اقتدار از دست‌رفته

گردآوری و ترجمه: رامین رهبر یعقوبی
در پنج سال اخیر دوره ریاست جمهوری « جورج بوش» هر گاه که وی در محل ایراد سخنرانی‌های رسمی خود قرار می‌گرفت همیشه دو مرد قلچماق و گردن کلفت پس زمینه صحنه سخنرانی‌‌ها را تشکیل می‌دادند. در سال 2007 هنگامی که جورج بوش برای ایراد سخنرانی رسمی خود حاضر شد فقط یکی از این دو مرد یعنی « دیک چنی» معاون بوش در کنار او حضور داشت. « دنیس هاسترت» رئیس چاق مجلس سنا جای خود را به زنی باریک اندام به نام « نانسی پلوسی» داده بود. قرار گرفتن پلوسی به جای دنیس هاسترت بیانگر آن است که موضع بوش تا چه اندازه تضعیف شده و وضعیت دو مجلس این کشور علیه جاه‌طلبی‌های وی تغییر یافته است.
دموکرات‌ها در هر دو مجلس نمایندگان و سنا از اکثریت برخوردار شده‌اند. آنان در مجلس نمایندگان 31 نماینده و در مجلس سنا یک نماینده بیش از جمهوری خواهان دارند. حتی « جولیبر من» که خود را نماینده‌ای مستقل می‌دانست و از جنگ عراق حمایت می‌کرد در کنار دموکرات‌ها صف‌آرایی کرده است.
اما این تازه سر آغاز مشکلات جورج بوش است. حمایت عمومی از جنگ عراق رو به کاهش دارد. پس از آن که دموکرات‌ها صف‌آرایی کردند و نمایندگان  شاخص جمهوری‌خواه مواضع پیشین خود را رها کردند جورج بوش در هر دو مجلس با مقاومتی باور ناکردنی در برابر سیاست خارجی خود رو به رو شد. همین امر سبب شد که که در روز 24 ژانویه سال جاری میلادی کمیته روابط خارجی سنا با طرح اعزام 21 هزار و 500 سرباز اضافی به عراق مخالفت کند. در نظر سنجی اخیر که توسط خبرگزاری‌های ای بی سی نیوز و واشنگتن پست انجام گرفت میزان محبوبیت بوش حدود 33 درصد برآورد شد.
انجام این نظرسنجی‌ها ثابت نمی‌کند که جورج بوش از عدم محبوبیت گسترده‌ای برخوردار باشد. زیرا از میان رهبران آمریکایی که جنگ را در زمان ریاست جمهوری خود گذرانده‌اند، وضعیت «هری ترومن» و « ریچارد نیکسون» از همه بدتر بوده است. با این حال مهمترین نکته‌ای که در سخنرانی سالانه جورج بوش در ماه ژانویه به چشم می‌‌آمد آن بود که هر دو مجلس علیه سیاست‌های وی موضع‌گیری کرده‌اند.
قدرت گرفتن دموکرات‌ها در دو مجلس سبب شد که جورج بوش نیمه نخست سخنرانی خود را به همدلی با مردم آمریکا اختصاص دهد و اعلام کند که برای از میان برداشتن مشکلات، هر دو حزب اصلی باید با یکدیگر همکاری کنند. او سپس خواستار اصلاح قوانین بهداشت و درمان در کشور شد و گفت که طرح بیمه درمانی شخص باید آنقدر ارزان ارائه شود که همه مردم جامعه بتوانند از خدمات بیمه استفاده کنند و استطاعت استفاده از این خدمات را داشته باشند. بوش سپس بر طرح همیشگی جمهوریخواهان مبنی بر کاهش وابستگی به نفت وارداتی و طرح کاهش 20 درصدی مصرف بنزین در سال 2007 تاکید کرد. این بار نظر می‌آمد که جمهوری‌خواهان نیز به صف مخالفان افزایش گازهای گلخانه‌ای پیوسته‌اند زیرا بوش تاکید داشت که در دو سال باقی مانده ریاست جمهوری‌اش سعی دارد طرح کاهش گازهای گلخانه‌ای و مبارزه با گرمایش کره زمین را به اجرا گذارد. این نخستین بار بود که جمهوری‌خواهان به صراحت طرح خود را در رابطه با ورود مهاجران غیر قانونی و مسئله تابعیت آنان عنوان می‌داشتند. پیش از این، موضع تند جمهوری‌خواهان در قبال ورود مهاجران غیر قانونی به آمریکا سبب شده بود اقوام این دسته از کارگران خارجی که از تابعیت ایالات متحده بر خوردارند علیه جمهوری‌خواهان موضع بگیرند.
