عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس گفت: «نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری به صورت صریح و مستقیم به مسائل ارزی نپرداختند؛ چرا که مسائل داخلی به صورت مستقل در تعیین نرخ ارز اثرگذار نیستند، بلکه تکانه‌های سیاسی و مسائل بین‌الملل باید کنترل شود، در عین اینکه برنامه‌های کاربردی و اجرایی برای رشد و جهش تولید و صادرات و به تبع آن رشد اقتصادی و تقویت پول ملی داشته باشیم تا نرخ ارز تثبیت شود و کاهش یابد.»
«مرتضی عزتی» اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس در گفتوگو با «صبح صادق» درباره مباحث مرتبط با نرخ ارز و آنچه در صحبت‌های نامزدها در انتخابات اشاره شده، گفت: «یکی از مهم‌ترین دلایلی که به نظر می‌رسد نامزدها درباره مسائل مرتبط با نرخ ارز به مردم وعده روشن و آشکاری ندادند، مرتبط بودن نرخ ارز با مسائلی است که بعضاً اقتصادی نیستند، یعنی ناشی از اثرات اقتصاد کلان نیستند، چرا که وقتی تجربه‌های موجود و گذشته را بررسی می‌کنیم، متوجه می‌شویم بخش زیادی از افزایش نرخ ارز در سال‌های گذشته ناشی از هیجاناتی بوده که خارج از اراده دولت‌ها و تحت شرایط و دلایل غیر اقتصادی بر مردم و بازار ارز تحمیل شده است.»
وی در این باره توضیح بیشتری داد و گفت: «از طرفی نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری به خوبی می‌دانستند مسائل مرتبط با ارز در ایران به تحریم‌ها گره خورده است، لذا از آنجایی که نمی‌دانند سرنوشت تحریم‌ها و مذاکرات چه می‌شود؛ چرا که دورنمایی از رسیدن به یک توافق بر سر برجام بین ایران و آمریکا نیست و ما یک طرف قضیه هستیم و آمریکا و کشورهای غربی آن سوی ماجرا هستند؛ یعنی همه مسائل مرتبط با رفع تحریم در اختیار ما نیست ـ همان طور که دیدیم طرف آمریکایی به صورت یک طرفه از برجام خارج شد و به آن پایبند نبود ـ لذا نمی‌دانند در این باره چه بگویند و چه وعده‌ای بدهند.»
عزتی معتقد است: «به نظر می‌رسد برای جلوگیری از اعتمادزدایی در جامعه و ندادن وعده‌های بی‌اساس به مردم، نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری بعضاً درباره نرخ ارز و کنترل و ثبات آن سخنی نمی‌گویند و نگفته‌اند و حتی پیش‌بینی هم نمی‌کنند. بر این اساس نمی‌توانند بگویند می‌توانند ارز را تک نرخی کنند و ما عملاً نکته یا وعده مشخصی راجع به این موضوع از نامزدها نشنیدیم.»
وی در ادامه بحث با اشاره به اینکه رفع تحریم‌ها و ثبات اقتصادی و ارزی به رشد اقتصادی کشور کمک می‌کند، گفت: «انتظار می‌رود دولت آینده تمام تلاش خود را برای رفع تحریم‌ها انجام دهد، چرا که وجود تحریم‌ها به نفع عده‌ای خاص است که از این شرایط سال‌هاست درآمدزایی می‌کنند؛ در حالی که بخش قابل توجهی از مردم فقیر شده‌اند، لذا باید منافع عموم مردم، نه عده‌ای خاص و حداقلی دنبال شود و مورد توجه قرار بگیرد.»
عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس گفت: «رفع تحریم‌ها طبیعتاً نکته مثبتی است و همه نامزدها نیز به دنبال آن بوده و هستند؛ چرا که طبیعتاً تأمین‌کننده منافع عموم مردم است و می‌تواند هزینه تجارت و بازرگانی کشور را کاهش دهد. ارتباطات بانکی در عرصه بین‌الملل برقرار شود، در کنار این موضوع اگر سیاست‌گذاری‌های داخلی به نفع رشد بخش خصوصی باشد، قطع به یقین با جهش تولید و افزایش صادرات شاهد ارزآوری بیشتری به کشور و به تبع آن ثبات ارزی و ثبات اقتصادی و رشد اقتصادی خواهیم بود.»
