تاریخ انتشار : ۱۸ دی ۱۳۹۶ - ۰۷:۱۴  ، 
شناسه خبر : ۳۰۸۳۳۳
در پی زمزمه‌هایی مبنی بر شکستن ائتلاف مطرح شد

(روزنامه آفتاب يزد ـ 1396/09/21 ـ شماره 5061 ـ صفحه 3)

هنوز آغازین سال دور دوم ریاست‌جمهوری حسن روحانی به نیمه نرسیده است که زمزمه کم‌ صدای «عبور از روحانی» به مثابه فریاد بلند عبور از رئیس دولت اصلاحات که در فواصل سال‌های 80 تا 84 طنین‌انداز دانشگاه‌ها می‌شد، به گوش می‌رسد. گروهی از طراحان بحث عبور از روحانی با همانندسازی شرایط دولت دوم روحانی با دولت دوم اصلاحات، سخن از گذر از رئیس‌جمهور روحانی را به میان آورده‌اند. این در حالی است که به باور برخی تحلیلگران، نمی‌توان میان این دو مقطع زمانی با وجود برخورداری از وجه شبه‌های بسیار، به همسان‌سازی پرداخت با این وجود این افراد که در زمره موافقان بحث عبور از روحانی قرار می‌گیرند، گذر از رئیس‌جمهوری را دفاع از اصلاحات می‌دانند. البته تصمیم‌گیری‌ها و عملکرد 5 ماهه اخیر حسن روحانی و دولتمردانش بیشتر به مذاقِ مخالفانِ راست‌گرایش خوش آمده است تا رای‌دهندگان چپ‌اندیش‌اش اما به عقیده بسیاری از کنشگران سیاسی، این مسائل نمی‌تواند پدیدآورنده پروژه عبور از روحانی باشد، چراکه اصلاح‌طلبان با علم بر اینکه خاستگاه رئیس‌جمهوری اصولگرایی بوده است از آبروی خود هزینه کردند و مردم را پای صندوق‌های رای کشاندند. از همین‌رو هم عبور از روحانی و دست شستن از او را واردکردن خدشه بر وجهه اصلاح‌طلبی می‌دانند.

به هر روی اظهارنظرها و مباحثی که در طیف چپ مطرح می‌شود، از سنگینی وزنه مخالفان عبور از روحانی و از وفاداری مستمر اصلاح‌طلبان به رئیس دولت‌های یازدهم و دوازدهم حکایت دارد.

موافقانِ عبور...

شاید وقوع رخدادهایی چون سنگینی وزن اصولگرایان در کابینه، حضور نداشتن زنان در سطح هیئت‌وزیران، عدم تحقق برخی وعده‌های داده شده در زمان انتخابات، تداوم مشکلات اقتصادی و معیشتی در سطح جامعه، کمرنگ‌شدن نقش‌آفرینی اسحاق جهانگیری به‌عنوان یکی از چهره‌های اصلاح‌طلب شاخص کابینه و در مقابل، افزایش ظهور و بروز شخصیتی چون محمود واعظی و در نهایت تفاوت گفتار و کردار روحانی پیش و پس از 29اردیبهشت 96؛ ملزومات ایجاد تفکر «عبور از روحانی» را فراهم آورده است. آنها که عقیده‌شان بر این اندیشه استوار است، بر این باورند که عبور از روحانی برخلاف عبور از رئیس دولت اصلاحات، گذر از شخص حسن روحانی است نه عبور از ایدئولوژی اصلاح‌طلبی. موافقانِ عبور، معتقدند که رفتار و کردار اصلاح‌طلبانه حسن روحانی و چهره‌هایی چون علی لاریجانی تنها برای جلب آراء اصلاح‌طلبان بوده و بس. از همین رو به ادامه ائتلاف اصلاح‌طلبان با اصولگرایان معتدل امیدی ندارند مگر آنکه اعتدالگرایان و راست‌اندیشان به اصلاح‌طلبی همانند یک راهبرد بنگرند، اما در غیر این صورت برای دفاع از اصلاحات و پاسداری از اندیشه‌های اصلاح‌طلبی باید از روحانی عبور کرد.

شراکت را برهم نزنیم

اما مخالفان عبور از روحانی بر این باورند که با وجود محقق‌نشدن بسیاری از وعده‌ها و کم‌توجهی رئیس‌جمهوری به اصلاح‌طلبانی که مسبب رای‌آوری او شده‌اند، باز هم باید به حمایت از روحانی در عین انتقاد از او پرداخت.