آنچه که از سخنرانی جورج بوش برآمد این بود که دموکرات‌های آمریکایی با اشتیاقی بیش از جمهوری‌خواهان از طرح‌های جورج بوش حمایت می‌کردند. این موضوع به شدت باعث حیرت خبر نگاران حاضر شده بود. « دانا روهراباچر » نماینده جمهوری‌خواه ایالات کالیفرنیا از سخنان جورج بوش  حمابت می‌کردند. این موضوع به شدت باعث حیرت خبرنگاران حاضر در محل سخنرانی شده بود. « دانا روهراباچر» نماینده جمهوری‌خواه ایالات کالیفرنیا از سخنان جورج بوش در شگفت شد و هنگامی که همه دموکرات‌ها از جای خود برخاسته بودند و برای جورج بوش به گرمی کف می‌زند، او با نگرانی سر جای خود نشست. حتی این احتمال می‌رود که عقب‌نشینی بوش از مواضع جمهوری‌خواهان و حرکت به سمت عقاید دموکرات‌ها سبب شد که محافظه کاران جمهوری خواه آمریکا وی را در دو سال باقیمانده به پایان ریاست جمهوری اش تنها بگذارند. اصلاح قوانین مربوط به مهاجرت از جمله مواردی است که همواره مورد توجه دموکرات ها بوده و این بار به نظر می آید که بوش قصد دارد این طرح را از دیدگاه جمهوریخواهان مطرح کند. «ال گور» رقیب انتخاباتی جورج بوش در مبارزات انتخاباتی سال 2000 بود. جورج بوش در حمایت خود از مواضع دموکرات ها تا آنجا پیش رفت که اعلام کرد ال گور نامزد دریافت جایزه اسکار بهترین فیلم در رابطه با «گرمایش کره زمین» شده است.
در حال حاضر بعید به نظر می رسد که دموکرات ها اجازه دهند که جناح رقیب آنها یعنی جمهوری خواهان به رهبری جورج بوش بتوانند ایده های جنجالی آنان را به سرقت ببرند. مبارزه با گرمایش زمین، کاهش مصرف سوخت، اصلاح قوانین بیمه تامین اجتماعی، اصلاح قوانین مهاجرت و تحصیل می توانست برگ برنده دموکرات ها در انتخابات ریاست جمهوری در سال 2008 باشد. با این وجود دموکرات ها احتمال می دهند که دولت آمریکا بودجه کافی برای اجرای کامل طرح گسترش تامین اجتماعی ندارد.
مواضع جدید جمهوری خواهان
نیمه دوم سخنرانی جورج بوش موضوع سیاست خارجی این کشور در خاورمیانه و به خصوص عراق بود. کارشناسان امور بین الملل از پیش حدس می زنند که بوش بار دیگر از سیاست های خود در عراق دفاع خواهد کرد. ولی بوش پا را از این هم فراتر نهاد و به نحوی خوشبینانه از خط مشی های پیشین ارتش آمریکا در عراق ابراز خشنودی کرد.
این در حالی است که او قلبا می داند که سربازان آمریکایی با چه مشکلات بزرگی در عراق روبه رو هستند. بوش ادامه داد؛«این جنگی نیست که خود خواسته وارد آن شده باشیم. ولی در این حال جنگی است که اکنون درگیر آن هستیم».
این نخستین بار بود که بوش به ناتوانی خود در ممانعت از هسته ای شدن برخی کشورها اعتراف کرد. او علت چنین امری را درگیری سیاست خارجی این کشور در عراق می داند. به گفته بوش خروج فوری از عراق می تواند منطقه خاورمیانه را با بحرانی بزرگ روبه رو کند. ولی اعتراف وی به اینکه منتقدان واقع گرای سیاست خارجی پیش از حمله به عراق امکان بروز چنین مشکلاتی را پیش بینی کرده بودند، خود جای شگفتی دارد. با این وجود کارشناسان امور بین الملل بر این باورند که سخنرانی به سبک دموکرات از زبان جمهوریخواهان افراطی بیشتر به خاطر آن است که دولت فعلی آمریکا به فرصت بیشتری برای حل بحران عراق نیز دارد. این نوع از سخنرانی بیشتر به خاطر آن است که تا پیش از رفع کامل مشکلات منطقه خاورمیانه، رئیس جمهور آمریکا با طرح استیضاح در مجلس سنا و یا کنگره روبه‌رو نشود.
