(روزنامه اطلاعات – 1396/05/23 – شماره 26792 – صفحه 12)
ايالات متحده بر اتخاذ گزينه‌هاي سخت و حتي نظامي عليه کره شمالي تاکيد مي ورزد حال آنکه اتحاديه اروپا تلاش مي کند به عنوان يک ميانجي، وزن سياسي خود را در عرصه ديپلماسي جهاني به نمايش بگذارد.
به گزارش گروه پژوهش و تحليل خبري ايرنا ، پس از آزمايش موشک بالستيک به وسيله دولت کره شمالي، ايالات متحده از احتمال انجام اقدام نظامي عليه اين کشور سخن مي‌گويد؛ از طرف ديگر اتحاديه اروپا بر ادامه گفت‌وگو و حل موضوع از روش‌هاي ديپلماتيک تاکيد دارد. ترامپ در حالي رويکردهاي نظامي را تبليغ مي کند که تقريبا هيچ کشوري در کنار آمريکا نايستاده است. چند روز پيش «فدريکا موگريني» مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا ضمن مخالفت با اقدامات نظامي واشنگتن، ديدگاه اين اتحاديه را در مورد کره شمالي، افزايش تحريم‌ها عنوان کرد. وي با اشاره به برخي ارتباطات ديپلماتيک ميان اتحاديه اروپا و کره شمالي، فرايندهاي سياسي براي حل بحران در شبه جزيره کره مهم ارزيابي کرد. تارنماي شبکه راديوييKBS World Radio کره جنوبي در گزارشي نوشت اتحاديه اروپا تاکيد دارد غيرهسته‌اي سازي کره شمالي بايد با ابزارهاي مسالمت آميز به دست بيايد. موگريني در بروکسل خواستار آن شد براي درک مساله کره شمالي، به راه حل سياسي و ديپلماتيک بيشتر از رويکردهاي نظامي توجه شود. وزيران خارجه کشورهاي اروپايي نيز چندي پيش از تلاش‌هاي کره جنوبي در راستاي حل موضوع با روش‌هاي مسالمت آميز به ويژه گفت وگو حمايت کردند.اين گونه به نظر مي‌آيد که رويکرد اتحاديه اروپا در زمينه رفتار در شبيه جزيره کره در مقابل خط مشي‌هاي ايالات متحده قرار گرفته است.
جنگ‌طلبي آمريکا در شرق آسيا
اوضاع در شبه جزيره کره به شدت پيچيده و متشنج است. از نظر ايالات متحده آمريکا اين بخش از جهان اهميت فوق‌العاده‌اي در آينده سياست‌هاي جهاني به ويژه کنترل ايالات متحده آمريکا بر سياست بين الملل و احياي هژموني رو به افول آمريکا خواهد داشت. عمده استدلال آمريکا براي کنترل فرايندهاي سياسي و اقتصادي در آينده، حضور در همسايگي کشورهايي همچون چين، روسيه، ژاپن و کره است. به همين دليل واشنگتن تاکيد دارد بحران در اين منطقه را براساس رويکردهاي مورد تاييد خود که به طور عمده نقش آفريني آمريکا است به سرانجام برسد.تارنماي «يورواکتيو» اعتقاد دارد ايالات متحده براي انجام اقدام نظامي عليه کره شمالي بلوف نمي‌زند. اين کشور اکنون تبليغات خود را بر محور آمادگي براي جنگ شروع کرده است.
به ادعاي مقام‌هاي آمريکايي مدت‌ها است که کره شمالي از خطوط قرمز مورد نظر کاخ سفيد عبور کرده است؛ بر همين اساس نشانه‌هاي اقدام نظامي و جنگ ديده مي شود. اکنون تعدادي از کشتي‌ها و ناوهاي جنگي آمريکا (همچون USS Carl Vinson ،USS Nimitz ، USS Ronald Reagan ) در شرق آسيا حضور دارند و ناوهاي ديگري نيز به منطقه اعزام شده‌اند. از طرف ديگر آمريکا نزديک به 100جنگنده اف-16 در کره جنوبي دارد که به صورت دوره اي با نيروهاي نظامي اين کشور رزمايش هوايي برگزار مي کنند. اگر قرار نيست اين‌ها براي حمله نظامي استفاده شوند پس چه نقشي دارند؟ تارنماي شبکه تلويزيوني سي.ان.بي.سي هم در گزارشي نوشت ايالات متحده براي کاهش تنش با کره شمالي، تمايلي به اتخاذ اقدام ديپلماتيک در آينده نزديک ندارد.
