به طور موقت به عنوان مشاور امنيت ملي آمريکا منصوب کرد. حال اين پرسش به ذهن مي رسد که پس از استعفاي فلين آيا پرونده جنجالي نفوذ روسيه بسته خواهد شد يا اينکه ابعاد تازه تري پيدا مي کند؟اينکه چقدر پرونده ارتباط بين مقامات کاخ سفيد با سران مسکو ادامه خواهد يافت به نوع عملکرد منتقدان جمهوريخواه در دولت، طيف دموکرات، فشار عمومي و مهمتر از همه رسانه‌هاي پر نفوذ اين کشور بستگي دارد. هر چند «ديميتري پسکوف» سخنگوي کرملين اين رخداد را يک مساله داخلي در ايالات متحده دانسته و از ورود به آن خودداري کرده است اما در صورت اثبات اطلاع ترامپ از زد وبندهاي دولتمردان آمريکا با روسيه قضيه به گونه اي ديگر پيش خواهد رفت.
پرونده استعفا و اثرگذاري آن بر دولت ترامپ
آمريکا و روسيه از دهه‌ها پيش تاکنون رفتاري رقابتي و حتي تنازعي را تجربه کرده‌اند؛ از جنگ سرد و بلوک بندي جهاني گرفته تا اختلاف‌هاي کنوني همچون آنچه بر سر اوکراين شکل گرفت و به تيرگي روابط دو کشور و تحريم روسيه انجاميد. طبيعي است که تفکر ضدروسي در انديشه و عمل آمريکايي‌ها جا خوش کند. حتي در دوره انتخابات رياست جمهوري آمريکا، مسئله نفوذ و تاثيرگذاري روسيه مطرح بود، روسها متهم شدند که هکرهايشان با حمله سايبري به کامپيوترهاي حزب دموکرات و انتشار ايميل‌ها و اسناد کميته ملي دموکرات‌ها نقش بسزايي در شکست طيف مقابل ترامپ ايفا کردند؛ امري که براي مدت‌ها به موضوعي جنجالي در ايالات متحده تبديل شده بود. پس از افشاي تماس‌هاي تلفني مشاور امنيت ملي ترامپ با سران مسکو آن هم در بحبوحه تيرگي روابط، دولت ترامپ بايد هزينه آن را بپردازد؛ حال اين هزينه با استعفاي فلين مي‌تواند پرداخت شود يا با استيضاح رييس جمهوري بستگي به مواردي دارد که پيشتر به آن اشاره شد. بسياري بر اين باورند که ترامپ و معاون اول وي از تماس‌هاي تلفني فلين با مقام‌هاي روسي مطلع بوده‌اند چرا که فلين يکي از افراد بسيار نزديک به ترامپ بوده که حتي در زمان رقابتهاي انتخاباتي در زمينه امنيت ملي و سياست خارجي به او مشاوره داده است. از طرفي، جانبداري فلين و حتي شخص ترامپ از سران روسيه و تاکيد آنها بر همکاري با مسکو بر کسي پوشيده نبوده و نيست. شايد يکي از دلايل استعفاي فلين، جلوگيري از افشاي بيشتر اطلاعات در اين زمينه بوده است زيرا فاش سازي اسنادي فزون تر مي تواند کار را براي دولت ترامپ در آستانه راه دشوار کند و به رسوايي افراد بيشتري بينجامد. به هر حال پرونده نفوذ روسيه در آمريکا به ابزاري براي مخالفان دولت ترامپ تبديل شده است تا با تکيه بر آن به رييس جمهوري جديد و هيات دولت فشار وارد آورند. دولت ترامپ در آستانه راه يک قرباني بزرگ داد. همان طور که اشاره شد، برخي معتقدند که اين موضوع مي تواند تا استيضاح رييس جمهوري نيز پيش برود و دومينوي آغاز شده همچنان ادامه يابد. موضوع مهم ديگر مسئله جنگ رسانه‌ها و ترامپ است که از مدت‌ها پيش وجود دارد.
