بررسی چرایی توجه مردم به بازار خودرو در گفت‌وگو صبح صادق با عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت
عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت گفت: «وقتی بانک مرکزی تورم را کنترل می‌کند، اقتصاد مجبور به اصلاح خود می‌شود و این روند روی کاهش قیمت خودرو طی زمان و ارتقای کیفیت خودرو به دلیل از بین رفتن انحصارات موجود تأثیر می‌گذارد.»
«امیرحسن کاکایی» کارشناس و تحلیلگر بازار خودرو و عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت در گفت‌وگو با «صبح صادق» درباره چرایی نبود رقابت در صنعت خودروسازی و عدم توان‌افزایی این صنعت و ارتقا نیافتن کیفیت خودروساز ایرانی گفت: «بی‌شک عوامل متعددی در ضعیف نگه داشته شدن صنعت خودروسازی دخیل است و این عوامل، به ویژه بحث تورم مزمن و بالا به ایجاد رانتی منجر شده که منشأ فساد است و مانع رشد صنعت و واگذاری صنعت به بخش خصوصی شده است.»
وی در ادامه بحث با اشاره به اینکه تورم عامل بسیاری از فسادها و اختلاس‌ها و ناهنجاری‌های اخلاقی است، گفت: «کینگ می‌گوید، تورم اخلاق را در جامعه از بین می‌برد، وقتی تورم 40 درصدی دارید و دولت تعیین‌کننده است و قیمت‌گذاری دستوری می‌کند، مشخص است که صنعت در چنین فضایی رشد نمی‌کند، به ویژه که در شرایط تورمی آمارها و شاخصه‌های اقتصادی به درستی بیان نمی‌شود. در این زمینه یکی از بزرگ‌ترین کارآفرینان دنیا گفته است، کشور جهان سوم کشوری است که در آن آمار درستی پیدا نمی‌شود؛ بنابراین با وجود آمارهای غلط و تورم بالا لزوماً کار صنعتی به صرفه نیست، بلکه رانت صنعتی به صرفه است.»
کارشناس و تحلیلگر بازار و صنعت خودرو گفت: «تا وقتی کار صنعتی و خدماتی وجود دارد، بورس خود به خود جای ارزشمندی برای سرمایه‌گذاری و سودآوری نیست، بانک هم جای پول نگه داشتن نیست؛ چرا که کار تولیدی به ایجاد ارزش‌افزوده منجر می‌شود؛ البته در شرایط غیر تورمی، اما در شرایطی مانند اقتصاد ما وقتی بانک مرکزی وظیفه اصلی خود را که حفظ ارزش پول است، درست انجام نمی‌دهد و تورم‌های بالا مردم را نگران از دست رفتن ارزش پول و دارایی خود می‌کند، مردم تک به تک به دلال تبدیل می‌شوند. در چنین وضعیتی، اخلاق از جامعه رخت برمی‌بندد؛ چرا که همه به فکر سفته‌بازی هستند؛ از این رو این صنعت و بازار کارکرد واقعی خود را از دست می‌دهد.»
امیرحسن کاکایی، کارشناس و تحلیلگر بازار و صنعت خودرو گفت: «حال این سؤال مطرح می‌شود که دلالی در کجا اتفاق می‌افتد؟ دلالی بیشتر در کالاهایی که از آنها به منزله کالای ماندگار، مانند سکه یا ارز یاد می‌شود، رخ می‌دهد؛ به این معنا که دارندگان پس‌انداز و سرمایه در فضای تورمی ترجیح می‌دهند پول خود را به سکه و ارز تبدیل کنند، اما خودرو و سکه را تا حدی می‌توان نگه داشت ضمن اینکه خرید سایر کالاهای سرمایه‌ای نیز به درد مردم نمی‌خورد.»
