ترامپ در سخنانی جنجالی اعلام کرد، قصد دارد، برای اتحادیه اروپا تعرفه‌های جدید وضع کند تا به این ترتیب، بعد از مکزیک، کانادا و چین، اروپا هم به فهرست اهداف ترامپ افزوده شود.
حالا اتحادیه اروپا این تهدید‌ها را جدی گرفته و اعلام کرده، خود را برای مقابله با ترامپ در ۴ جبهه آماده می‌کند.
تعرفه‌های گمرکی و جنگ تجاری، تنها موضوع تقابل بین ترامپ و اتحادیه اروپا نیست، بلکه این رویارویی شامل تقابل در حوزه دیجیتال با افرادی، چون «ایلان ماسک» و «مارک زاکربرگ» غول‌های فناوری نیز می‌شود که هم اکنون از حلقه نزدیک ترامپ محسوب می‌شوند و در دولت وی حضور دارند.
اما مشکل اتحادیه اورپا باز هم به اینجا ختم نمی‌شود، «جزیره گرینلند» دانمارک سومین موضوع تقابل اتحادیه اروپا با ترامپ خواهد بود که رئیس جمهور آمریکا همچنان ادعای خرید آن را دارد و سرانجام «جبهه اوکراین» که اروپا آن را خط اول دفاعی خود می‌داند، درحالی که ترامپ آن را یک «جنگ مضحک» توصیف و تهدید کرده، حمایت آمریکا از اوکراین را کاهش می‌دهد، موضوعی که در صورت عملی شدن چالش‌ها و مشکلات اروپایی‌ها را افزایش خواهد داد.
اروپایی‌ها برای مقابله با تهدیدات رئیس جمهور آمریکا در این چهار جبهه چه برنامه‌ای دارند؟ چرا ترامپ از اروپا کینه دارد؟
چرا ترامپ از اروپا متنفر است؟
قبل از پرداختن به تدارکات اروپا برای رویارویی با ترامپ در جبهه‌های مختلف، نگاهی گذرا به دلایل پشت کردن آمریکا به اتحادیه اروپا و دلایل خصومت‌ورزی رئیس جمهور جدید آمریکا با اروپایی‌ها خواهیم داشت.
پولیتیکو دلایل دشمنی ترامپ با اروپا را به زبان ساده اینگونه بیان می‌کند: «آنچه ترامپ را بیش از همه از اروپا خشمگین می‌کند، دیدن اتومبیل‌های آلمانی است که در خیابان‌های منهتن در حال تردد هستند، درحالی که خودرو‌های آمریکایی در کارخانه‌ها بدون خریدار اروپایی خاک می‌خورند.»
این گزارش تهیه شده توسط «فرانچسکو جیاوازی»، استاد دانشگاه بوکنی و «ورونیکا گوئریری» و «گیدو لورنزونی»، اساتید اقتصاد دانشگاه شیکاگو تأکید می‌کند، درحال حاضر عدم تعادل تجاری بزرگی بین آمریکا و اروپا، آن هم به نفع اروپا وجود دارد، به عنوان مثال، پیش‌بینی شده، مازاد تجاری فقط آلمان با ایالات متحده در سال ۲۰۲۴ از ۶۷ میلیارد دلار فراتر رود.
در بخش دیگری از این گزارش آمده است: «مازاد تجاری اروپا نتیجه تقاضای اندک برای واردات از آمریکا، در مقابل تقاضای زیاد آمریکا برای واردات از اروپاست. در اروپا، کاهش دستمزد‌ها تقاضای خصوصی و طیفی از اقدامات تحمیل شده توسط اتحادیه اروپا، تقاضای عمومی را تحت فشار قرار می‌دهد و این موجب کاهش استقراض دولت می‌شود.»
اگر اروپا این اقدامات را کاهش دهد، به اصطلاح «ترمز بدهی» را مثلا در آلمان را بکشد، تقاضای اروپا افزایش و مازاد تجاری به طور خودکار کاهش می‌یابد.