ترامپ همواره رسانه‌هاي آمريکا را به انتشار اطلاعات نادرست و دشمني با خود متهم مي کرد و حال اين موضوع به ضرر وي تمام شده است. نفوذ روسيه در هيات حاکمه ايالات متحده چه درست باشد چه نادرست، دولت ترامپ را با وضعيت دشواري رو به رو خواهد کرد. البته به خاطر دعواي ترامپ با رسانه‌هاي مشهور آمريکايي همچون «سي‌ان ان» و «نيويورک تايمز» حتي به فرض عبور دولت از اين بحران، چه بسا که با انتشار موضوعي تازه از سوي رسانه‌ها، هجمه اي ديگر عليه ترامپ و کابينه وي شکل گيرد. در صورت ادامه اين روند پس از پايان دوره چهارساله کنوني، ترامپ براي انتخابات بعدي با مشکلات زيادي مواجه خواهد شد.
برکناري مايکل فلين ضربه سنگيني به ترامپ است
يک کارشناس مسائل آمريکا در گفتگو با خبرگزاري خبرآنلاين معتقد است: تصميم فلين نشان داد که گروه ضد روسي در آمريکا دست بالا را دارند و مي توانند رئيس جمهوري را به قدري تحت فشار قرار بدهند که از يک مهره بسيار کليدي خود صرف نظر کند و اين موضوع مي تواند تنشها و رقابتهايي را که بين روسيه و آمريکا از زمان اوباما باقي مانده را شدت بخشد. ترامپ دوست دارد در بحران و تنش حکومت کند. چه در داخل و چه در خارج. تنش فرمان ممنوعيت صدرو ويزا براي مسلمانان و کش و قوس او با قوه قضائيه تمام نشده، موضوع استعفاي مايکل فلين مشاور امنيت ملي ترامپ به تيتر اول خبرها تبديل شد. اين خبر با تحليل‌ها و گمانه زني‌هاي زيادي همراه شده است. روند آينده مسائل داخلي آمريکا و مناسبات با روسيه چشم انداز مبهمي را پيش روي آمريکا قرار داده است. در اين باره خبرآنلاين با امير علي ابوالفتح کارشناس مسائل آمريکا گفت و گو کرده که از نظر مي گذرانيد.
* به نظرتان چرا در حالي که هنوز يک ماه از روي کار آمدن ترامپ نگذشته است، نوعي افتضاح سياسي با کناره‌گيري فلين از پست کليدي مشاور امنيت ملي آمريکا به بار مي آيد؟ آيا برنامه منسجمي در سياستهاي ترامپ و تيم او وجود ندارد؟
** موضوع مناسبات پشت پرده تيم ترامپ با مقامات روسيه موضوع جديدي نيست. ماه‌ها قبل از انتخابات رياست جمهوري، حدس و گمان‌هايي زده مي شد. حتي خانم کلينتون در يکي از مناظرات تلويزيوني مقابل ترامپ گفت:اگر برنده انتخابات شود عروسک خيمه شب بازي روسها در کاخ سفيد خواهد بود و چنين اتهاماتي وارد مي شد. ترامپ هم هيچ ابايي از اينکه از پوتين تجليل کند و اعلام و تاکيد کند که روسيه و سوريه و ايران نه باراک اوباما در حال مبارزه با داعش هستند، نداشت. بنابراين موضوع ارتباط ترامپ و روسيه براي رسانه‌ها و بخش عمده نخبگان سياسي آمريکا جا افتاده بود. حتي کنگره آمريکا با اينکه در اختيار جمهوريخواهان است حاضر شدند همراه با دموکرات‌ها يک کميته تحقيق دو حزبي تشکيل دهند براي اينکه مشخص شود که آيا واقعا روسها در جريان انتخابات از طريق حملات سايبري دخالت کردند يا نه و آيا براي اينکه در نتيجه انتخابات دستکاري کنند تلاشي شده است؟ اين موضوع به يک گزارش 38 صفحه اي منجر شد و مطابق آن دولت اوباما در روزهاي آخر حکومت خود 38 ديپلمات روسي را اخراج کرد و دو دفتر ديپلماتيک روسها در آمريکا را به تلافي اين اقدامات بست.