اما در وضعیت کنونی که دموکرات ها اختیار دو مجلس را در دست گرفته اند بعید به نظر می رسد که به جورج بوش فرصت کافی برای ایجاد ثبات در عراق داده شود. «جیم وب»، سناتور ایالت ویرجینیا معتقد است که جورج بوش در بخش دوم سخنرانی خود یک مشت اراجیف را به خورد نمایندگان داده است.
جیم وب مدعی است که جورج بوش عمدا آمریکا را درگیر این جنگ کرده و اکنون ایالات متحده آمریکا توسط عده ای جمهوریخواه به گروگان گرفته شده است. جیم وب مدل جدیدی ارائه کرده که طبق آن سربازان آمریکایی می توانند در مدت زمانی کوتاه کشور عراق را ترک کنند. سخنان جیم وب از آن جهت حایز اهمیت بسیار است که وی پیش از این جزو درجه داران جنگ ویتنام بوده است. او سپس به حزب جمهوریخواه پیوسته و پس از جمله نیروهای آمریکایی به عراق، حزب جمهوریخواه را ترک کرده و به دسته دموکرات ها پیوسته است. مهمترین نکته در مورد جیم وب آن است که در حال حاضر فرزند وی جزو تفنگداران ارتش آمریکا در عراق است.
هنوز جورج بوش از درون حزب خود با مخالفتی جدی روبه رو نیست و اغلب مخالفت هایی که با سیاست های وی صورت گرفته از جانب دموکرات ها بوده است. تغییر نگرش جمهوریخواهان در این دوره بحرانی می تواند سیاست های کنونی دولت آمریکا را به کلی در هم بریزد و حتی فرصت باقی مانده را از جورج بوش بگیرد.
به تازگی بعضی نشانه های ناشی از شکاف در میان جمهوریخواهان خودنمایی می کنند. جان وارنر سناتور جمهوریخواه بیانیه ای را علیه اعزام سربازان بیشتر به عراق تنظیم کرده و در حال جمع آوری امضا از نمایندگان آمریکایی است.
در این اعلامیه او خواستار آن شده که دولت فعلی باید سیاست های خود را در عراق تغییر دهد. آقای وارنر جزو قدرتمندترین جمهوریخواهان امریکاست. او پیش از این عضو کمیته نیروهای مسلح و در دوره ای نیز فرمانده نیروی دریایی آمریکا بوده است. «چاک هاگل» نیز بیانیه دیگری را علیه بوش تنظیم کرده و در حال دریافت امضا برای تایید آن است. تفاوت عمده میان «جان وارنر» و چاک هاگل در آن است که وارنر پیش از این جزو هواداران دو آتشه جورج بوش بوده است. آنچه که باعث نگرانی روزافزون جمهوریخواهان شده این است که «سوزان کالینز» نماینده جمهوریخواه ایالات ماینه و نورم کولمان نماینده جمهوریخواه ایالت منیه سوتا از بیانیه وارنر حمایت کرده‌اند.
بدبینی نسبت به سیاست های بوش در میان جمهوریخواهان گسترش بیشتری می یابد. «جان کارنین» سناتور جمهوریخواه ایالت تگزاس در مصاحبه با شبکه خبری سی ان ان می گوید که دیگر چندان اعتقادی به گفته های بوش در رابطه با عراق ندارد. حتی «میتچ مک کانل» رهبر اقلیت درسنا و یکی از طرفداران پروپاقرص جورج بوش اخطار کرده که دولت فعلی عراق فرصت چندانی برای ایجاد ثبات در این کشور ندارد. معنی این گفته آن است که اوضاع برای بوش چندان مناسب نیست و عملکرد اشتباه بوش در عراق می تواند برای وی بسیار گران تمام شود.
در این حال باید اعتراف کرد که جمهوریخواهان بیش از دموکرات ها به حزب خود وفادار هستند. این موضوع را به راحتی می توان در تاریخچه هر دو حزب مشاهده کرد. «جیمی کارتر» در پایان دوره ریاست جمهوری خود با خشم و غضب دموکرات ها روبه رو شد و «بیل کلینتون» پس از افشای رسوایی مربوط به مونیکا لووینسکی، پیش از آنکه از جانب جمهوریخواهان مورد بازخواست قرار گیرد با توفان خشم دموکرات ها مواجه بود. اما این امر دلیلی بر آن نمی شود که جمهوریخواهان بی چون و چرا از گفته ها و فرامین جورج بوش پیروی کنند.