تهیه‌کنندگان گزارش بر این باورند، جنگ تجاری بین اروپا و ایالات متحده پس از اعلام ترامپ مبنی بر اینکه پس از مکزیک، کانادا و چین، نوبت به وضع تعرفه‌های تجاری برای اتحادیه اروپاست، قریب الوقوع به نظر می‌رسد.
آمادگی اروپا برای جنگ تجاری
روزنامه فرانسوی Le Devoir در گزارشی تحت عنوان «اروپا در موضع دفاعی مقابل ترامپ» به نقل از «اورسولا فون در لاین»، رئیس کمیسیاری اتحادیه اروپا، نوشت: «نظام جهانی مبتنیِ بر مشارکت و همکاری که قبلاً تصورش را داشتیم، به واقعیت تبدیل نشد، برعکس، ما وارد دوره جدیدی از رقابت شدید ژئواستراتژیک شده‌ایم.»
در این گزارش آمده که نیت ترامپ در قبال اروپا، بلافاصله پس از مراسم تحلیف آشکار شد، او از طریق ویدئو کنفرانس به رهبران اروپایی که در مجمع جهانی داووس گرد آمده بودند، پیام داد که «اگرچه من عاشق کشور‌های اروپایی هستم، اما اوضاع بسیار پیچیده است و بر وفق مراد نیست.»
«برایان کولتون»، اقتصاددان ارشد Fitch Ratings، می‌گوید که ترامپ «بلوف نمی‌زند» و در تهدیداتش علیه اروپا درباره افزایش ۱۰ تا ۲۰ درصدی تعرفه‌ها جدی است، افزایشی که یک درصد از تولید ناخالص داخلی اروپا را به خود اختصاص خواهد داد و باعث خواهد شد، چین بازار‌های اروپایی را با تعرفه‌های گمرکی پایین تصاحب کند.
یورو نیوز در گزارشی تحت عنوان «اتحادیه اروپا به تهدیدات ترامپ با جنگ تجاری پاسخ می‌دهد»، نوشت: «به نظر می‌رسد، اتحادیه اروپا مصمم است، وحدت و موضع یکپارچه خود برای مقابله با تعرفه‌های جدید ترامپ را به رخ او بکشد و در برابرش عرض اندام کند.»
«اولاف شولتز»، صدراعظم آلمان گفت که اتحادیه اروپا می‌تواند، به سیاست‌های تعرفه‌ای با سیاست‌های تعرفه‌ای پاسخ دهد و افزود: «ما باید این کار را انجام دهیم و انجام خواهیم داد، اما این کار باید به صورت گروهی و مشارکتی انجام شود.»
«دونالد تاسک»، نخست وزیر لهستان نیز گفت: «ما باید هر کاری انجام دهیم تا از این جنگ گمرکی کاملا احمقانه جلوگیری کنیم. ما نمی‌توانیم، منافع خود نادیده بگیریم، به همان ترتیب هم نمی‌توانیم، به عزت نفس و اعتماد خود به اروپا پشت کنیم.»
گزارش روزنامه Le Devoir تأکید می‌کند، یکی از راه‌های مقابله اروپا با ترامپ، راهکار ارئه شده توسط فون در لاین درباره چرخش به سمت چین خواهد بود و افزود: «زمان آن رسیده که اروپا روابط خود را با چین بهبود ببخشد.».
اما «آرور لالوک»، رئیس کمیته امور اقتصادی پارلمان اروپا، راهبرد وضع مالیات بر شرکت‌های آمریکایی گوگل، اپل، فیسبوک، آمازون و مایکروسافت را پیشنهاد داده است.
با این حال، کارشناسان مسائل اقتصادی بر این باورند، آنچه قدرت اتحادیه اروپا در جنگ تجاری برای مقابله با آمریکا را تضعیف می‌کند، زمانبندی آن است، آلمان و فرانسه، دو کشور بزرگ اتحادیه در بدترین وضعیت سیاسی و اقتصادی قرار دارند، طوری که آنها را «مردان بیمار اروپا» توصیف می‌کنند. در چنین شرایطی، برخی کشور‌های اروپایی مانند لهستان، مجارستان و ایتالیا برای مذاکره مستقیم با ترامپ بر هم پیشی می‌گیرند.
