(روزنامه اطلاعات – 1395/12/22 – شماره 26679 – صفحه 12)
آمریکا
انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را شاید بتوان مهمترین رویداد امسال عنوان کرد؛ مهم از آن جهت که پیروزی غیرمنتظره «دونالد ترامپ» که اهل سیاست نبوده، بر «هیلاری کلینتون» که سالها در مقام سناتور، وزیر خارجه و بانوی اول آمریکا فعالیت داشته است، نه فقط مردم آمریکا، که جهان را شوکه کرد. شعارهای تند و بعضا خارج از نزاکت ترامپ در جریان مبارزات انتخاباتی به مذاق مردم و رهبران جهان و جامعه آمریکا خوش نیامد و به همین دلیل گمانه زنی‌ها تا روز برگزاری انتخابات حاکی از آن بود که کلینتون بر ترامپ پیروز خواهد شد اما اعلام غیرمنتظره پیروزی ترامپ، جهان را در بهت و حیرت فروبرد.دونالد ترامپ نامزد حزب جمهوریخواه با شکست هیلاری کلینتون کاندیدای دموکرات‌ها، به عنوان چهل و پنجمین رئیس‌جمهوری ایالات متحده انتخاب و ساکن جدید کاخ سفید شد. ترامپ در این انتخابات با کسب ۲۷۴ رای الکترال، حد نصاب ۲۷۰ رای برای ریاست‌جمهوری را کسب کرد و کلینتون را که ۲۱۸ رای الکترال کسب کرده بود، پشت سر گذاشت.
ترامپ در حالی در انتخابات پیروز شد که نظرسنجی‌ها عمدتا حاکی از برتری هیلاری کلینتون بود و حتی آرای مردمی کلینتون بسیار بیشتر از ترامپ بود. ترامپ در ۱۶ ژوئن ۲۰۱۵، کاندیداتوری خود را برای کسب نامزدی حزب جمهوریخواه در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ از مقر خود در برج ترامپ در نیویورک اعلام کرد. ترامپ توجهات را در کمپینی که شدیداً بر شعار «آمریکا را دوباره عالی کن!» تکیه داشت، معطوف به مسائل داخلی نظیر مهاجرت غیرقانونی به ایالات متحده، بدهی مالی آمریکا و تروریسم کرد. او درحالی به نام حزب جمهوریخواه پا به عرصه رقابت گذاشت که این حزب به طور گسترده با نامزدیش مخالف بود و در خصوص شانس او برای پیروزی در انتخابات سراسری شک داشت و می‌ترسید به چهره حزب جمهوریخواه صدمه بزند. اما در کمال ناباوری، ترامپ در مبارزات ریاست جمهوری موفق عمل کرد که بخشی از آن به دلیل پوشش گسترده رسانه‌ای، قابلیت او برای تأمین شخصی بودجه کمپینش و اعلام حمایت چهره‌های مختلف بود.
ترامپ اواخر روز انتخابات در ۸ نوامبر ۲۰۱۶ با کسب ۳۰۶ رأی الکترال در برابر ۲۳۲ رأی کلینتون پیروز شد. او رأی مردمی کمتری نسبت به کلینتون به دست آورد و پنجمین فردی شد که بدون بردن آرای مردمی، رئیس جمهوری آمریکا می‌شود. تفاوت آرای مردمی کلینتون و ترامپ حدود ۳ میلیون رأی به نفع کلینتون بود. پیروزی ترامپ بر خلاف انتظار بسیاری بود، چرا که تقریباً همه نظرسنجی‌ها نشان می‌دادند که کلینتون به میزان کمی جلوتر از ترامپ است و نظرسنجی‌های ایالتی هم نشان می‌دادند که او به میزان کمی در آرای الکترال جلو است. پس از انتخابات گفته شد حمایت طبقه نخبه و غیرسفیدپوست از کلینتون و حمایت طبقه کارگر سفیدپوست از ترامپ یکی از دلایل پیروزی ترامپ بود. ترامپ در نخستین ساعات روز ۹ نوامبر ۲۰۱۶ تماسی از کلینتون دریافت کرد مبنی بر اینکه پیروزی وی را پذیرفت. باراک اوباما نیز بلافاصله پیروزی ترامپ در انتخابات آمریکا را به وی تبریک گفت.
