(روزنامه جوان –1396/10/09 – شماره 5272– صفحه 5)
امريكا كه خود را بازنده ميدان سوريه مي‌بيند، براي جبران شكست‌هايش مقابل روسيه و ايران با تجهيز مجدد بازماندگان داعش در پي احياي اين گروه تكفيري است تا آتش جنگ در سوريه را همچنان شعله‌ور نگه دارد.
در شرايطي كه نيروهاي مقاومت ماه گذشته توانستند با آزادي شهر «البوكمال» آخرين پايگاه داعش در سوريه، اين گروه تكفيري را پس از چهارسال اشغالگري، بيرون كنند، اما امريكا با تجهيز مجدد گروه‌هاي افراطي به دنبال تغيير قواعد بازي است. هر چند روسيه بارها نسبت به تحركات امريكا در سوريه هشدار داده و خواستار خروج نيروهاي امريكايي از شمال سوريه شده است، اما در هفته‌هاي اخير گزارش‌هايي منتشر شده كه نشان مي‌دهد امريكا همچنان به بي‌ثباتي در سوريه دامن مي‌زند. درحالي كه ايران و روسيه براي تقويت دولت‌هاي عراق و سوريه تلاش مي‌كنند، اما در جبهه مخالف، امريكا و متحدانش از تمام ظرفيت‌هاي خود براي تضعيف اين دو دولت تازه رها شده از شر داعش استفاده مي‌كنند.
تأسيس گروه‌هاي تروريستي
هر چند امريكا در ظاهر مدعي مبارزه با داعش است، اما گزارش‌هاي منتشر شده حاكي از اين است كه اين كشور همچنان از تروريست‌هاي شكست خورده براي رسيدن به اهداف خود بهره مي‌برد. خبرگزاري اسپوتنيك اخيراً به نقل از مركز آشتي روسيه در سوريه از تشكيل گروه مسلح «ارتش جديد سوريه» در اردوگاه پناهندگان در استان «حسكه» تحت رهبري امريكا خبر داد. بر اساس اين گزارش، آوارگاني كه به خانه‌هاي خود بازگشتند، اعلام كردند كه نيروهاي امريكايي پس از اتمام دوره آموزشي اين نيروها، آنها را براي جنگ با نيروهاي دولتي سوريه به جنوب اين كشور اعزام مي‌كنند. در حال حاضر حدود ۷۵۰ نيرو در اين مركز حضور دارند كه ۴۰۰ نفر از آنها نيروهاي داعش هستند و در ماه اكتبر با كمك امريكا از رقه خارج شدند. به گزارش رسانه‌ها، قرار است شمار نيروهاي گروه موسوم به ارتش جديد سوريه به 30 هزار تن افزايش يابد و هزاران كاميون حامل سلاح براي آنان فرستاده شود. به اعتقاد كارشناسان اين اقدام امريكا در راستاي احياي داعش شكست خورده است.
از سوي ديگر، والري گريسيموف، رئيس ستاد كل نيروهاي مسلح روسيه روز چهارشنبه قبل در سخناني گفت تروريست‌ها در پايگاه نظامي «التنف» امريكا در جنوب شرقي سوريه تحت آموزش قرار مي‌گيرند. به گفته گريسيموف، اين شبه نظاميان در حقيقت اعضاي داعش هستند اما گروه‌هاي مربوط به اين تروريست‌ها، نام‌هاي مختلفي را براي خود در نظر مي‌گيرند. مقامات كرملين پس از شكست داعش اعلام كرده‌اند دليلي براي حضور نيروهاي امريكايي در خاك سوريه وجود ندارد و اين نيروها بايد هر چه زودتر سوريه را ترك كنند، اما مقامات واشنگتن به اين بهانه كه داعش هنوز در سوريه به پايان نرسيده و تهديدات اين گروه براي منافع امريكا و متحدانش همچنان پابرجاست، حضور خود را در شمال سوريه تثبيت كرده‌اند و با ايجاد 10 پايگاه نظامي به دنبال تداوم حضور طولاني مدت خود در منطقه هستند. در واقع حرف‌هاي جيمز ماتيس وزير دفاع امريكا مبني بر اينكه «جنگ عليه داعش هنوز در سوريه تمام نشده و اگر كسي گفته بر داعش غلبه كرده است، باور نكنيد» گواهي بر طرح‌هاي جديد واشنگتن در منطقه است.
