این روزها حال و هوای دیگری در کشور پابرجاست؛ حال و هوای روزهای فجر و سرودهای انقلابی پر شوری که هر چند نسل امروز با آن آشنایی چندانی ندارند؛ اما برای بچه‌های انقلاب و دهه شصتی‌ها سرشار از خاطرات شیرین و زیباست. خاطراتی که همراه با افت و خیزهای سیاسی بسیاری در طول چهل و پنج سال گذشته و دستاوردهای بسیاری که خود نشئت گرفته از انقلاب و پیروزی حق علیه باطل و بیرون راندن طاغوت است، همراه بوده است.
دستاوردها از سیاست تا اجتماع
باید عنوان کرد پیروزی انقلاب اسلامی دستاوردهای بسیاری به دنبال داشت؛ دستاوردهایی در ابعاد گوناگون زندگی و حیات جامعه ایرانی؛ از ابعاد سیاسی تا ابعاد اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و بین‌المللی. اگر بخواهیم این ابعاد و دستاوردها را بازخوانی کنیم، خود شرح مفصلی است به قدر صدها کتاب و تحلیل و گزارش؛ لذا در این نوشتار برخی ابعاد و دستاوردهای انقلاب در طول این سال‌ها را بررسی می‌کنیم.
برداشت اصیل از اسلام
انقلاب اسلامی در بعد سیاسی دستاوردهای فراوانی داشته است؛ ابعادی که هم نگرش خاص اقشار مردم را به استقلال و آزادی و احیای این نگرش خاص را با برداشتی اصیل از اسلام در بر داشته و هم سبب استقرار یک نظام اسلامی بر پایه مردم‌سالاری دینی شده است.
سیاست در منظومه فکری امام راحل و پس از ایشان رهبر معظم انقلاب همواره در عین تلاش برای استقرار حکومت دینی، حق تعیین سرنوشت را برای آحاد ملت به رسمیت می‌شناسند. به این معنا که حکومت دین در مقام تحقق اجتماعی و سیاسی باید با پذیرش و تأیید اکثریت جامعه همراه باشد؛ یعنی ساختار حکومت براساس رضایت و همچنین مشارکت مردم شکل می‌گیرد.
استقلال سیاسی
بیرون راندن طاغوت و اجنبی در کنار هم به جز آنکه سبب استقلال سیاسی پایدار در کشور شد، سبب‌ساز جوانب آینده‌ساز دیگری، از جمله حضور فعال و آزادانه بانوان در عرصه سیاست، افزایش کنشگری احزاب سیاسی و فعالیت‌های مدنی، مشارکت حداکثری مردم در انتخابات، ایستادگی در برابر استکبار جهانی و شکستن هژمونی مستکبران، شایسته‌سالاری، برقراری عدالت، نظارت قانونی، توجه به حقوق و جایگاه مردم در نظام اسلامی، تکیه به آرای مردم، آزادی بیان و دیگر موارد شد.
از ضد مردمی تا مردم‌سالاری
به باور اندیشمندان سیاسی و مفسران و کارشناسان داخلی و خارجی، رژیم پهلوی یک رژیم استبدادی و ضدمردمی بود و در آن دوران، مردم هیچ جایگاهی در معادلات سیاسی نداشتند. به گواه تاریخ انتخابات، مشارکت سیاسی و حضور مردم در اجتماع نه تنها وجه مردم‌سالاری نداشت؛ بلکه تنها سیاه‌نمایی‌های طاغوتی در راستای تبلیغات سیاسی رژیم پهلوی بود؛ امری که پس از انقلاب شکل و وجه دیگری به خود گرفت و روال جریان‌های سیاسی وابسته را به جریانات مستقل از دولت و دیگر احزاب هدایت کرد. اندیشمندان سیاست خارجی هم بارها بر دستاوردهای سیاسی انقلاب اسلامی ایران نه تنها برای مردم ایران اسلامی، بلکه برای همه مردم دنیا تأکید دارند.
