دلایل فشار اقتصادی رئیس‌جمهور آتی آمریکا بر کشورهای رقیب و هم‌پیمان اقتصادی

فشار اقتصادی ترامپ به کشور‌های هم‌پیمان نشان‌دهنده راهبرد جدید دولت جدید در آمریکاست. این موضوع نشان می‌دهد که همه کشور‌های جهان باید بر اساس منافع ملی آمریکا رفتار کنند. این اتفاقات دقیقا نشان‌دهنده رویکرد ترامپ است برای اینکه همه کشور‌های دنیا را فدای آمریکا کند. این موضوع تنها با محوریت منافع داخلی است و عملا کشور دوست و دشمن برای او تفاوت چندانی ندارد، بنابراین اولویت او تقویت اقتصاد آمریکاست. در چنین شرایطی احتمال دارد دولت ترامپ با آزادسازی استفاده از بیت‌کوین و تسهیل قوانین مرتبط با زیرساخت‌های آن، درآمد آمریکا را افزایش دهد. این اقدامات ترامپ در راستای تحقق شعار «آمریکا اول» انجام می‌شود که در کمپین‌های انتخاباتی بر آن تاکید ویژه داشته است. با این حال اعمال تعرفه‌های ۶۰ درصدی بر کالا‌های چینی و افزایش تعرفه ۱۰ تا ۲۰ درصدی بر کالا‌های سایر کشور‌ها از جمله کانادا و مکزیک و همچنین اتحادیه اروپایی، نگرانی‌هایی را درباره تأثیرات منفی او بر اقتصاد جهانی ایجاد کرده است، اما از آنجا که ترامپ قصد دارد مهاجران را از این کشور اخراج کند و برآورد‌ها نشان می‌دهد هزینه اخراج مهاجران از آمریکا می‌تواند به صد‌ها میلیارد دلار برسد، او به دنبال سیاست‌های تمرکزگراست تا با کاهش واردات و افزایش صادرات، مشکلات تولیدکنندگان را کاهش دهد، چرا که خروج مهاجران منجر به کمبود نیروی کار و افزایش قیمت‌ها بویژه در بخش کشاورزی که وابسته به نیروی کار مهاجر است، خواهد شد.

ترامپ در مبارزات انتخاباتی خود وعده کاهش مالیات برای شرکت‌ها، کارگران و ذی‌نفعان تأمین اجتماعی را داده و همچنین گفته است تعرفه‌های بالاتری بر واردات اعمال خواهد کرد. از طرف دیگر رسانه‌های آمریکا اعلام کردند بدهی دولت به رکورد جدید ۳۶ تریلیون دلار رسیده است. همچنین آتش‌سوزی عظیم لس‌آنجلس به مشکلات ترامپ خواهد افزود. به همین دلیل احتمالا به سیاست تقابل بیشتری بینجامد، هرچند در بازسازی این شهر به حضور مهاجران نیاز دارد؛ بنابراین احتمال دارد فشار به مهاجران را به تاخیر بیندازد، اما برای اینکه بتواند اعتبارات مورد نیاز برای بازسازی زیرساخت‌ها را تامین کند به کشور‌های دیگر فشار خواهد آورد.

* چالش‌های اجرای سیاست‌های ترامپ
با وجود اشتیاق ترامپ به اجرای این سیاست‌ها، دولت وی با چالش‌های بزرگی مواجه خواهد شد. اعمال تعرفه‌های عمومی مستلزم تأیید کنگره است و جمهوری‌خواهانی که از تجارت آزاد حمایت می‌کنند، احتمالا با این سیاست‌ها مخالفت خواهند کرد. از طرف دیگر اگرچه بازار‌های مالی نسبت به کاهش مالیات و لغو قوانین سخت‌گیرانه واکنش منفی نشان نداده‌اند، اما در بلندمدت پیامد‌های تورمی و اختلال در تجارت جهانی را به همراه خواهد داشت.

یکی از رویکرد‌های ترامپ در دوره جدید افزایش ارزش دلار است. این مساله می‌تواند به نرخ‌های بهره بالاتر برای اقتصاد منجر شود و بار اضافی بر اقتصاد‌های درحال‌توسعه که متکی به بدهی دلاری هستند، بیفزاید. از طرف دیگر کشور‌های آسیایی با حضور چین، روسیه، هند، ایران و... به دنبال تقویت پول بریکس هستند که این موضوع می‌تواند ترامپ را از سیاست‌های یکجانبه‌گرایانه خود دور کند تا نتواند ارزش دلار را حفظ کند؛ بنابراین اقتصاد جهان با حضور ترامپ چشم‌انداز شفافی ندارد و باید منتظر واکنش کشور‌ها به موضع‌گیری‌های او بود.

تحلیل‌ها نشان می‌دهد سیاست‌های ترامپ در دوره دوم ریاست‌جمهوری وی ممکن است تأثیرات گسترده‌ای بر اقتصاد‌های جهانی داشته باشد و مکزیک، چین و اروپا از جمله مناطقی هستند که بیشترین آسیب را خواهند دید. این کشور‌ها به دلیل همراهی با سیاست‌های تجاری، مهاجرتی و دفاعی آمریکا در معرض تغییرات اساسی خواهند بود. مکزیک به دلیل وابستگی به صادرات به ایالات متحده آسیب‌پذیرترین کشور در برابر پیامد‌های سیاست‌های ترامپ محسوب می‌شود و انتظار می‌رود با تشدید سیاست‌های مهاجرتی و تجاری، فشار‌های بیشتری را تجربه کند. 