اما ترامپ بدون توجه به این اعتراضات، بلافاصله پس از پیروزی، فهرست اعضای کابینه خود را به کنگره آمریکا اعلام کرد که از آن جمله مایک پنس برای معاون اولی ریاست جمهوری، رکس تیلرسون برای وزارت خارجه، مایک پمپئو برای ریاست سیا، ژنرال جیمز متیس برای وزارت دفاع و ژنرال مایکل فلین برای مشاور امنیت ملی بودند که البته سه هفته پس از آغاز به کار دولت ترامپ، ماجرای تماس تلفنی پنهانی مایکل فلین با مقامات سفارت روسیه در واشنگتن افشا شد و بلافاصله رسانه‌ها به این موضوع دامن زدند و آن را رسوایی برای دولت ترامپ در همین آغاز کار دانستند که این امر باعث شد فلین از سمت خود استعفا کند.
از طرفی ترامپ تنها 10 روز پس از به دست گرفتن قدرت، فرمان خروج آمریکا از «پیمان ترانس-پاسیفیک» و همچنین ممانعت از ورود پناهجویان از هفت کشور شامل ایران، عراق، سوریه، یمن، سودان، سومالی و لیبی را که به «فرمان مهاجرتی» معروف شده است، صادر کرد. فرمان مهاجرتی اما سر و صدای زیادی به پا کرد و علاوه بر دموکرات‌های کنگره آمریکا، بسیاری از کشورها و نهادهای بین المللی از جمله سازمان ملل آن را محکوم کردند. قاضی فدرال آمریکا هم در مخالفت با این دستور، اجرای آن را به حال تعلیق درآورد که این امر سبب شد برخی اتباع هفت کشور یادشده که به دلیل بیماری یا دیدار با بستگان، از قبل روادید دریافت کرده بودند و بلیت سفر به آمریکا را داشتند، بتوانند به این سفر بروند.
انتخاب رئیس‌جمهوری جدید آمریکا اما موجی از واکنش‌ها را در میان مقامات سیاسی جهان به دنبال داشت. از جمله این واکنش‌ها تحلیل حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای درباره دلیل اقبال مردم آمریکا به ترامپ بود. رهبر معظم انقلاب البته چند روز پیش از برگزاری انتخابات آمریکا، از اقبال بیشتر مردم به ترامپ در کسب رای خبر داده بودند. ایشان گفتند: مناظره این دو نامزد ریاست جمهوری آمریکا که حقایقی را بر زبان راندند آمریکا را افشا کرد. چند برابر چیزهایی را که ما می گفتیم و بعضی باور نمی کردند و نمی خواستند باور کنند، خود اینها گفتند و جالب این که آن که صریح‌تر سخن گفت، بیشتر مورد توجّه مردم قرار گرفت.
ایشان افزودند: ارزشهای انسانی در آمریکا نابود و لگدمال شده است و تبعیض نژادی وجود دارد. حجت‌الاسلام حسن روحانی رئیس‌جمهوری هم در واکنش به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و پیروزی دونالد ترامپ گفت: موقعیت آمریکا در جامعه بین‌المللی و افکار عمومی جهان به دلیل سیاست‌های غلط تضعیف شده و شکاف بیشتر با جامعه جهانی و اروپا به این موقعیت بیشتر ضربه خواهد زد. وی گفت: نتیجه انتخابات آمریکا که نشانه عدم ثبات داخلی این کشور است مدت‌ها باقی خواهد ماند و زمان زیادی می‌برد که این اختلافات و مشکلات داخلی حل شود. رئیس‌جمهوری تأکید کرد: نتیجه انتخابات آمریکا، اثری در سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران ندارد.انتخاب ترامپ در دیگر کشورها نیز واکنش‌هایی به همراه داشت. «ژان مارک آیرو» وزیر خارجه فرانسه در پی پیروزی ترامپ گفت: فرانسه باید با آمریکا درباره مسائلی مانند توافق هسته‌ای ایران و موضوع سوریه و تغییرات آب‌وهوایی مواضع خود را روشن کند.