صادق زیبا کلام، استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل سیاسی که اتفاقا شدیدترین انتقادها را نسبت به عملکرد دولت بیان می‌کند، در شمار مخالفان عبور از روحانی قرار دارد. او معتقد است که عبور از روحانی به معنای اشتباه بودن حمایت از او در دو بزنگاه انتخاباتی 92 و 96 است. زیباکلام در این باره به «آفتاب‌یزد» می‌گوید: «من با بحث‌هایی که ذیل عنوان عبور از روحانی مطرح می‌شود، خیلی موافق نیستم. بنده بر این باورم که ما اصلاح‌طلبان وارد یک شراکت و ائتلاف سیاسی با آقای روحانی شدیم که این ائتلاف 24 میلیون رای در پی داشت.»

وی ادامه می‌دهد: «به‌دنبال این شراکت اکنون، مختصری اصلاح‌طلب در قوه‌مجریه حضور دارد و مقداری هم در مجلس. اما مشکلات و مسائلی که آقای روحانی با آن مواجه است را هم نمی‌توانیم نادیده بگیریم و از دولت آقای روحانی خودمان را جدا کنیم این درست نیست. برای اینکه مردم به اعتبار خواست اصلاح‌طلبان آمدند به آقای روحانی در انتخابات 29 اردیبهشت رای دادند، بنابراین ما هم‌اکنون نمی‌توانیم از دولت آقای روحانی، خودمان را جدا کنیم. معنای عبور از روحانی این است که ما هم‌اکنون پشیمان هستیم از اینکه به آقای روحانی رای دادیم و پشیمان شده‌ایم از اینکه از مردم خواستیم تا بیایند به آقای روحانی رای دهند و این برای خود اصلاح‌طلبان هم کار جالبی نیست، بلکه ما باید تا آخر قرص و محکم در کنار دولت آقای روحانی بایستیم.»

این استاد دانشگاه خاطرنشان می‌کند:«منتهای مراتب باید به‌طور مرتب خواسته‌هایمان را با ایشان مطرح و به شکل منظم به او انتقاد کنیم تا آن مطالبات و خواسته‌هایی که اصلاح‌طلبان و آن 24 میلیون رای‌دهنده از آقای روحانی داشتند را از ایشان بخواهیم و در حقیقت از او استخراج کنیم. به بیان ساده‌تر باید روحانی را وادار کنیم به اینکه پاسخگوی آن مطالبات باشد.»

این تحلیلگر مسائل سیاسی اضافه می‌کند:«عبور از روحانی در خصوص اعتمادی که مردم به اصلاح‌طلبان کرده‌اند، تصمیم درستی نیست. یعنی به آنها بگوییم که هم شما اشتباه کردید هم ما اشتباه کردیم. ما اشتباه کردیم که با آقای روحانی وارد ائتلاف شدیم و شما اشتباه کردید که به حرف ما اصلاح‌طلبان گوش دادید. ما باید واقعیت‌ها و آنچه هست را با مردم درمیان بگذاریم. آقای روحانی بنا بر دلایلی نمی‌خواهد مشکلات کشور را بگوید و این مشکلات را پنهان می‌کند و در مصاحبه‌های تلویزیونی‌اش اشاره‌ای به واقعیت‌های جاری در کشور نمی‌کند، ما باید بیان کنیم و به مردم بگوییم درآمد دولت چقدر است و چه میزان از آن خرج عمران و آبادانی کشور می‌شود و چقدر خرج امور دیگری می‌شود.»

دست از روحانی نشوییم

زیباکلام با بیان اینکه آنجایی که آقای روحانی صادقانه با مردم برخورد نمی‌کند، ما اصلاح‌طلبان باید صادقانه با مردم برخورد کنیم، می‌گوید: «از یک سو واقعیت‌ها را با مردم درمیان بگذاریم و از دیگر سو هم آقای روحانی را تحت‌فشار قرار دهیم که در جهت مطالبات مردم و اصلاح‌طلبان گام بردارد.»

او در خصوص دیدگاه عبور از روحانی به مثابه دفاع از اصلاح‌طلبی نیز خاطرنشان می‌کند: «آنچه مسلم است، این است که آقای روحانی و حلقه نزدیک به ایشان چون آقایان واعظی، نوبخت و نهاوندیان هیچ‌گاه اصلاح‌طلب نبوده و حتی نزدیک به این جناح سیاسی نیز نبوده‌اند. ما با علم به اینکه می‌دانستیم این افراد اصلاح‌طلب نیستند و به عنوان مثال آنچنان باوری به حل برخی مسائل ندارند، یا به حقوق مطبوعات؛ معذالک از مردم خواستیم تا به این افراد رای دهند و اکنون نمی‌توانیم بگوییم که ای مردم ما اشتباه کردیم و آقای روحانی و اطرافیانش را تحت‌فشار بگذاریم که در مسیر اصلاح‌طلبی گام بردارند، کار دشواری است، اما اینکه ما بیاییم دست از روحانی بشوییم به نظر من تاکتیک بسیار بسیار غلطی است.»