از ولی نعمت تا بی‌اعتنایی
در گذر از تاریخ می‌توان گفت، پس از انقلاب 1357 در ایران اسلامی مردم به مثابه ولی نعمت در نظر گرفته شده و در این مسیر، حقوق و کرامت انسانی در نظام مردم‌سالاری دینی مورد توجه قرار گرفت. چنانکه وجود رژیم استبدادی پادشاهی و بی‌اعتنایی و حتی مخالفت آن با اعتقادات مذهبی مردم از مهم‌ترین دلایل انقلاب بود.به همین دلیل، پس از پیروزی انقلاب در 22 بهمن 1357، اصلی‌ترین و اولین تلاش نظام جدید، بنا و استقرار دولتی بود که از یک‌سو اصول و معیارهای دموکراتیک در آن رعایت شود و خطر همیشگی استبداد از ایران رخت بربندد و از سوی دیگر خواسته قلبی و واقعی ملت ایران، که همان پیاده شدن و اجرای احکام اسلامی است، تحقق یابد.
حق رأی
یکی از دستاوردهای مهم انقلاب اسلامی، احیای نگرش خاص به مردم با برداشتی اصیل از اسلام بود. بر اساس این برداشت، رهبران جامعه در عین تلاش برای استقرار حکومت دینی، حق تعیین سرنوشت را برای آحاد ملت به رسمیت می‌شناسند. به این معنا که حکومت دین در مقام تحقق اجتماعی و سیاسی باید با پذیرش و تأیید اکثریت جامعه همراه باشد. در جمهوری اسلامی ساختار حکومت براساس رضایت و همچنین مشارکت مردم شکل می‌گیرد. امام(ره) در مقام رهبر انقلاب اسلامی و یک عالم دینی، سیاست و حکومت مطلوب و مشروع را تنها برخاسته از دین می‌دانست و غیر آن را نامشروع تلقی می‌کرد.
عروسک خیمه شب‌بازی
این در حالی است که پیش از انقلاب، شاه با دستور قدرت‌های غرب و شرق تصمیمات را اتخاذ، انتصاب یا بركناری نخست‌‌وزیر، وزرا، صاحبان پست‌های بالا، استانداران و... با دستور او انجام می‌گرفت؛ كابینه، مجلس و قوای دیگر حكومتی از خود هیچ اختیاری نداشته و در واقع نهادهای تشریفاتی بیش نبود و به عبارتی شاه عروسک خیمه شب‌بازی آمریکا و غرب بود؛ اما در جمهوری اسلامی، رفتار سیاسی مردم ارزشمند به شمار می‌آید و خواست و اراده ملت ایران در عرصه‌های سیاسی به خوبی نمایان است.
استقلال بین‌المللی
باید اذعان داشت، مهم‌ترین ویژگی جمهوری اسلامی که از اصلی‌ترین دستاوردها نیز به شمار می‌آید، استقلال سیاسی در حیات بین‌المللی و وابستگی نداشتن ایران اسلامی به قدرت‌های مستکبر است؛ اما رژیم پهلوی در بعد خارجی وابستگی شدیدی به بیگانگان داشت و حتی به آمریکا و سایر کشورهای اردوگاه غرب پیوند خورده بود.باید تأکید کرد، پیروزی انقلاب اسلامی، استقلال سیاسی کشور احیا شد. امام خمینی(ره) از استقلال به مثابه عاملی یاد می‌کنند که به حیات و تاریخ یک ملت، ارزش می‌بخشد و او را سربلند می‌کند؛ «ما برای حیات زیر سلطه غیر، ارزش قائل نیستیم. ما ارزش حیات را به آزادی و استقلال می‌دانیم... ما با تمام قدرت‌هایی که بخواهند تجاوز کنند به مملکت ما، مبارزه خواهیم کرد... امروز اراده ملت است و ملت با اراده قوی خود و ایمان به دستورات اسلامی موظف است که... با هر قدرتی مبارزه کند.»