وی درباره موضوع فروش نفت و کاهش فشار تحریم‌ها گفت: «گفته می‌شود از زمانی که دموکرات‌ها در سال ۱۳۹۹ قدرت را به دست گرفتند، فروش و صادرات نفت ایران بیشتر شده است. اگر چه این همزمانی تا حدودی دیده می‌شود، اما عوامل دیگری نیز غیر این موضوع مانند نیاز چین به خرید نفت ما در فروش بیشتر نفت ایران مؤثر بوده است، در نتیجه از زمستان سال ۱۳۹۹ فروش نفت ایران بالا رفت؛ اما از سال ۱۴۰۰ به بعد تا کنون صادرات نفت ایران روند صعودی داشته و این موضوع به ثبات ارزی و اقتصادی منجر شده است.»
وی در ادامه گفت: «مسائلی مانند دیپلماسی خارجی دولت سیزدهم و دیپلماسی ارزی بانک مرکزی نیز در کنار عوامل یاد شده زمینه‌ساز ثبات اقتصادی و ارزی شده است؛ چرا که به دلیل توجه و تقویت دیپلماسی ارزی بخشی از پول‌های بلوکه شده در کره جنوبی آزاد شد و دسترسی ما به ارزهای‌مان راحت‌تر شد. بی‌تردید چشم‌انداز ثبات روابط در حوزه بین‌الملل در این موضوع بی‌تأثیر نبوده است و انتظار می‌رود این رویه حداقل تا پایان دوره ریاست‌جمهوری فعلی آمریکا وجود داشته باشد.»
این کارشناس و تحلیلگر مسائل اقتصادی با اشاره به اینکه اثرگذاری بیانیه‌های شورای امنیت و شورای حکام و سازمان‌های بین‌المللی روی اقتصاد ایران از بین رفته است، گفت: «با توجه به اینکه بازار ارز بعد از بیانیه شورای حکام علیه ایران و موضع‌گیری منفی آنها در خصوص مسائل هسته‌ای و سیاست خارجی ما دچار تکانه قیمتی خاصی نشد و بازار آرامش خود را حفظ کرد، لذا می‌توان گفت بیانیه‌های صادر شده به بیانیه‌های روتینی تبدیل شده که اگر پشتوانه دیگری نداشته باشد، مثلاً آمریکا ایران را تحت تحریم دیگری قرار ندهد، راه به جایی نمی‌برد، لذا بازار ارز ایران تحت تأثیر فضای روانی هیجانی منفی قرار نمی‌گیرد.»
وی در این باره گفت: «از سوی دیگر اگر شورای امنیت سازمان ملل نیز علیه ایران موضع‌گیری منفی نداشته باشد، به تدریج بیانیه‌های شورای حکام نیز اثرگذاری خود را از دست می‌دهند، به ویژه در مباحث اقتصادی، مگر اینکه عوامل دیگری آن را تشدید کنند.»
وی در ادامه بحث خاطر نشان کرد: «عمده آنچه در اقتصاد ایران و به طور مشخص در بازار ارز و نوسانات قیمتی ارز اثرگذار است، مرتبط با تحریم‌های مشخص و روشنی است که علیه ایران اعمال می‌شود. در غیر این صورت مسائل دیگر نمی‌توانند بازار ارز ایران را به طور معناداری تحت تأثیر قرار دهند.»
این استاد اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس در پایان گفتوگو خاطرنشان کرد: «به این دلایل مهم است که نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری به صورت صریح و مستقیم به مسائل ارزی نپرداختند؛ چرا که موضوع ارز صرفاً اقتصادی نبوده و مسائل روانی، انتظارات تورمی و مواردی از این دست در تعیین نرخ ارز نقش دارند و باید افزون بر مدیریت تکانه‌های سیاسی و مسائل بین‌الملل، برنامه‌های کاربردی و اجرایی برای رشد و جهش تولید و صادرات و به تبع آن رشد اقتصادی و تقویت پول ملی داشته باشیم تا نرخ ارز تثبیت شود و کاهش یابد.»