به عبارت ديگر ايالات متحده آمريکا براي رسيدن به توافق با کره شمالي علاقه مند نيست. مقام‌هاي دولت ترامپ با تاکيد بر حداکثرسازي فشار بر کره شمالي، تمرکز خود را بر منزوي سازي پيونگ يانگ قرار داده‌اند. کاخ سفيد اين هدف را در حوزه‌هاي اقتصادي، ديپلماتيک و نظامي پيگيري مي کند .يک تحليلگر آمريکايي مي گويد واشنگتن از طريق تشويق، اجبار و تطميع در کنار همکاري با کره‌جنوبي، ژاپن، چين و آ.سه.آن خط مشي‌هاي خود را عليه کره شمالي دنبال مي کند؛ در اين چارچوب ممکن است از اتحاديه اروپا نيز بهره ببرد. براساس اين گزارش هدف آمريکا توقف، کاهش و در نهايت نابودي برنامه هسته‌اي کره شمالي است. در مقابل آمريکا نيز به کره شمالي کاهش تحريم‌ها و تضمين امنيتي را وعده داده است .
اروپا به دنبال نقش‌آفريني جهاني
به رغم اينکه اتحاديه اروپا بر ادامه گفت‌وگوها در حل بحران کره شمالي اصرار مي کند اما برخي پيش شرط‌ها را نيز براي اين منظور اعلام کرده است. آنها اعتقاد دارند فشار يک طرفه براي حل اين بحران کافي نيست و افزايش تحريم‌ها عليه کره شمالي بايد با همکاري چين براي متقاعد کردن پيونگ يانگ همراه شود.بخش اقتصادي شبکه «فاکس» در گزارشي نوشت: برخي اعضاي اتحاديه اروپا روابط عادي خود را با کره شمالي حفظ کرده اند و اتحاديه در اين موضوع نقش بيطرف را دارد. اروپا پيش از اين نقشي را در شرق آسيا و مذاکرات شش جانبه با پيونگ يانگ نداشت و اکنون مي خواهد وارد عرصه سياسي در اين منطقه شود. به نوشته روزنامه وال استريت ژورنال حتي ماه گذشته اين اتحاديه به مقام‌هاي ارشد کره جنوبي و چين اعلام کرد مي تواند به عنوان ميانجي وارد عمل شود تا در اين موضوع نقش بيشتري داشته باشد.
اروپا تاکيد کرد رويکرد آنها چيزي جز ديپلماسي نيست. در اين زمينه وزاري خارجه کشورهاي اروپايي مي گويند کشورهاي روسيه و چين به اندازه کافي نقش آفرين نيستند و روابط تجاري خود را با پيونگ يانک کاهش نداده‌اند. تارنماي American Interest در تحليل نيّت اروپا نوشت اين اتحاديه با ارائه پيشنهاد ميانجيگري در موضوع کره شمالي به دنبال نقش آفريني بيشتر در شرق آسيا است زيرا بروکسل، سئول و پکن اعتقاد ندارند که تحريم‌ها به تنهايي بتواند پيونگ يانگ را وادار کند برنامه هسته‌اي خود را متوقف سازد. آنها گفت‌وگوي سياسي را براي پيشگيري از درگيري نظامي ضروري مي دانند. بنابراين چنين رويکردي موجب نزديکي چين و اروپا و نقش آفريني جهاني اتحاديه اروپا خواهد شد؛ در نتيجه اروپا مي‌تواند تسليحات و فناوري‌هاي بيشتري را به کشوري بفروشد که بسياري از آمريکايي‌ها اعتقاد دارند بزرگترين تهديد براي جايگاه جهاني آمريکا در بلندمدت است.