حمایت ایجابی نه نفی‌ای

علی تاجرنیا، نماینده مجلس ششم و عضو حزب اتحاد ملت نیز در زمره مخالفان عبور از روحانی قرار دارد و معتقد است که روحانی توانسته به بخش مهمی از اهداف اصلاح‌طلبان، جامه عمل بپوشاند. تاجرنیا در این‌باره به «آفتاب‌یزد» می‌گوید:«من عبور از آقای روحانی را قبول ندارم. به باور من یکی از مسائل مهمی که باید برای آینده سیاسی ایران در نظر گرفته شود، این است که گروه‌ها و احزاب سیاسی پاسخگوی مطالبات و پرسش‌های مردم باشند. آقای روحانی اگرچه یک چهره اصلاح‌طلب و کاندیدای اصلی جریان اصلاحات نبود، اما اصلاح‌طلبان برمبنای مصلحت‌سنجی‌هایی و برای به دست‌آوردن اهدافی به سراغ حمایت از او رفتند که بخش مهمی از آنها تامین شده است.»

او ادامه می‌دهد: «مهم‌ترین نکته آن، عبور از یک دوره بحرانی در کشور به سمت دوران باثبات‌تر در مسائل داخلی بود. وقایع پس از انتخابات 88 و به حاشیه رانده‌شدن اصلاح‌طلبان از یک سو و ناکارآمدی دولت نهم و دهم از طرف دیگر، اصلاح‌طلبان را بر این داشت که با یک استراتژی جدید به سراغ فردی بروند که هم بتواند با شرایط فعلی کشور، این جایگاه را به دست آورد و در عین حال هم اثربخشی خود را نشان دهد، بنابراین من فکر می‌کنم این میزان از خواسته اصلاح‌طلبان محقق شده است.»

این نماینده مجلس ششم با بیان اینکه در حمایت از روحانی دچار افراط و تفریط نشویم، خاطرنشان می‌کند: «افراط به این معنی که اکنون که احساس می‌کنیم بخشی از خواسته‌های اصلاح‌طلبان محقق نشده است، با این عنوان که روحانی نمی‌تواند خواسته‌های اصلاح‌طلبان را برآورده کند بحث عبور از روحانی را مطرح کنیم و از این جهت تفریط کنیم که چون ایشان کاندیدای مورد حمایت اصلاح‌طلبان بوده است هرگونه نقدی را برنتابیم و با آن برخورد کنیم.»

او می‌افزاید: «من اتفاقا معتقد هستم که ما می‌توانیم در استراتژی‌مان در مورد آقای روحانی به جای طرح مباحثی چون عبور از روحانی یا انفعال در مورد رفتارهای دولت یک موضع فعال حمایت نقادانه اتخاذ کنیم. ضمن اینکه فکر می‌کنم انتخاب آقای روحانی درست است و باید تا آخر دوره هم از او حمایت کنیم در عین حال مواظب باشیم که آقای روحانی به آن اهداف و خواسته‌های اصلاح‌طلبی وفادارتر بماند. عبور از روحانی و سوق‌دادن او به سوی جریان مقابل جدا از اینکه عقلانی نیست در عین حال نیز ما را با این پرسش جدی از جانب مردم مواجه می‌سازد که اصلاح‌طلبان به صورت چشم و گوش بسته و به صورتی نفی‌ای نه به صورت ایجابی به سوی آقای روحانی آمده‌اند در صورتی که این مسئله اصلا مسئله صحیحی نیست.»

عبور از روحانی؛ هرگز!

به موجب وجود تنگناهای موجود از جمله اقتصادی، بی‌شک نارضایتی‌هایی نسبت به عملکرد دولت حسن روحانی در جامعه شکل گرفته است. اما بنا بر اظهارات مصطفی تاج‌زاده در گفتگو با آفتاب‌یزد، نباید فراموش کرد که روحانی در سال 92 میراث‌دار چگونه دولتی بود. او دستگاه اجرایی را از تیمی تحویل گرفت که خود اصولگرایان هم امروز شدیدترین انتقادات را نسبت به آن روا می‌دارند. همچنین بنا به باور تاج‌زاده در نتیجه ائتلاف اصلاح‌طلبان با اعتدالگرایان بود که اکنون شورای شهر تهران و همینطور مجلس شورای اسلامی از انحصار قشری از اصولگرایان و جبهه پایداری خارج شد. از همین رو هم با وجود کاستی‌های موجود دلیلی برای شکستن این ائتلاف وجود ندارد و ضمن انتقاد از جنبه‌های ضعیف دولت روحانی، باید وجوه مثبت آن را نیز متذکر شویم.

به این ترتیب نگاه حاکم بر کشتی اصلاحات همچنان حمایت مستمر از حسن روحانی با وجود کاستی‌ها و عدم تحقق برخی از وعده‌های اصلاح‌طلبانه‌اش است.

http://aftabeyazd.ir/?newsid=92320

ش.د9604177