(روزنامه جوان – 1396/09/30 – شماره 5265 – صفحه 5)
در آستانه برگزاري هم‌انديشي «واكاوي انديشه‌هاي مقام معظم رهبري در حوزه صلح و عدالت» براي طرح و تبيين اهميت موضوع فرصت را مغتنم شمرده و يادداشتي با اتكا به نظرات رهبر معظم انقلاب در حوزه صلح و عدالت تقديم خوانندگان عزيز مي‌شود. آنچه در عرصه بين‌الملل بيشتر به چشم مي‌خورد و در ظاهر نيز به مدد رسانه‌هاي غربي چنين القا مي‌شود، ذكر اين مطلب است كه جهان غرب با ديدگاه‌هاي سكولاريستي خود قيم‌مآبانه به دنبال صلح است، اما واقعيت امر اين است كه از يك سو ديدگاه‌هاي انديشمندان اسلامي با ابتنا به آموزه‌هاي اصيل اسلامي فرصت طرح پيدا نكرده‌اند و از طرف ديگر قدرت‌هاي استكباري با انواع ترفندهاي سياسي و رسانه‌اي اجازه طرح و شنيده شدن صداي واقعي صلح و عدالت از زبان رهبران آزاديخواه مخالف با نظام استكباري را نداده‌اند.
امروز براي اينكه بتوانيم جامعه بشري را متوجه تحقق اهداف عالي انساني و صلح واقعي در پرتو عدالت كنيم، لازم است از زبان اشخاصي برجسته و تأثيرگذار اين موضوع را به صورت نظري و در قالب بين‌المللي مطرح و در منظر نخبگان بين‌المللي قرار دهيم، چراكه صلح، عدالت و حفظ كرامت انساني از حقوق اوليه و اساسي بشر هستند كه تحقق آنها همواره آرزوي تمام انسان‌ها، فرهنگ‌ها و اديان بوده است. از ديدگاه دين مبين اسلام نيز حق حيات، پايه و اساس ساير حقوق بشر بوده و ساير حقوق نشئت گرفته از اين قاعده كلي و اساسي مي‌باشد. بنابراين علاوه بر حق حيات، از نظر اسلام، انسان موجودي ارزشمند است كه داراي شأن و كرامت ذاتي است، روح خدا در او دميده شده و شايسته تكريم و تعظيم گرديده است. در همين رابطه در آيه 70 از سوره اسراء آمده است: « ما تحقيقاً فرزندان آدم را تكريم نموديم و. . . و آنان را بر بسياري از موجوداتي كه آفريديم، برتري داديم» اين آيه به صراحت اثبات مي‌كند انسان علاوه بر حق حيات، داراي كرامت ذاتي است؛ كرامتي كه امنيت، صلح، عدالت و آزادي براي حفظ آن لازم و ضروري است.
تاريخ سراسر پندآموز و عبرت‌انگيز دين اسلام نشانگر اين حقيقت است كه آموزه‌هاي اصيل اسلامي و سيره و منش پيامبر اعظم(ص) و ائمه معصومين(ع) منادي توحيد، آزادي، صلح، عدالت، امنيت و حفظ كرامت انساني بوده است. در قرآن كريم موارد متعددي در خصوص ايجاد صلح، امنيت، وفاق، دوستي و برادري به عنوان يك ارزش الهي- انساني آمده است. از جمله: «يا ايها الذين آمنوا ادخلوا في السلم كافه و لا تتبعوا خطوات الشيطان انه لكم عدو مبين» اي ايمان‌آورندگان، همگي در صلح و آشتي درآييد و از گام‌هاي شيطان پيروي مكنيد! كه او دشمن آشكار شماست.