در عین حال طرحی نیز وجود دارد که به اتحادیه اروپا پیشنهاد خرید گاز بیشتر از ایالات متحده را می‌دهد تا هم وابستگی اروپا به گاز روسیه کاهش یابد و هم مماشاتی با ترامپ صورت گرفته شده باشد.
اوکراین و نیاز به تسلیحات
آنچه اروپایی‌ها را در پرونده اوکراین نگران می‌کند، این است که ترامپ بدون مشورت با اروپا مستقیماً با پوتین تماس می‌گیرد، این موجب شد، نخست وزیر لهستان به پارلمان اروپا توصیه کند: «اگر اروپا می‌خواهد زنده بماند، باید خود را مسلح کند.»
«مارک روته»، دبیرکل ناتو نیز معتقد است، اگر ترامپ بخواهد، به تسلیح اوکراین ادامه دهد، صورت حساب این تسلیح را اروپا پرداخت خواهد کرد، من به این موضوع ایمان دارم.»
به گفته کمیساریای اروپا، اتحادیه اروپا موظف است، ظرف ده سال آینده ۵۰۰ میلیارد یورو روی دفاع سرمایه‌گذاری کند، درحالی که بودجه در نظر گرفته شده از سوی اتحادیه اروپا برای این بخش طی سال‌های ۲۰۲۷-۲۰۲۱ تنها ۸ میلیارد یورو بود.
جبهه جنگ دیجیتال
«وینسنت لکو»، مدیرمسئول روزنامه Tout l'Europe در مقاله‌ای تحت عنوان «در حوزه دیجیتال: واکنش اروپا به حملات دونالد ترامپ، ایلان ماسک و مارک زاکربرگ چه خواهد بود؟» نوشت که مدیران اجرایی دو شرکت X و Meta اخیراً حملات خود به سکو‌های اروپایی را افزایش داده‌اند و دلیل آن مخالفت سکو‌های اروپایی با دخالت‌های دیجیتالی شرکت‌های آمریکایی، به ویژه ماسک و زاکربرگ به ویژه در حوزه انتخابات در اروپاست.
لکو بر این باور است، اعلام زاکربرگ در ۷ ژانویه مبنی بر اتمام برنامه راستی‌آزمایی خود برای شبکه‌های رسانه‌های اجتماعی ایالات متحده، اگرچه نشان‌دهنده یک تحول بزرگ در موضوع مبارزه با اطلاعات نادرست رسانه‌ای است، اما به شکلی ویژه برای اروپا طراحی شده، چون چند روز بعد دیدیم که چگونه مالک متا اتحادیه اروپا را به وضع قوانینی متهم کرد که سانسور را قانونمند می‌کنند.
همچنین، این باور وجود دارد که زاکربرگ از روش ایلان ماسک در استفاده از پوشش آزادی بیان برای انتشار اخبار نادرست و گمراه‌کننده در برابر قوانین اروپایی پیروی می‌کند، این روشی بود که «برندان کار»، رئیس سازمان تنظیم مقررات ارتباطات فدرال اتخاذ شد. وی معتقد است تعدیل محتوا در شبکه‌های اجتماعی و استفاده از راستی‌آزمایی مغایر با آزادی بیان و عقیده است.
اتحادیه اروپا برای مقابله با خطرات اطلاعات نادرست و گمراه‌کننده، قانون مقررات خدمات دیجیتال را تصویب کرده بود که از فوریه سال گذشته در اروپا اجرایی شدخ و بر اساس آن کمیساریای اروپا تحقیقاتی را علیه شرکت‌های غول پیکر آمریکایی مانند X، فیسبوک و اینستاگرام به اتهام انتشار گفتمان تفرقه‌آمیز، ایجاد نفرت عمومی و اطلاعات نادرست آغاز کرد.
