با توجه به اهمیت اصل 44 قانون اساسی بررسی عملکرد وزارتخانه‌های مختلف دولت در اجرای این اصل اهمیت به سزایی دارد از این رو پژوهشگر اداره کل آموزش و پژوهش در تحقیقی عملکرد وزارت راه و ترابری نفت و نیرو را در این زمینه بررسی کرده است.
پژوهشگر می نویسد باگذشت بیش از 2 سال از ابلاغ بند ج سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی به نظر میرسد که روند اجرای آن در برخی حوزه‌ها بسیار عقبتر از برنامه است اطلاع رسانی ضعیف و همچنین نبود آمارهای شفاف و اهداف سالانه از جمله موضوعاتی است که در بررسی عملکرد وزراتخانه ها مشاهده میشود به باور پژوهشگر وزارت راه و ترابری همچنان درخصوص اجرای سیاست های کلی اصل 44 دچار ضعف است و با سرعتی بسیار کند قدم برمیدارد به نحوی که به فعالیتضهای بسیار کوچک در این خصوص بسنده کرده است دو وزارتخانه نفت و نیرو نیز با وجود برنامه‌های بسیار روندی کند را طی می کنند که اختلاف بر سر نحوه واگذاری صنایع ملی پتروشیمی و نیروگاه ها از جمله علل این موضوع است پی گیری صحبت های مسئولان نشان از نبود برنامه ریزی دقیق و بلند مدت برای اجرایی کردن اجرای سیاستهای کلی اصل 44 دارد این درحالی است که آخرین ماه های پارسال و نیمه نخست امسال به علت رونق بورس و کشش بازار فرصتی مغتنم برای عرضه سهام شرکت ها محسوب میشد.
پژوهشگر می نویسد با توجه به اطلاعات ناقص موجود در بخش اصل 44 وب سایت وزارت نفت می نویسد هیئت دولت در نشست 24 بهمن 1386 واگذاری همه سهام دولتی و متعلق به دولت در 531 شرکت را مجاز اعلام کرد که سهم صنعت نفت از این واگذاری ها 95 شرکت بود که در این مسیر باید 80 درصد سهام این شرکت ها به بخش خصوصی واگذار شود وزارت نفت دارای چهار شرکت اصلی مادر تخصصی است که شرکت های دیگر به عنوان شرکت های فرعی وابسته به آنها فعالیت می کنند به تدریج اقدام های اولیه برای آماده سازی این شرکت ها در مجموعه صنعت نفت آغاز و در نخستین گام برای واگذاری شرکت پتروشیمی فناوران برای این منظور در نظر گرفته شد بعد از ماه ها تلاش سرانجام مقدمات این کار فراهم و نخستین سهام این شرکت در 14 بهمن 1386 به متقاضیان عرضه شد پژوهشگر می نویسد به گفته وزیر نفت تمام صنایع پایین دستی وزارتخانه نفت به تدریج در امسال و سال آینده واگذار میشود اما روند واگذاریها حاکی از آن است که سرعت واگذاری حدود 90 شرکت این وزارتخانه به کندی انجام میشود در همین راستا رئیس کمیته اجرای اصل 44 در وزارت نفت از مذاکره با شرکتهای استات اویل و پتروناس به منظور بهره گیری از تجربیات آنها درباره خصوصی سازی خبر داد همچنین در اساسنامه جدید شرکت نفت عنوان شده است که هیچ گونه سرمایه گذاری در صنایع پایین دستی توسط دولت انجام نمیشود.
به گفته مسئولان ارزش حدودی هر شرکت نفتی 12 میلیارد دلار است که اگر تنها 5 درصد آنها عرضه شود به 600 میلیون دلار برای خرید آنها نیاز است از مجموعه 92 شرکتی که برای واگذاری اعلام شده 40 شرکت همه سهامشان و 52 شرکت نیز 80 درصد سهامشان را واگذار میکنند مسئولان وزارت نفت نیز اعلام کرده‌اند که تا پایان سال 92 همه شرکتها باید واگذار شود بدین معنی که از سال 85 که فعالیت وزارت نفت در این زمینه آغاز شد 7 سال زمان برای واگذاری شرکت های زیرمجموعه وزارت نفت در نظر گرفته شد پژوهشگر می نویسد اطلاع رسانی بسیار ناقص و بدون سازمان یافته باعث بروز اختلافات آماری بسیار زیادی شده است که تحلیل فعالیتهای انجام شده را با مشکل رو به رو میکند به عنوان نمونه تعداد شرکتهایی که واگذار میشود از اعداد مختلفی چون 95 92 و 80 متغیر است پژوهشگر در این تحقیق با بررسی چگونگی واگذاری موانع و تنگناهای فرارو واگذاری شرکت های نفتی را بررسی کرده می نویسد با توجه به اهمیت اقتصادی بسیار بالای نفت و حجم بسیار بالای شرکتهای وزارت نفت روند واگذاری آنها با کندی صورت میگیرد که این کندی با توجه به اهمیت و نیز حجم بالای این شرکتها تا حدودی طبیعی به نظر میرسد اما اختلاف نظر در خصوص نحوه واگذاری صنایع پتروشیمی و نیز کندی واگذاری برخی پالایشگاهها باعث سرعت پایین در اجرای اصل 44 در وزارت نفت شده است.