* چرا تصميم فلين براي کناره گيري از مشاور امنيت ملي يکباره اتفاق افتاد؟
** تصميمي که فلين گرفت، تصميمي غير منتظره بود و به نظر نمي رسيد که ماجرا به اين سرعت، زماني که حتي يک ماه از آغاز دولت نگذشته ماجرا به اين شکل عميق شده باشد و شواهد آنقدر مستند باشد که کسي مثل آقاي فلين در سمت عالي ترين مشاور امنيتي رئيس جمهوري آمريکا کناره گيري کند. ظاهر امر نشان مي دهد که آقاي فلين فريب کاري را پذيرفته است، از اين نظر که اطلاعات دقيقي در مورد مکالمه خود با سفير روسيه در واشنگتن در اختيار معاون آقاي ترامپ مايکل پنس قرار نداده است. حال که اين فريب کاري و دروغ مشخص شده است در ظاهر به نظر مي رسد که فلين با پذيرش اين خطا استعفاء داده است. اما ماجرا بايد عميق تر از اين مسائل باشد. مسئله يک جنگ تمام عيار بين جريان با نفوذ و قدرتمند ضد روسي در درون هيات حاکمه ايالات متحده با گروهي از سياستمداران و نخبگان يا انديشکده‌ها مي تواند باشد که اعتقاد دارند بايد روابط با روسيه را بهبود بخشيد بدون اينکه روسيه براي اقدامات گذشته تحت فشار قرار گيرد يا بدون تحت فشار قرار دادن پوتين براي تغيير رفتار آن.تصميم فلين نشان داد که گروه ضد روسي دست بالا را دارند و مي‌توانند رئيس جمهوري را به قدري تحت فشار قرار بدهند که از يک مهره بسيار کليدي خود صرف نظر کند و اين موضوع مي تواند تنشها و رقابتهايي را که بين روسيه و آمريکا از زمان اوباما باقي مانده را شدت بخشد. بخصوص اينکه احتمال دارد ترامپ براي فرار از اتهام همکاري‌هاي غير قانوني با روسها تصميم بگيرد که مواضع ضد روسي اتخاذ کند تا انگ همکاري با روسها را از خود دور کند که اين مي تواند واکنش روسها را به دنبال داشته باشد و سطح تنشها را ارتقاء بخشد.
* پس به نظر مي رسد ارتباطات آينده و ديدار ترامپ و پوتين که بسيار مطرح شده بود به محاق برود؟
** اينطور به نظر مي رسد، بخصوص اينکه کنگره اعلام کرده است مي خواهد يک جلسه محرمانه بازجويي از فلين برگزار کند. ممکن است در اين جلسه يا تحقيقات بعدي پاي افراد ديگري به ميان کشيده شود و چه بسا دونالد ترامپ هم در مظان اتهام قرار گيرد. در اين فضايي که به شدت ضد روسي شده است و مسئله فقط بر سر رقابت بر منافع دو کشور در مناطق پيراموني نيست، بحث بر سر اين است که يک کشور خارجي در انتخابات رياست جمهوري آمريکا دخالت کرده است. اين شائبه وجود دارد و اين اتهام مطرح است که بايد اثبات شود. تا وقتي که اين موضوع اثبات يا نفي شود ترديد‌ها باعث مي شود که دولت آمريکا با احتياط بيشتري بخواهد مسئله تنش زدايي با روسيه يا مناسبات با روسيه را دنبال کند. در غير اينصورت جريان ضد روسيه حملات سنگين تري را عليه دولت ترامپ انجام خواهد داد. پاي مقامات ديگري هم ممکن است وسط کشيده شود. از اين طريق که ترامپ را وادار کنند که در موضوع وعده آشتي با مسکو تجديد نظر کند. حداقل تا زماني که به نظر آمريکايي‌ها سياستهاي روسيه در قبال مسائل جهاني تغيير نکرده باشد.