چین
چین در این سالی که در روزهای پایانی آن به سر می‌بریم، به علت مشکلات ارضی خود در دریای چین جنوبی و کنترل برخی از جزایرآن، بیشتر درگیر تنش با همسایگان و کشورهای دیگر منطقه و همچنین آمریکا بود.این جزایر که در ژاپن سنکاکو و در چین دیائویو نامیده می‌شوند، در سال 1971 توسط آمریکا به ژاپن منتقل شدند. تنش میان آمریکا و چین در دریای جنوبی چین روز به روز درحالی بیشترمی شود که با توجه به گسترش سامانههای دفاع موشکی ایالات متحدۀ امریکا برای تضعیف نیروی بازدارندۀ پکن، چین برای نخستین بار زیردریایی‌های مجهز به موشک هسته ای خود را به اقیانوس آرام اعزام کرد. پس از اعزام زیردریایی، چین یک زیردریایی بدون سرنشین متعلق به یک کشتی اقیانوس شناسی آمریکا را در دریای چین جنوبی توقیف کرد؛ اقدامی که با اعتراض دیپلماتیک آمریکا و تقاضا برای بازگرداندن این زیردریایی روبرو شد.
کره شمالی
آزمایش دو بمب اتمی توسط کره شمالی در سال 2016 به فاصله کمتر از هشت ماه و همچنین آزمایش سه موشک بالستیک در سال جاری، از مهمترین رویدادهای کره شمالی بود که توجه و واکنش تمامی کشورهای جهان را در پی داشت.اگر چه انجام این آزمایش‌ها با تحریم شورای امنیت همراه بود اما این باعث نشد که کره شمالی از ادامه تلاش‌های خود در راستای توسعه تسلیحاتی هسته ای اش دست بردارد و دومین آزمایش اتمی خود در سال‌جاری که پنجمین تلاش این کشور در این راستا محسوب می شد، را سپتامبر2016 صورت داد.از طرفی،کیم جونگ نام، برادر ناتنی رهبر کره شمالی در روز سیزدهم فوریه در فرودگاه کوالالامپور در پی یورش دو زن و پس از انتقال به دفتر فوریت‌های پزشکی به قتل رسید. یک زن ویتنامی و یک زن اندونزیایی و مردی اهل کره شمالی به عنوان مظنونان این پرونده توسط پلیس مالزی دستگیر شدند.
کره جنوبی
شکست حزب حاکم سائه نوری در جریان بیستمین دوره انتخابات پارلمانی کره جنوبی در اواخر فروردین ماه امسال را باید اولین تغییر و تحولات در حاکمیت سیاسی کره جنوبی دانست . در جریان این انتخابات که نتیجه ای غیرقابل باور برای دولت کره جنوبی رقم خورد، حزب مینجو - حزب رقیب - 123 کرسی بدست آورد و حزب حاکم را که 122 کرسی بدست آورده بود، کنار زد.پس از اعلام نتایج این انتخابات «کیم مو سونگ» رئیس وقت حزب بی درنگ از مقامش استعفا داد و نمایندگان حزب حاکم سائه نوری پس از گفت وگو و رایزنی‌های طولانی «لی جونگ هیون» را به عنوان رئیس جدید این حزب انتخاب کردند.او از افراد بسیار نزدیک به خانم «پارک گئون هی» رئیس جمهوری کره جنوبی محسوب می شد و همزمان با وی پنج نفر از اعضای شورای رهبری کره جنوبی نیز که از تصمیم گیرندگان اصلی سیاست‌های کشور به حساب می آیند، انتخاب شدند.
برای کره جنوبی سال جاری، سالی پرتنش از بعد سیاسی بود و برای خانم «پارک گئون هی» رئیس جمهوری کره جنوبی که قرار بود تا سال 2018 میلادی قدرت را در اختیار داشته باشد با بزرگترین تحول و تنش سیاسی در دوران زمامداری خود روبرو ساخت که در نهایت منجر به استیضاح وی شد.از طرفی،استقرار سامانه موشکی آمریکا موسوم به «تاد» در شبه جزیره کره و توافق کره جنوبی و آمریکا با اجرایی شدن این طرح در سال 2017، یکی از موضوعات مورد توجه در سال جاری بود که دو کشور به دلیل آنچه تهدیدهای فزاینده کره شمالی عنوان کردند، بر استقرارآن موافقت کردند.این در حالیست که چین و روسیه بارها نسبت به استقرار «تاد» اعتراض کردند و پکن به سئول هشدار داد که خود را قربانی این برنامه نظامی آمریکا نکند.
ش.د9504826