به باور ناظران، در واقع امريكايي‌ها به دنبال بازسازي داعش با استفاده از تروريست‌هاي تفكيري هستند كه از الرقه، ديرالزور و مناطق ديگر و حتي عراق گريخته‌اند. هدف امريكا طولاني كردن مدت جنگ در سوريه از طريق بازسازي داعش با عنوان گروه مسلح موسوم به ارتش جديد سوريه است تا حضور خود را در داخل سوريه طولاني كند. اگرچه امريكايي‌ها حمايت از داعش را انكار مي‌كنند، اما باتوجه به افزايش چشمگير نيروهاي امريكايي در شمال سوريه كه به گفته مقامات امريكايي بيش از 2هزار نفر هستند، نشان مي‌دهد كه واشنگتن براي آينده سوريه برنامه‌هايي را در دست بررسي دارد. حمايت امريكا از داعش موضوع جديدي نيست و در سال 2015 سازمان امنيت و دفاع ملي امريكا با انتشار سند محرمانه از طبقه‌بندي خارج شده گزارش داد امريكا در سال 2012 با كمك عربستان، قطر و تركيه، داعش را تأسيس كرد تا از اين طريق دولت سوريه را سرنگون كنند.
اخيراً خبرگزاري آلمان هم در گزارشي اعلام كرد امريكا و عربستان در ارسال تسليحات اروپايي به داعش نقش مؤثري داشته‌اند و اين سلاح‌ها از كانال‌هاي مختلفي به داعشي‌ها ارسال مي‌شد. همچنين در عمليات‌هاي ارتش‌هاي عراق و سوريه براي آزادسازي شهرها از دست داعش، زماني كه تكفيري‌ها در تنگنا قرار مي‌گرفتند، بالگردهاي امريكايي با فراري دادن تروريست‌ها از ميدان نبرد، آنها را به مناطق امن انتقال مي‌دادند تا بتوانند در آينده از حضور تروريست‌ها براي رسيدن به اهداف خود بهره‌برداري كنند.
از نظر امريكا به عنوان رهبر جبهه ضد مقاومت، نابودي داعش سبب تضعيف جايگاه غرب و متحدان عربي آنها در منطقه مي‌شود و نقش آنها را در حل بحران‌هاي خاورميانه به پايين‌ترين سطح كاهش مي‌دهد. از طرفي، شكست استراتژي‌هاي امريكا در مقابل جبهه مقاومت سبب بي‌اعتباري واشنگتن در بين متحدانش شده است و وجهه اين كشور را كه براي چندين دهه هژموني منطقه به شمار مي‌رفت، مخدوش كرد، بنابراين امريكا مي‌خواهد با حفظ تنش‌ها در دوران پساداعش، با ايجاد بحران و جايگزيني گروه‌هاي جديد به جاي داعش جايگاه از دست رفته خود را بازيابد.
استفاده از اهرم البغدادي
نكته مهم ديگري كه ارتباط امريكا با داعشي‌ها را افشا مي‌كند، نجات ابوبكر البغدادي سركرده داعش است كه گفته مي‌شود توسط امريكايي‌ها به مكان امن انتقال يافته است. كميته بين‌المللي حقوق بشر دو هفته پيش خبر بازداشت ابوبكر البغدادي به دست نيروهاي امريكايي را تأييد و اعلام كرد البغدادي در پايگاه صحرايي «تي ۲» نگهداري مي‌شود. يك روزنامه تركيه هم پيش از آن خبر دستگيري البغدادي به دست نيروهاي امريكايي را فاش كرده بود. هر چند صحت اين خبر از سوي روس‌ها نيز تأييد نشده است، اما در صورت صحت اين فرضيه، بحث همكاري امريكا با داعش بيش از پيش مورد توجه قرار مي‌گيرد و اين ادعا را تأييد مي‌كند كه احتمالاً واشنگتن البغدادي را براي جنگ آينده با ارتش سوريه آماده مي‌كند. در دو سال گذشته رسانه‌ها و مقامات روسي، عراقي و سوري بارها خبر زخمي و كشته شدن البغدادي را اعلام كرده بودند كه بلافاصله اين مسئله از سوي امريكايي‌ها تكذيب مي‌شد.