وی به این موارد اشاره کرد و گفت: «برای نمونه خرید کالاهای سرمایه‌ای، مانند تجهیزات صنعتی به درد مردم نمی‌خورد؛ چون در کشوری که صنعت ارزش‌آفرینی ندارد، خرید کالای صنعتی کار عاقلانه‌ای نیست؛ یا اینکه مردم باید روی مواد اولیه سرمایه‌گذاری کنند که این هم کار هر کسی نیست و فرد خود را می‌طلبد. بنابراین این وسط خودرو و زمین و ملک گزینه‌های خوبی برای سرمایه‌گذاری به شمار می‌روند.»
وی در این باره تصریح کرد: «با توجه به اینکه خرید و فروش خودرو راحت است، در چنین فضایی خودرو به کالای سرمایه‌ای تبدیل می‌شود و مردم با وجود اینکه نیاز مصرفی به خودرو ندارند، خودرو می‌خرند. بخشی از مردم که ثروتمندان جامعه به شمار می‌روند، ممکن است دنبال خرید کالاهای لوکسی، مانند قالیچه ابریشم و تابلوهای ارزشمند باشند، اما عامه مردم به جیب خود نگاه می‌کنند. بنابراین، ماندگارترین کالایی که برای ارزش حفظ پول می‌خرند، خودرو است؛ هر چند اگر توان مالی داشته باشند و تریلی بخرند، به نفع آنهاست، اما اکثر مردم خودروهای داخلی را برای افزایش قیمت و فروش در ماه‌های آینده خریداری می‌کنند؛ چرا که می‌دانند تورم رو به رشد است.»
امیرحسن کاکایی خاطر نشان کرد: «حتی افرادی که پول کمتری برای خرید خودرو دارند، موتورسیکلت می‌خرند، حتی موتورسیکلت هم می‌تواند کالای سرمایه‌ای باشد، پس وضعیت مدیریت صنعت که همه را به دلال تبدیل کرده، مختص خودرو نیست؛ بلکه سایر کالاها نیز دلال خاص خود را دارد و برای حفظ ارزش پول ملی فضای اقتصاد ایران مملو از دلالی و سوداگری شده است.»
عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت و کارشناس بازار و صنعت خودرو در پاسخ به این پرسش که راهکار فائق آمدن بر این روند اشتباه و زیان‌آور برای اقتصاد چیست، گفت: «راه حل این است که بانک مرکزی به وظایف خود درست عمل کند. این موضوع که خودرو کالای سرمایه‌ای است، به خودروسازی ربطی ندارد؛ بلکه ناشی از وجود تورم است که کل فضای اقتصاد و صنعت خودروسازی را دچار چالش‌های فراوان کرده است.»
وی در ادامه بحث تصریح کرد: «وقتی بانک مرکزی تورم را کنترل می‌کند، اقتصاد مجبور به اصلاح خود می‌شود و این روند روی کاهش قیمت خودرو طی زمان و ارتقای کیفیت خودرو به دلیل از بین رفتن انحصارات موجود تأثیر می‌گذارد. در چنین وضعیتی توسعه صنعتی ارزش‌آفرین می‌شود و شاهد افزایش تولید خودرو آن هم تولید خودروی با کیفیتی می‌شویم که قابلیت رقابت با مشابه خارجی را دارد، نه خودروی امروز که به مشتری ایرانی تحمیل می‌شود؛ چرا که گزینه دیگری برای خرید ندارد و مجبور است سوار خودروهایی شود که استاندارد و کیفیت جهانی امروز دنیا را ندارد.»
امیرحسن کاکایی در انتهای بحث یادآور شد: «عملکرد بانک مرکزی در کنار وزارت اقتصاد در بسیاری از مسائل اقتصادی بسیار مهم است؛ به این معنا که اگر بانک مرکزی به صورت قاطعانه جلوی چاپ پول بدون پشتوانه را بگیرد، قطع به یقین بسیاری از مشکلات اقتصاد ایران، از جمله چالش‌های صنعت خودروسازی مرتفع می‌شود.»