مسئله «مهریه» در مکتب اسلام جایگاهی خاص و ویژه دارد. اگرچه امروزه به کار بردن این واژه وحشت و ترس ایجاد می‌کند؛ اما در متون فقهی، مهریه وسیله‌ای برای رشد، تعالی و مقدمه‌ای برای سعادت و تکامل معرفی شده و بستری است که فرد و جامعه را دچار مصونیت می‌کند. در مکتب اسلام، مهریه آنقدر اهمیت دارد که آیات قرآن و روایات نگاه متفاوتی به آن دارند تا جایی که آمده است، اگر کسی نیت داشته باشد مهریه همسرش را پرداخت نکند یا به تعبیر جمله‌ای بی‌معنا که مهریه را چه کسی داده و چه کسی گرفته است، به این نیت ازدواج کند که مهریه زن را ندهد یا آن را تضعیف کند، در احادیث و روایات این شخص دزد معرفی شده و در قیامت در صف سارقان قرار خواهد گرفت.
مهریه باید به گونه‌ای باشد که مرد در پرداخت آن شتاب کند
خداوند در سوره نساء، آیه 4 می‌فرماید: «وَآتُوا النِّسَاءَ صَدُقَاتِهِنَّ نِحْلَةً ۚ فَإِنْ طِبْنَ لَكُمْ عَنْ شَيْءٍ مِنْهُ نَفْسًا فَكُلُوهُ هَنِيئًا مَرِيئًا» و مهر زنان را در کمال رضایت به آنها بپردازید، پس اگر چیزی از مهر خود را از روی رضا و خشنودی به شما بخشیدند، از آن برخوردار شوید که شما را حلال و گوارا خواهد بود. همانطور که نماز یک تکلیف است و به شتاب در خواندن آن سفارش شده، به شتاب در پرداخت مهریه هم سفارش شده است. طبق این آیه و آیات دیگر در قرآن کریم، مهریه باید فضایی ایجاد کند که مرد از لحاظ فکری و قلبی با افتخار و اشتیاق برای پرداخت آن شتاب کند. در فرعیات این مسئله نیز همین بس که اگر مردی در حال داشتن تمکن مالی، مهریه همسرش را ندهد و با آن پول لباس بخرد، نماز خواندن با آن لباس حکم شرعی دارد. در سیره اهل بیت(ع) هم شاهد این شتاب و عجله هستیم. امام حسین(ع) فرموده‌اند، ما اهل بیت(ع) مهریه زنان‌مان را در همان مراسم عروسی پرداخت می‌کنیم و اوج این مسئله در ازدواج حضرت زهرا(س) و حضرت علی(ع) مشهود است؛ چراکه حضرت علی(ع) با وجود تنگدستی مهریه همسرشان را بلافاصله پرداخت کردند؛ سپس به دستور پیامبر(ص) و رضایت حضرت زهرا(س) اقدام به خرید وسایل مختصری از زندگی‌شان کردند. این اقدام اولین امام ما شیعیان نشان می‌دهد، در مکتب اسلام تهیه وسایل برای شروع زندگی و نفقه زن با مرد است. اگربه این مسئله توجه شود و مهریه‌ای معقول و مشروع تعیین شود، مرد در پرداخت آن اشتیاق خواهد داشت و با پرداخت فی‌المجلس رفع تکلیف می‌کند. با حذف این دِین، دست خدا و برکات آسمان و زمین بر زندگی آن زوج نازل می‌شود.
مهریه معقول و مشروع ضامن ازدواج است
خانواده‌ها باید به مشروعیت مهریه توجه کنند؛ چراکه معقول و مشروع بودن مهریه ضمانت ازدواج است. این نوع از مهریه راهی برای رسیدن خانواده و جامعه به آسایش و آرامش است؛ زیرا به جوانان جرئت تشکیل زندگی می‌دهد و همین موضوع از انحطاط جامعه جلوگیری می‌کند. خانواده‌ها باید به این مهم توجه کنند که مهریه سنگین نه تنها ضمانت زندگی نیست؛ بلکه مانع تشکیل آن هم می‌شود؛ زیرا بودند دخترانی که با مراجعه به مراکز مشاوره با گلایه از خانواده‌های‌شان می‌گفتند، تعیین مهریه سنگین سبب شده است موقعیت تشکیل یک زندگی خوب از آنها سلب شود. پس مهریه ضمانت است؛ اما مهریه سنگین ضمانتی برای ازدواج و دوام آن نیست و این یک باور غلط است.
مهریه باید متناسب با دختر و در استطاعت پسر باشد
عقلانیت در مهریه باید در سایه مشروعیت مهریه جاری شود. مهریه ضرورت دین است و باید برای آن جایگاه ویژه‌ای قائل باشیم. این نگاه در اهل بیت(ع) و علمای دین به چشم می‌خورد؛ برای نمونه، مرحوم شاه‌آبادی، استاد عرفان امام راحل(ره)، مهریه دخترانش را طوری تعیین کرده بودند که فی‌المجلس ادا شود. ایشان گفته بودند نمی‌خواهم با تعیین مهریه سنگین، داماد دچار دِین و دختر هم گرفتار فرعیات شود. همانطور که نماز به منزله ستون دین در مسافرت بنا به حال مکلف شکسته می‌شود، مهریه هم تکلیفی است که باید متناسب با دختر و در استطاعت پسر تعیین شود.
امید است با آموزه‌های قرآن و الگوگیری از اهل بیت(ع)، مزه شیرین دینداری را طوری درک کنیم تا همه جهانیان متوجه شوند هر چه از دین اسلام رسیده است، در صورت اعتقاد به آن خانواده و جامعه‌ای سالم خواهیم داشت.