اما در گذرگاه تاريخ، همواره افراد، گروه‌ها و دولت‌هايي در جهت رسيدن به اهداف و اميال دنيوي و سودجويي‌هاي مادي خويش، اين حقوق فطري و اوليه را با ابزارها و روش‌هاي مختلفي نقض كرده‌اند. از همين رو، شايد يكي از مهم‌ترين دلايل و اهداف بعثت انبيا و اوليای الهي را بتوان مبارزه با ظلم و جور، استكبارستيزي، برقراري و تحكيم صلح و عدالت و به عبارتي يادآوري و تحقق حقوق اوليه و خدادادي انسان‌ها در جهان عنوان كرد. جمهوري اسلامي ايران به رهبري و زعامت بنيانگذار فقيد خود امام خميني (ره) در شرايطي نهضت خود را آغاز كرد كه صلح، عدالت و كرامت انساني توسط عمال رژيم ستمشاهي ناديده گرفته و مورد هتك حرمت واقع شده بود. در واقع برقراري صلح، عدالت و كرامت زمينه‌ساز شكل‌گيري جمهوري اسلامي ايران و مهم‌ترين آرمان‌هاي آن بود؛ نكته‌اي كه در قانون اساسي و رفتار رهبر بزرگ انقلاب همواره مورد تأكيد قرار گرفته و زمينه‌ساز ظهور امام عدالت گستر حضرت مهدي(عج) در جهان معرفي گرديده است. جانشين اصلح و فرزانه ايشان، حضرت آيت‌الله العظمي خامنه‌اي (مدظله‌العالي) نيز با تأسي به مباني اصيل اسلامي و به جهت تحقق صلح عادلانه در ايران و جهان، همواره و در مناسبت‌هاي مختلف، اين امر مهم را تبيين و به آن تأكيد داشته‌اند.
در جهان امروز رهبر معظم انقلاب به عنوان يكي از انديشمندان بزرگ جهان كه جايگاه سياسي بزرگي نيز در منطقه و جهان دارند، در مناسبت‌هاي مختلف، دغدغه‌ها و انديشه‌هاي خود را در حوزه صلح، عدالت و كرامت انساني بيان داشته‌اند كه نه تنها در عرصه بين‌المللي بلكه در ايران اسلامي نيز به اندازه كافي و شايسته به آن نپرداخته‌ايم، در حالي كه واكاوي انديشه‌هاي ايشان نشان مي‌دهد مقام معظم رهبري طي چهار دهه گذشته با يك نگاه فرامليتي و جهاني به موضوع صلح و عدالت توجه و در مناسبت‌هاي مختلف به حفظ حقوق انسان‌ها و به ويژه مسلمانان تأكيد ويژه داشته و راهكارها و ديدگاه‌هاي بديعي ارائه كرده‌اند.
ايشان در ديدار با روحانيون استان سمنان (1385/8/17) صلح عادلانه را اينگونه مورد تأكيد قرار دادند: «صلحِ عادلانه يك ارزش است، والّا ظالمي كه آمد خانه يك مظلومي را غصب كرد، با همديگر اختلاف پيدا مي كنند، آن مظلوم اعتراض مي كند، دعوا مي كند، يكي بيايد بگويد صلح كنيد، حالا پهلوي هم زندگي كنيد! پس غصب خانه او چه مي شود!؟ بنابراين صلحِ عادلانه مهم است.» بنابراين مسئله «عدالت و تعميم آن به همه ميدان‌هاي قضاوت‌هاي سياسي و اجتماعي، جزو افكار و نوآوري‌هاي جمهوري اسلامي در عرصه سياسىِ دنياي امروز است كه اينها را به چالش مي‌كشد. پس پايه فكري را بايد قوي كرد تا انسان در پيكار انديشه‌ها و افكار گوناگون در امروزِ دنيا بتواند بايستد و جبهه خودش را حفظ كند.»
قابل تأمل اينكه ايشان در بيانات خود، علاوه بر تبیين مفهومي و تلاش براي گفتمان‌سازي در زمينه برقراري صلح، عدالت و حفظ كرامت انساني از منظر انساني و اسلامي، همواره رفتار، اخلاق و عملكردهايي كه ريشه‌هاي شكل‌گيري رفتارهاي تهديد صلح در جهان هستند و راه‌حل برون‌رفت از اين مشكلات را مورد توجه قرار داده‌اند. در اين ارتباط، مقام معظم رهبري در مجمع عمومي سازمان ملل (1366/6/30) مي‌فرمايند: « صلح، بي‌شك كلمه‌اي زيبا و جذاب است تا آن حد كه آتش‌افروزان بزرگ بين‌المللي و پديد آورندگان سلاح‌هاي جهان‌سوز نيز بدان علاقه نشان مي‌دهند.»
