تقویم تاریخی انقلاب اسلامی در نیمه دوم تیرماه ۱۳۶۱ با اوضاع پیچیده‌ای روبه‌رو شد و ضایعه سنگین آن را نمی‌توان نادیده گرفت؛ البته با هوشمندی امام خمینی(ره) جهت حرکت دفاع مقدس از مسیر انحرافی بازگشت داده شد. در این مختصر به چند نمونه آن اشاره می‌کنیم که درس عبرت و آموزه‌ای را پیش روی انقلابیون قرار می‌دهد.
۱ـ پس از آزادسازی خرمشهر و پیروزی ظفرمندانه، از روی غفلت در زمین طراحی شده آمریکا، رژیم صهیونیستی و صدام ورود کردیم و از ادامه راه عملیات الی بیت‌المقدس غافل شدیم و در روند سرعت انقلاب اسلامی گرفتاری‌هایی پیش آمد و هزینه‌هایی دادیم.
۲ـ ترفند آمریکایی‌ها این بود که با تجاوز رژیم صهیونیستی به خاک لبنان، توجه رزمندگان اسلام را از رژیم بعث عراق به لبنان بکشانند و صدام هم به دلیل ضرباتی که در عملیات‌های فتح‌المبین و بیت‌المقدس خورده بود، فرصت ترمیم پیدا کند؛ در همین راستا تجهیزات و موانع دفاعی پیچیده‌ای را در برابر ایران قرار داد.
۳ـ این توطئه آمریکایی، صهیونیستی و صدامی خیلی سریع از سوی امام خمینی(ره) افشا شد و با عنوان راهبردی «راه قدس از کربلا می‌گذرد» مسئولان جنگ را هوشیار کرد و به سرعت دستور بازگشت نیروهای اعزامی به سوریه و لبنان داده شد؛ البته برای مقابله با تجاوزات رژیم صهیونیستی هم برنامه‌ریزی‌هایی صورت گرفت.
۴ـ در راستای همین برنامه‌ریزی بود که زنده‌یاد شهید حاج احمد متوسلیان به دنبال پیگیری و رایزنی برای تعیین تکلیف سامانه نیروهای اعزامی بود که در روز ۱۴ تیرماه ۱۳۶۱ به اسارت گرفته شد و هزینه سنگین و جبران‌ناپذیری بر دوش ایران گذاشت.
۵ـ در عالم واقع سرعت عملیات‌ها در برابر متجاوزان بعثی گرفته شد و دیگر فتح‌المبین و الی بیت‌المقدس تکرار نشد. اگرچه رزمندگان جبهه و جنگ در میدان حضور پیدا کردند؛ اما آن شرایط دیگر فراهم نبود و ادامه عملیات‌ها به سختی پیش می‌رفت و در مواقعی هم روند جنگ فرسایشی شده و اوضاع جبهه‌ها کاملاً تغییر کرده بود.
۶ـ جالب این است عده‌ای که در داخل کشور خودشان را در عرصه سیاسی درگیر کرده بودند و پای‌شان هم به جبهه‌ها نرسیده بود، بر طبل صلح و پایان جنگ کوبیدند و با صلح‌خواهی صدام و آمریکا و رژیم صهیونیستی هم‌صدایی کردند.
۷ـ از طرفی پیگیری‌‌ها برای آزادی اسرایی، چون حاج احمد متوسلیان، سیدمحسن موسوی، تقی رستگارمقدم و کاظم اخوان دنبال نشد یا حداقل اینکه جدی گرفته نشد و در وزارت امور خارجه پرونده آنها همچنان راکد ماند و بعضاً دستاویزی برای برخی اشخاص سیاسی و رسانه‌های دروغ‌پرداز شد و خانواده آنها همچنان بلاتکلیف مانده‌اند.
۸ـ واقعه چهاردهم تیرماه سال ۱۳۶۱ از جهاتی بسیار مهم بود. افزون بر اینکه خسارت‌های جبران‌ناپذیری را مانند تیرماه سال ۱۳۶۰ به انقلاب و دفاع مقدس وارد کرد. متأسفانه، این موضوع خیلی مورد توجه پژوهشگران قرار نگرفت و لازم است به درستی درک شود و بازخوانی این واقعه مهم که می‌توان ادعا کرد سرنوشت تاریخ انقلاب و جنگ را دستخوش تحول قرار داد، ضرورت دارد.