در واقع ترامپ از تعرفه‌ها به عنوان ابزاری برای اعمال سیاست‌های خود در برابر چین، کانادا و مکزیک استفاده خواهد کرد. او وعده داده است تعرفه بر تمام کالا‌های وارداتی از مکزیک و کانادا و تعرفه اضافه بر کالا‌های چینی اعمال کند. این تعرفه‌ها تا زمانی که مشکلات مربوط به بدهی آمریکا و کاهش درآمد دولت حل نشود، باقی خواهند ماند؛ بنابراین این اقدامات می‌تواند منجر به افزایش قیمت‌ها برای مصرف‌کنندگان آمریکایی و ایجاد تنش‌های تجاری با این کشور‌ها شود.

با انتصاب چهره‌هایی نظیر مارکو روبیو و مایک والتز در دولت جدید آمریکا در سمت‌های بانفوذ، تنش‌های تجاری بیشتری با چین ایجاد خواهد شد و شرکت‌های آمریکایی مجبور به دور کردن زنجیره‌های تأمین خود از چین خواهند شد. اتحادیه اروپایی نیز به دلیل کسری تجاری بزرگ با ایالات متحده و انتقادات مداوم ترامپ از ناتو، سیاست‌های سخت‌گیرانه‌تری را انتظار می‌کشد. تخمین زده می‌شود رهبران اروپا برای ارزیابی مجدد سیاست‌های دفاعی و اقتصادی خود با فشار بیشتری مواجه شوند.

با اجرای سیاست‌های ترامپ، اقتصاد‌های در حال توسعه ممکن است به دلیل هزینه‌های بالای بدهی دلاری، درخواست‌هایی برای اجتناب از سیاست‌های تعرفه‌ای متقابل و تمرکز بر افزایش رقابت از طریق اصلاحات اقتصادی داشته باشند. هند و برزیل به دلیل تمرکز بر تقاضای داخلی، در موقعیت بهتری برای مقابله با این تغییرات قرار دارند، در حالی که اتحادیه اروپایی از تأخیر در توسعه بازار داخلی و پذیرش فناوری‌های هوش مصنوعی رنج می‌برد؛ بنابراین به نظر می‌رسد کشور‌ها سریعا با این تغییرات سازگار شوند و به جای تشدید تنش‌های تجاری، بر اصلاحات داخلی تمرکز کنند. افزایش کارایی اقتصادی بهترین راه برای مقابله با چالش‌های پیش‌رو با دولت ترامپ خواهد بود.

* سیاست ترامپ در قبال ایران و تحریم‌های جدید
برخی سیاستمداران آمریکایی اعلام کرده‌اند ترامپ در دور دوم ریاست‌جمهوری خود، سیاست «فشار حداکثری» را علیه ایران ادامه خواهد داد. این سیاست شامل اعمال تحریم‌های شدیدتر بر صادرات نفت ایران و قطع دسترسی ایران به بازار‌های جهانی است. هدف از این تحریم‌ها، محدود کردن توانایی ایران در تأمین مالی است، اما از آنجا که در دوره قبل این سیاست ترامپ نتوانست اقتصاد ایران را از پا دربیاورد، در این دوره نیز اثرگذاری نخواهد داشت. حتی نسبت به قبل این سیاست ناکارآمدتر شده، چرا که ایران با رویکرد نگاه به شرق، توانسته بازارسازی و تجارت دوطرفه‌ای را با برخی کشور‌های آسیایی تقویت کند. با این حال ترامپ همچنین قصد دارد با افزایش فشار‌های اقتصادی و تهدید، ایران را پای میز مذاکره بکشاند.

با توجه به اینکه ترامپ علیه همه کشور‌ها موضع دارد، احتمالا کشور‌های دیگر نیز به سیاست‌های ترامپ واکنش نشان دهند و اقدامات متقابلی را اتخاذ کنند. در واقع چین، کانادا و مکزیک ممکن است تعرفه‌های مشابهی بر کالا‌های آمریکایی اعمال کنند و به دنبال تقویت روابط تجاری با دیگر کشور‌ها باشند. این اقدامات می‌تواند منجر به تشدید تنش‌های تجاری و کاهش تجارت جهانی شود. همچنین کشور‌های اروپایی ممکن است به دنبال تقویت همکاری‌های اقتصادی و دفاعی خود با یکدیگر باشند تا بتوانند در برابر فشار‌های آمریکا مقاومت کنند.

آتش‌سوزی‌های اخیر در لس‌آنجلس خسارات سنگینی برای آمریکا به بار آورده و هزینه‌های زیادی را به دولت آمریکا تحمیل کرده است. این هزینه‌ها می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر سیاست‌های ترامپ داشته باشد، زیرا او به دنبال افزایش درآمد برای جبران خسارات و پرداخت بدهی‌هاست. ترامپ ممکن است برای جبران این هزینه‌ها و افزایش درآمد، سیاست‌های اقتصادی خود را تشدید کند. این شامل افزایش تعرفه‌ها بر واردات از کشور‌هایی مانند چین، کانادا و مکزیک می‌شود. همچنین او ممکن است به دنبال کاهش هزینه‌های دولتی و افزایش مالیات‌ها باشد تا بتواند بدهی‌های ملی را کاهش دهد؛ بنابراین سیاست‌های ترامپ برای افزایش درآمد آمریکا و رسیدن به اقتدار از طریق فشار به کشور‌های دیگر، می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر اقتصاد جهانی داشته باشد و واکنش‌های متقابل کشور‌های دیگر را به همراه داشته باشد.