جمهوریخواهان یاد گرفته اند که در هر برهه از زمان به دیدگاه ها و نظر عمومی مردم آمریکا حساس باشند و خواسته های آنان را فراموش نکنند. در حال حاضر به رغم آنکه کاخ سفید سعی دارد طرح اعزام نیروهای بیشتر به عراق را عملی کند بیش از 60 درصد از مردم آمریکا با اجرای این طرح مخالف هستند. جدال میان جمهوریخواهان و رئیس جمهور آمریکا وارد فاز نوینی شده است و حتی امکان آن می رود که جمهوریخواهان ناگزیر شوند از میان بقای سیاسی حزب و جورج بوش یکی را انتخاب کنند.
در صورتی که با چنین وضعی روبه رو شویم به احتمال قریب به تعیین باید گفت که جمهوریخواهان بقای سیاسی حزب خود را به حمایت از جورج بوش ترجیح خواهند داد و این موضوع ربطی به کف زدن ها و هورا کشیدن آنان در میان سخنرانی های بوش ندارد.
گزینه‌های اندک جمهوریخواهان
در این حال جمهوریخواهان می توانند امیدوار باشند که ثبات به عراق بازگردد و انجام بسیاری از تصمیم گیری های کلیدی را در دو مجلس برعهده دموکرات ها واگذار کنند. این اقدام می تواند دموکرات هایی را که با آغاز جنگ عراق موافقت داشته اند درگیر کند و در صورت عدم موفقیت در عراق وجهه سیاسی این سیاستمداران دموکرات را زیر سوال ببرد. بعضی از تحلیلگران افراط گرای آمریکایی معتقدند که همین امر سبب شده که جمهوریخواهان به عمد بعضی از کرسی های دو مجلس را در انتخابات میان دوره ای به دموکرات ها واگذار کنند. اما حقیقت این است که چنین تفکراتی چندان معقول به نظر نمی‌آیند.
تا انتخابات ریاست جمهوری سال 2008 بیش از یک سال و نیم باقی است و تعداد نامزدهایی که سعی دارند خود را برای این انتخابات کاندید کنند، کم نیست. تاکنون هیلاری کلینتون و «اوباما» از حزب دموکرات برای شرکت در انتخابات اعلام آمادگی کرده اند. حزب جمهوریخواه نیز بیکار نمانده و «مایک هاکابی» فرماندار سابق آرکانزاس را به عنوان یکی از نامزدهای خود برای کسب مقام ریاست جمهوری معرفی کرده است. در سال 1992 هنگامی که بیل کلینتون برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری تلاش می کرد هاکابی تازه خود را برای شرکت در انتخابات مجلس سنا آماده می کرد. هاکابی در سال 1996 به سمت فرمانداری آرکانزاس دست یافت و در سال 1998 بار دیگر در سمت خود ابقا شد.
اکنون به نظر می آید که این مرد 51 ساله قصد دارد مبارزه صعودی خود را با جاه طلبی های کم نظیر ادامه دهد. نکته جالب در مورد این نامزد ریاست جمهوری آن است که وی پول چندانی ندارد و تاکنون کمتر نامی از وی به میان آمده است. هنگامی که ساختمان فرمانداری آرکانزاس در حال ساخت بود، وی ناگزیر شد مدت ها در یک کانتیز کوچک زندگی کند و حتی کار خود را به آن محل منتقل کند. اما مهم ترین مشکل هاکابی می تواند رابطه مخفیانه وی با بیل کلینتون باشد.
در سال 1985 فردی به نام «واین داموند» به جرم تجاوز به یک دختر نوجوان دستگیر شد. این در حالی بود که واین داموند یکی از بستگان دور بیل کلینتون بود. در سال 1992 قاضی دادگاه ناگزیر شد حکم حبس ابد داموند را به چند سال زندان کاهش دهد.رابطه میان کلینتون و هاکابی سبب شد که هاکابی در سال 1996 اعلام کند که علیه واین داموند شواهد کافی وجود ندارد و سه سال بعد یعنی در سال 1996 داموند از زندان آزاد شد و به ایالت میسوری سفر کرد. اما در همان ایالت و به جرم قتل یک زن مجددا دستگیر و به زندان افتاد. آنچه که بیش از رابطه با کلینتون می تواند برای هاکابی سرنوشت ساز باشد این است که وی چگونه قصد دارد خود را به عنوان یک رئیس جمهور تحول گرا و جانشینی مناسب برای جورج بوش مطرح کند و این در حالی است که هاکابی ناگزیر است برای اجرای خواسته های خود از بسیاری از سیاست های جورج بوش انتقاد کند و در صورت پیروزی، زمام امور کشوری درگیر جنگ خارجی را در دست گیرد.