اظهارات مقامات امريكايي در تكذيب كشته شدن البغدادي به اين فرضيه دامن مي‌زند كه امريكايي‌ها از محل اختفاي او اطلاع داشتند كه با قاطعيت چنين اخباري را رد مي‌كنند. ايجاد بي‌ثباتي و ناآرامي، در واقع هدف عمده‌اي است كه غرب به ويژه امريكا از حمايت گروه‌هاي تروريستي در منطقه دنبال مي‌كنند. اجراي طرح «خاورميانه بزرگ» مورد نظر امريكا جز از طريق ايجاد نزاع و درگيري دائمي در خاورميانه ممكن نخواهد بود، بنابراين ادامه بحران در منطقه به ويژه سوريه استراتژي بلندمدت امريكا براي تضمين امنيت رژيم صهيونيستي است. جبهه عربي- غربي سرمايه‌گذاري‌هاي زيادي را در سوريه و عراق انجام دادند تا با تجهيز گروه‌هاي تروريستي بتوانند پروژه‌هاي مخربانه خود را عملي و جاي پايي در منطقه براي خود پيدا كنند، اما پيروزي نيروهاي مقاومت در منطقه، سناريوهاي غرب را عقيم گذاشت و مقامات واشنگتن كه اين روزها رؤياهاي خود را در سوريه و عراق بر باد رفته مي‌بينند، درصدد ايجاد فتنه جديدي در منطقه هستند تا نيروهاي مقاومت را درگير جنگ فرسايشي و طولاني مدت كنند.
پس از آنكه روسيه اعلام كرد پايگاه نظامي خود در طرطوس را به پايگاه دائمي تبديل مي‌كند، مقامات واشنگتن نيز از باقي ماندن نيروهايشان در دوران پساداعش سخن گفتند. امريكايي‌ها نمي‌خواهند خاورميانه را به رقيب سنتي خود واگذار كنند و براي ايجاد موازنه در برابر روسيه، به حضور دائمي در منطقه نياز دارند. همچنانكه در سه سال گذشته به بهانه مقابله با داعش نزديك به 6 هزار نيرو را به عراق اعزام كردند تا در دوران پساداعش حضور خود را تثبيت كنند. با گذشت هفت سال از جنگ سوريه اكنون بر كسي پوشيده نيست كه امريكا و عمال منطقه‌اي آن، بانيان گروه‌هاي تكفيري در منطقه هستند و به رغم ادعاي امريكا و ائتلاف تحت امرش براي مبارزه با تكفيري‌ها، اما امريكايي‌ها از تروريست‌ها براي رسيدن به اهداف خود بهره برداري مي‌كنند و عملكرد ائتلاف موسوم به ضد داعش نيز گوياي اين واقعيت است، زيرا جنگنده‌هاي اين ائتلاف به جاي بمباران مواضع تروريست‌ها، زيرساخت‌هاي سوريه، ارتش و غيرنظاميان را هدف قرار داده‌اند.
ارزيابي
در مجموع، مي‌توان گفت طومار داعش در سوريه و عراق در هم پيچيده و روند تحولات منطقه نيز به نفع روسيه و ايران پيش مي‌رود، اما با توجه به تلاش‌هاي امريكا براي تجهيز مجدد گروه‌هاي تروريستي براي مقابله با دولت سوريه، محور مقاومت در آينده با چالش جدي روبه‌رو خواهد شد. تجربه ظهور داعش نشان داد در صورت عدم مقابله با تحركات اوليه گروه‌هاي تروريستي، به مرور زمان هزينه مقابله با آنها به شدت افزايش يافته و حالت فرسايشي به خود مي‌گيرد و لذا روسيه و محور مقاومت بايد از هم اكنون خود را براي خنثي كردن توطئه‌هاي جديد واشنگتن در منطقه آماده كنند كه اين مسئله با توجه به تجربه موفق نيروهاي مقاومت مقابل داعش دور از دسترس نيست.
ش.د9604410