اروپايي‌ها به شدت از ناتواني بلوک خود براي حضور بيشتر و موثرتر در عرصه‌هاي جهاني ناراضي هستند. اتحاديه اروپا با واردکردن خود به ديپلماسي آسيا به روسيه و آمريکا اين پيام را مي فرستد که خواسته‌هاي جهاني را در سر دارد که جنبه‌هاي اقتصادي و ديپلماتيک را نيز در بر مي گيرد. البته به اعتقاد تحليلگران، نبود انسجام داخلي مشکلي است که اين اتحاديه با آن دست به گريبان است ضمن اينکه اروپا هيچ جايگاه و منافع نظامي را در منطقه شرق آسيا ندارد. از طرف ديگر رفع موانع بوروکراتيک براي چنين نقش‌آفريني از سوي اروپا سخت است. با اين حال اين رويکرد اروپايي‌ها موجب مي شود تا پکن و سئول، پيشنهاد اروپا را به عنوان روشي در برابر نگاه دولت ترامپ ببينند. کره جنوبي از اين موضوع نگران است که بازنده بزرگ تقابل قدرت‌ها در منطقه باشد. به همين دليل از پيشنهاد ميانجيگري اتحاديه اروپا پشتيباني مي کند .
بحران کره و «نه» جهان به نظامي‌گري آمريکا
اقدام اخير کره شمالي با آزمايش موشک بالستيک قاره پيما، واکنش شديد مقامات آمريکا را در پي داشته تا پيونگ‌يانگ را به حمله نظامي تهديد کنند؛ روش نادرست حل منازعه که با مخالفت جهاني از جمله اتحاديه اروپا مواجه شده است.در چند ماه گذشته با ورود «دونالد ترامپ» رييس‌جمهوري آمريکا به کاخ سفيد ، فصلي تازه از تيرگي روابط بين ايالات متحده و کره شمالي گشوده شده است. ترامپ و ديگر دولتمردان آمريکا در پي آزمايش موشکي جديد کره شمالي، پيونگ يانگ را به حمله نظامي تهديد کرده اند؛ تهديدي که از جانب ديگر بازيگران عرصه بين‌المللي مورد تاييد قرار نگرفته است. دشمني اين دو کشور به دليل رويدادهايي چون آزمايش‌هاي مکرر هسته‌اي و موشکي کره شمالي هر روزه تعميق مي شود.
آزمايش‌هاي موشکي؛ سوژه چالش‌هاي اخير
کره شمالي تاکنون موشک‌هاي زيادي را آزمايش کرده که به موازات اين آزمايش‌ها محدوديت‌ها و تنگناهاي بين‌المللي را متوجه خود ساخته است. در دوره ترامپ اين رويارويي از سوي دو طرف شکل جدي تري به خود گرفته است. بيش از دو ماه پيش بود که پيونگ يانگ ششمين آزمايش موشکي خود را آزمايش کرد به اميد آنکه به موشک‌هاي بالستيک قاره پيما دست يابد. هدف از دستيابي به موشک‌هاي قاره پيما، توانايي مورد هدف قرار دادن آمريکا به عنوان دشمن شماره يک کره شمالي است.آزمايش موشکي ارديبهشت ماه کره شمالي در بهترين حالت بردي حدود 4000 کيلومتر داشت در حالي که موشک‌هاي بالستيک براي مسافتي 6000 کيلومتري طراحي مي شوند. اما آزمايش موشکي دو هفته پيش کره شمالي معادلات را تغيير داد.
همزمان با سالروز استقلال آمريکا (13 تير/ 4 ژوئيه) رسانه‌هاي کره جنوبي از آزمايش موفقيت آميز يک فروند موشک بالستيک از جانب همسايه شمالي خبر دادند؛ موشکي که قاره پيما بودن آن از طرف کارشناسان نظامي مورد تاييد قرار گرفت و آنها معتقدند که اين موشک‌ها حتي قادر است ايالت‌هاي آلاسکا و‌هاوايي آمريکا را هدف قرار دهد. پس از آزمايش موشکي موفقيت‌آميز، بر پايه برخي گزارش‌ها «کيم جونگ‌اون» رهبر کره شمالي آن را هديه‌اي به آمريکاييان در روز استقلال اين کشور اعلام کرده که واکنش مقامات کاخ سفيد را به همراه داشت.