* با توجه به اينکه در هر دوره اي برنامه‌ها و سياستگذاري ايالات متحده را يا مشاور امنيت ملي يا وزير سياست خارجي دنبال مي کند و هر کدام وزن بيشتري داشته باشد آنرا دنبال مي کند به نظرتان وزن فلين چقدر بود و اين موضوع مي‌تواند سياست خارجي ترامپ را دچار اختلال کند؟
** البته سياستها بستگي به اشخاص هم دارد. مشاور امنيت ملي در حقيقت جمع کننده ديدگاهها و نظرات دستگاههاي مسئول و فعال در حوزه سياست خارجي و سياست امنيتي است. از جمله وزارت خارجه، وزارت دفاع، وزارت انرژي، مجموعه جامع اطلاعاتي آمريکا و وزارت امنيت داخلي که گزارش‌ها و ديدگاهها در اختيار شوراي امنيت ملي قرار مي گيرد و مشاور رئيس جمهوري گرداننده اين شورا است و در دسترس رئيس جمهوري قرار داده مي شود که مي تواند اين اطلاعات را کاناليزه کند و سمت و سو دهد. اما افراد هم تا حدودي موثر هستند. بستگي دارد که فرد چقدر مهم باشد و چه وزني داشته باشد. وزن کسي مانند کيسينجر آنقدر زياد است که مي تواند وزير خارجه را تحت الشعاع قرار دهد و بعضي وقتها وزراي خارجه قوي هستند. هيلاري کلينتون به شخصه هم به لحاظ حزبي و هم کارکتر سياسي وزنه قوي تري به نسبت مشاور امنيت بود. به همين خاطر وقتي او وزير خارجه بود اسم مشاور امنيت ملي زياد شنيده نمي شد و در سايه او بود.
در مورد فلين نمي توان از الان صحبت کرد که به تازگي به اين پست گذاشته شده بود، يا تيلرسون هم سه هفته است که راي اعتماد گرفته است. نمي شد تشخيص داد يا قضاوت کرد که سايه تيلرسون سنگيني مي کرد يا برعکس. اما چيزي که مي توان گفت اين است که نوعي سردرگمي و يک تزلزل در تيم امنيتي رئيس جمهوري وجود دارد، به خصوص در روزهاي ابتدايي براي اينکه سياستهاي خارجي و امنيتي خود را تدوين کنند. بسياري از رقبا، دشمنان و همچنين متحدان آمريکا منتظر هستند ببينند که دولت آمريکا در اين عرصه چه مي خواهد بکند. اين به نوعي دوره انتقال است. در دوره انتقال نياز هست که ثبات و انسجام در دولت وجود داشته باشد. اگر يکي دو سال از عمر دولت مي گذشت تغييرات تبعات کمتري به دنبال داشت تا اينکه در دوره انتقال اتفاق بيفتد.
از اين رو ضربه سنگين است. ضمن اينکه در گذشته هم مواردي بوده است که مشاور امنيت ملي کناره گيري کرده يا برکنار شده است. اما اتهامي که به مشاور امنيت ملي وارد شده است اتهام سنگيني است. زماني ممکن است اختلاف نظر بر سر سياستها باشد يا نوعي رقابتهاي درون سازماني مانند نوعي رقابت بين مشاور امنيت ملي با وزير خارجه وجود داشته باشد. رويدادي که در دوران انقلاب اسلامي بين برژينسکي و سايرس ونس بين استراتژي‌ها و سياستها وجود داشت که در آن زمان وزير خارجه قرباني شد و به نفع مشاور امنيت ملي کنار رفت. در آنجا بين ديدگاهها يا تاکتيک‌ها اختلاف پيش آمده بود. ولي الان نوعي اتهام شبه جاسوسي وجود دارد. وزارت دادگستري آمريکا اعلام کرده است که فلين در معرض باج خواهي توسط روسها قرار گرفته است. اين موضوع اتهام سنگيني است و با رفتن يک نفر و آمدن کسي ديگر موضوع جمع و ختم به خير نمي شود. حتي تبعاتي وجود خواهد داشت و اين تبعات در سياست خارجي و سياست امنيتي دولت ترامپ سنگيني مي کند، بخصوص که دولت مشکلات عديده و اختلافاتي با متحدان خود داشته است. انواع و اقسام مسائل از ناتو تا شرق آسيا و موضوع مهاجران وجود دارد که ابعاد امنيتي زيادي دارد و نياز به حفظ انسجام وجود دارد و با بحراني که پيش آمده اگر مسائل به سمت رسوايي‌ها در حد واترگيت حرکت نکند، حتما لطمه سنگيني به تيم امنيتي ترامپ وارد مي شود.
ش.د9504882