«صلح جهاني را چه كسي تهديد مي‌كند؟ كساني صلح جهان را تهديد مي‌كنند كه در فاصله 20 سال، دو جنگ ويرانگر جهاني را به راه انداخته‌اند. صلح جهاني را دولت امريكا تهديد مي‌كند كه در دهها نقطه عالم در طول نيم قرن اخير جنگ‌افروزي كرده...»
(ديدار بسيجيان و سپاهيان لشكر ۲۵ كربلا، 1382/06/29)
ايشان همچنين بر اين نكته تأكيد كرده‌اند كه ايران اسلامي و اصولاً تربيت انقلابي در ايران در مسير توسعه صلح و تحقق اهداف صلح آميز براي همه انسان‌هاست.
«صلح و سعادت و عدالت، پيام نو و روشن ملت ايران براي همه ملت‌هاست و جوانان پرشور اين سرزمين بزرگ، براي تحقق اين پيام بايد با همه ظرفيت‌هاي وجودي خود در ميدان تلاش و پيشرفت، حاضر باشند.» (مراسم دانش‌آموختگي دانشگاه‌هاي افسري ارتش، 1388/7/14)
بدون ترديد، اديان الهي از جمله اسلام راستين با هدف تعالي بشر و براي سعادت حقيقي او عرضه و از مباني و پايه‌هاي قوي و قابل اتكا براي تحقق اين هدف متعالي تشكيل شده‌اند كه برقراري صلح و عدالت از مهم‌ترين اين اصول و پايه‌ها به شمار مي‌آيد. حال كه قدرت افسارگسيخته ناشي از دنياطلبي در سلطه‌گران و زوگويان جهاني، با پايمال كردن و ناديده انگاشتن كرامت انساني در اقصي نقاط جهان، فضاي سالم و پرنشاط انساني را مسموم و زهرآلود ساخته‌اند، نخبگان و انديشمندان متعهد، آزاديخواه و انسان‌دوست وظيفه دارند فضاي اجتماعي و سياسي را رصد كنند تا انديشه و گفتمان صاحبنظران ذي‌نفوذ در عرصه‌هاي مختلف اجتماعي، سياسي، اقتصادي و فرهنگي در موضوعات مختلف از جمله صلح و عدالت مورد تأمل، بررسي و نقادي قرار گيرد تا بتوان زمينه‌هاي گفتمان‌سازي اين نظريه‌ها را در گستره جهاني و به ويژه براي سازمان‌هاي تصميم‌ساز و اثرگذار بين‌المللي فراهم آورد.
براي تحقق اين مهم ابتدا بايد صلح را فارغ از منافع قدرت‌ها و با نگاه جامع به انسان به عنوان اشرف مخلوقات تعريف كرد كه رهبر معظم انقلاب در اين خصوص فرمودند: «صلح بايد بر مبناي عدالت و با معرفت به كرامت انسان و به دور از اغراض قدرتمندان عالم باشد.»
نكته دوم، توجه دولت‌ها به آموزه‌هاي پيامبران الهي كه منشأ وحياني دارند مي‌باشد چراكه اديان آسماني در جامعيت خود صرف‌نظر از ديدگاه‌هاي خرد در حوزه مناسك و مذاهب، به جهت اتصال به مقام الوهيت، صلح و سلام را براي بشر به ارمغان آورده‌اند و بر همين منوال در جمهوري اسلامي ايران نيز «حكومت علوي بشر را به عدالت، آرامش، ايمان به معنويت، صفا و برادري و صلح‌دوستي حقيقي مي‌رساند» و اين پيامي است كه رهبر معظم انقلاب تلاش دارند از ايران اسلامي به گوش جهانيان برسانند.
ش.د9603978