ترامپ که پيشتر مذاکره را يکي از راه‌هاي برون رفت از اين بحران ارزيابي مي کرد در اين شرايط، کره شمالي را به حمله نظامي تهديد کرد و افرادي چون «کوري گاردنر» رييس کميته فرعي روابط خارجي مجلس سنا در امور آسياي شرقي و اقيانوس آرام مواضع مشابهي را اتخاذ کردند. کوري گاردنر در بخشي از سخنان خود در مرکز مطالعات استراتژيک و بين المللي واشنگتن، تصريح کرد که ايالات متحده از هرگونه ابزار اقتصادي، ديپلماتيک و اگر لازم باشد نظامي استفاده خواهد کرد تا مانع فعاليت‌هاي موشکي پيونگ يانگ شده و از متحدان خود دفاع کند. در اين ميان واکنش «نيکي هيلي» نماينده دايم آمريکا در سازمان ملل متحد نيز قابل توجه بود. او روز بعد از آزمايش موشک جديد بالستيک کره‌شمالي در جلسه شوراي امنيت اعلام کرد که ايالات متحده براي دفاع از خود و متحدانش همه گزينه‌ها از جمله عمليات نظامي را مد نظر دارد و اگر مجبور شود از عمليات نظامي براي متوقف کردن پيونگ‌يانگ استفاده خواهد کرد؛ اظهاراتي که با واکنش برخي سران جهان مواجه شد.
تهديد مقامات آمريکايي مبني بر حمله نظامي به کره شمالي با تمسخر رهبر پيونگ يانگ مواجه شد و رهبرکره‌شمالي در واکنش به اظهارات آمريکايي‌ها به ويژه سخنان تهديدآميز ترامپ، آن را بلوف مسخره دانست که در سطح شعار باقي خواهد ماند. پيونگ يانگ بارها تاکيد کرده تا زماني که آمريکا و متحدان اين کشور به تهديدهاي خود ادامه دهند، کره شمالي نيز به تقويت توانمندي‌هاي نظامي و توانايي حمله پيشدستانه خود ادامه خواهد داد. اما واکنش کشورهاي جهان به تهديد نظامي آمريکا عليه کره شمالي متفاوت بود. آنها حربه تحريم را بيش از ديگر ابزارهاي اعمال فشار، اثرگذار مي دانند و خواستار تداوم رويکرد تحريم اند. از همين رو است که از حدود يک دهه پيش (سال 2006) تا به امروز شوراي امنيت سازمان ملل متحد 6 قطعنامه تحريمي عليه اين کشور وضع کرده و اينک نيز نماينده اتحاديه اروپا مخالف هر گونه ماجراجويي نظامي در اين ارتباط است.
پس از اظهارات اخير مقامات کاخ سفيد، «فدريکا موگريني» مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا به ارائه مواضع اين اتحاديه در ارتباط با نوع برخورد با کره شمالي پرداخت و افزود که بروکسل مخالف اقدام نظامي عليه اين کشور است و پايان دادن به اختلاف بايد از راه ديپلماسي و از طريق کشورهايي انجام گيرد که در خاک کره شمالي سفارتخانه و نمايندگي دارند. مشخص است که اتحاديه اروپا از تجربه حمله نظامي آمريکا به دو کشور افغانستان و عراق در سال‌هاي 2001 و 2003 اين تجربه مهم را کسب کرده که جنگ و نظامي گري نه تنها به حل چالش‌هاي بين‌المللي کمک نمي کند بلکه بحران‌هاي تازه اي را بر بحران اوليه خواهد افزود به طوري که گشودن اين گره کاري به مراتب دشوارتر از گذشته خواهد بود. در مجموع دست کم سه رويکرد در قبال آزمايش‌هاي هسته اي و موشکي کره شمالي مطرح است: نخست، طرح حمله نظامي مد نظر واشنگتن که تاکنون مورد استقبال قرار نگرفته است. دوم، خودداري از اقدامات تحريک آميز با هدف کاستن از شدت تحرکات نظامي در شبه جزيره کره که خواسته کشورهايي چون روسيه و چين است. سوم، رويکرد شوراي اروپا و مقامات اتحاديه مبني بر تشديد تحريم‌ها تا جايي که کره شمالي به همراهي با جامعه جهاني ناگزير شود.
ش.د9602762