پژوهشگر اداره کل آموزش و پژوهش در بخش دیگر تحقیق عملکرد وزارت نیرو را برای اجرای سیاست های اصل 44 در وگذاری بررسی و تحلیل کرده است وزارت نیرو متشکل از چهار شرکت مادر تخصصی توانیر مدیریت منابع آب ایران مهندسی آب و فاضلاب کشور و ساتکاب است در وزارت نیرو شرکتهای آب و فاضلاب مشمول واگذاریهای اصلی 44 نیستند در وزارت نیرو شورایی با عنوان شورای خصوصی سازی وزارت نیرو تشکیل شده است که عملیات خصوصی سازی در این وزارتخانه را راهبری میکند طبق تصمیمات شورای خصوصی سازی وزارت نیرو واگذاری شبکه‌های اصلی انتقال برق امکانپذیر نیست همچنین بر اساس قانون استقلال شرکتهای توزیع و دستورالعمل مربوطه ابتدا اموال شرکتهای توزیع که هم اکنون جزء داراییهایی شرکتهای برق منطقه‌ای به حساب می‌آید به این شرکتها انتقال مییابد پس از تحقق استقلال این شرکتها سهام متعلق به دولت در این شرکتها به بخش خصوصی واگذار خواهد شد وزیر نیرو در ابتدای مردادماه نیمه دوم مرداد را زمان شروع واگذاری نیروگاهها به بخش خصوصی عنوان کرد طبق گفته وزیر نیرو 80 نیروگاه به صورت تدریجی به بخش خصوصی واگذار میشود همچنین اعلام شد که امسال تمام کارخانه‌هایی که وزارت نیرو در آنها دارای سهام است به بخش خصوصی واگذار میشود اما به نظر میرسد تاکنون هنوز واگذاری نیروگاهها انجام نشده است و اعلام شد که علت تاخیر در واگذاری نیرگاهها به عدم اطلاع رسانی دقیق و کافی در مورد آنها برمیگردد.
از مهمترین اولویت های وزارت راه و ترابری معرفی و آماده‌سازی شرکتهای مشمول اصل 44 بوده است به این منظور عنوان شد که شرکت هواپیمایی ایران ایر برای واگذاری به بورس محول شده است این شرکت دارای 45 فروند هواپیما است که تعداد آنها با شرکتهای تابعه به 55 فروند خواهد رسید اما واگذاری این شرکت پس از گذشت حدود 7 ماه از معرفی به بورس در هاله‌ای از ابهام قرار دارد در اوایل اردیبهشت اعلام شد که نحوه واگذاری سهام شرکت هواپیمایی ایران ایر به سازمان خصوصیص سازی محول شده است و جزئیات ان توسط این سازمان اعلام خواهد شد در اواخر خرداد ماه اعلام شد که ایران ایر باید 5 شرکت خصوصی در کنار خود ایجاد کند تا به این طریق اقدام به اصلاح ساختار و حرکت به سمت تجاری شدن کند به نظر میرسد همانطور که در گزارش علی آقامحمدی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام آمده است هنوز راه زیادی تا واگذاری کامل شرکت فرودگاههای کشور مانده است با این وجود چند ماه پیش اعلام شده که معاونت برنامه‌ریزی و نظارت شرکت فرودگاههای کشور برنامه‌های تحول شرکت فرودگاههای کشور را با رویکردتجاریسازی ساختار و فعالیتها تدوین کرده است پژوهشگر می نویسد تنها اخباری که در ماه های گذشته درخصوص اجرای اصل 44 در شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران منتشر شده است درباره واگذاری 40 درصد واگنها به بخش خصوصی و نیز اعلام آمادگی بخش خصوصی برای افزودن 50 لوکوموتیو به ناوگان ریلی کشور است با توجه به اهمیت این شرکت به نظر میرسد هیچگونه عزم جدی در خصوص اجرای اصل 44 در شرکت رجا وجود ندارد این موضوع وقتی سخنان رحمتی وزیر سابق راه را یادآوری کنیم که در تاریخ 20 خرداد گفته بود شرکت رجا تنها یک سال برای آماده کردن صورتهای مالی خود وقت دارد نشان دهنده کم کاری وزارت راه در اجرای خصوصی سازی است.