قرار است، کمیساریای اروپا در ماه‌های آینده، قانون جدیدی به نام «سپر اروپایی برای دموکراسی» را ارائه کند که علاوه بر مقابله با حملات روزافزون شرکت‌های دیجیتال آمریکایی، به دنبال تشویق استفاده از شبکه‌های اجتماعی جایگزین اروپایی مانند Mastodon و ... است.
در ماه‌های اخیر، ایلان ماسک کمپین رسانه‌ای خود در حمایت از راست‌های افراطی در اروپا را گسترش داده و طی آن آشکارا حمایت خود را از حزب راستگرای افراطی آلترناتیو برای آلمان اعلام و آن را «تنها حزبی اعلام کرده که می‌تواند، آلمان را نجات دهد»، حتی در این راستا یک گفتگوی آنلاین زنده در ۹ ژانویه با «آلیس وایدل»، رهبر حزب و نامزد صدراعظمی آلمان ترتیب داد.
این باعث شد تا کمیسر اتحادیه اروپا تحقیقاتی را درباره این مصاحبه و اینکه آیا این مصاحبه به منزله دخالت در انتخابات است، آغاز کند. سپس نشستی با سازمان تنظیم مقررات دیجیتال آلمان و پلتفرم‌های اصلی از جمله X برای جلوگیری از مداخله در انتخابات آلمان برگزار کرد و آموزش‌هایی لازم برای مقابله با اطلاعات نادرست را به این سازمان ارائه داد و اعلام کرد که مشابه چنین آموزش‌هایی قبل از برگزاری انتخابات در اسلواکی، لهستان، فنلاند و هلند به سازمان تنظیم مقررات دیجیتال این کشور‌ها نیز ارائه خواهد داد.
در زمینه دیجیتال نیز به نظر می‌رسد، شکاف بین آمریکا و اروپا بسیار است، درحالی که ایالات متحده قصد دارد، ۵۰۰ میلیارد دلار در هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری کند، اروپا حتی یک غول فناوری در حوزه اقتصاد دیجیتال ندارد.
استقرار نیرو‌های اروپایی در گرینلند
روزنامه تلگراف در گزارشی در ۷ فوریه نوشت که کشور‌های اروپایی درباره گزینه‌های پیش‌رو در صورت اقدام ترامپ به عملی کردن تهدیدش مبنی بر تصرف جزیره گرینلند دانمارک رایزنی کردند و امکان اعزام سربازان ناتو به گرینلند را مورد ارزیابی قرار دادند.
اروپایی‌ها در این نشست احتمال فعال‌سازی ماده ۵ در زمینه دفاع متقابل بین اعضای ناتو در صورت تهاجم از سوی آمریکا به یکی از کشور‌های عضو ائتلاف را هم مطرح کردند، اما فعال‌سازی آن منتفی شد، زیرا مستلزم اجماع ۳۲ کشور عضو از جمله ایالات متحده است و این گزینه تنها یک بار پس از تاریخ حملات ۱۱ سپتامبر فعال شده است.
این نشست اروپایی‌ها پس از آن برگزار شد که ترامپ به محض ورود به کاخ سفید علنا از تصرف گرینلند، بزرگترین جزیره جهان و قلمرو خودمختار دانمارک حتی با استفاده از زود سخن گفت.
تهدیدات ترامپ باعث شد تا صدراعظم آلمان پیشنهاد اعزام نیرو‌های اروپایی به گرینلند را بدهد که با انتقاد برخی از اعضای ناتو بیشتر مشتاق مداخله در اوکراین هستند و آلمان مخالف آن است، مواجه شد.
با این حال نروژ بر این باور است که استقرار نیرو‌های اروپایی در گرینلند یک پیام قوی به ترامپ خواهد داد. اما دانمارک خواستار خویشتنداری و عدم ارسال نیرو برای جلوگیری از تشدید تنش با ترامپ شد و خاطرنشان کرد که این کشور نیروهایش را در جزیره افزایش خواهد داد، در عین حال نخست وزیر دانمارک تأکید کرد: «گرینلند فروشی نیست.»