مذاکرات انرژی در آسیای مرکزی پیشرفت پاکستان است

"سعدی یوسفی "روزنامه نگار و کارشناس مسائل آسیای مرکزی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در دوشنبه تصمیمات سران این چهار کشور پیرامون همکاری های اقتصادی، انرژی و امنیتی را مهم توصیف کرد و افزود: وجود اراده قاطع به همکاری و آمادگی جهت نزدیکی مواضع از دستاوردهای مثبت دیدار دوشنبه بود.
این کارشناس تصریح کرد: نکته ارزشمند این است که سران کشورها مسائل اقتصادی و امنیتی منطقه را به طور مشترک مورد بحث و بررسی قرار دادند و هرچند در دوشنبه به صورت چهارجانبه سندی به استثنای اعلامیه مشترک به امضا نرسید اما عملاً توافقات مقدماتی خوبی در زمینه‌های اقتصادی و بخصوص انرژی حاصل شد که با گذشت مدت زمانی به صورت توافقنامه‌های جداگانه منتشر خواهد شد، این امر موجب خواهد شد تا افغانستان و پاکستان جهت عملیاتی کردن توافق‌ها به مسائل امنیتی نیز توجه کنند و در پی تحکیم ثبات و امنیت کشورهای خود برآیند.
یوسفی نکته محوری در بحث انرژی برای تاجیکستان را ساخت نیروگاه "راغون " دانست و به علاقمندی روسیه و پاکستان جهت حضور در این طرح اشاره کرد.
وی در پاسخ به این سوال که انگیزه های افزایش توجه اسلام آباد به مسائل انرژی آسیای مرکزی و بویژه تاجیکستان چیست، گفت: برای کشوری مثل پاکستان که در آینده نزدیک با چالش‌های عمده‌ای درتامین انرژی مواجه خواهد بود، دستیابی به انرژی برق منطقه و از جمله تاجیکستان بسیار مغتنم و در راستای منافع ملی و کلان این کشور به شمار می آید، به نحوی که اگر پاکستان موفق به گرفتن رضایت دوشنبه و مسکو جهت حضور در ساخت نیروگاه راغون بشود در بحث تامین انرژی برق بخش قابل توجهی از مشکلات خود را حل و فصل خواهد کرد.
وی با توجه به پیچیدگی‌های روابط اسلام آباد با برخی از همسایه ها و بخصوص هند و چین، آسیای مرکزی را صادر کننده مناسب برق برای پاکستان دانست.
این کارشناس تاجیک نتایج نشست دوشنبه و مذاکره برای تامین انرژی مورد نیاز خود از آسیای مرکزی را موفقیتی برای دستگاه دیپلماسی پاکستان به حساب می آورد و بر این نظر است که این مذاکرات باب جدیدی در بحث ساخت نیروگاه "راغون " را باز خواهد کرد که احتمالاً پاکستان یکی از طرف های شرکت کننده در این طرح خواهد بود.
وی برگزاری نشست چهارجانبه روسای جمهور کشورهای تاجیکستان، روسیه، افغانستان و پاکستان در شهر دوشنبه را گام استوار در تعمیق همکاری های اقتصادی و تجاری این کشورها عنوان کرد و افزود: اجلاس دوشنبه شرایط مساعدی را در زمینه گسترش همکاری های انرژی مسکو، کابل، اسلام آباد و دوشنبه فراهم خواهد آورد.
یوسفی درباره اینکه طرح انتقال برق از آسیای مرکزی به آسیای جنوبی که با نام CASA 1000 یاد می‌شود، از حمایت های مستقیم سیاسی آمریکا برخوردار است و در این میان ورود روسیه به این بحث آیا حساسیت واشنگتن را بر نمی انگیزد، گفت: فکر می‌کنم این طرحی است که همه کشورهای شرکت کننده در آن ذی نفع هستند، موضوع مهم این است که در صورت اجرایی شدن این طرح شرکای آمریکا در منطقه نظیر پاکستان و افغانستان از آن سود می برند و دیگر اینکه با عملیاتی شدن طرح CASA 1000 امنیت منطقه نیز در مسیر ثبات و آرامش قرار خواهد گرفت، یعنی در هر صورت آمریکا باید علاقمند تامین امنیت در منطقه باشد تا بتواند با عملیاتی شدن این طرح منافع مورد نظرش را به دست بیاورد و بحث امنیت در راستای منافع روسیه نیز به شمار می‌رود، مسکو با ساخت نیروگاه "سنگتوده -1 " و در صورت حضور در ساخت نیروگاه "راغون " کشورهای آسیای جنوبی را بازار فروش برق خود می‌داند بنابراین منافع روسیه و آمریکا تا حد مشخص در بحث CASA 1000 در همسوی قرار گرفته اند.
این کارشناس درباره عدم حضور ایران در نشست دوشنبه نیز تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران با حضور خود در عرصه انرژی تاجیکستان و بخصوص ساخت نیروگاه "سنگتوده - 2 " و در اختیار گرفتن چند طرح مربوطه نشان می‌دهد که مصمم به کمک های جدی برای رشد اقتصادی تاجیکستان است.
وی به امکان وجود دلایل سیاسی و بویژه حساسیت‌هایی از طرف حامیان اصلی این طرح اشاره کرد و گفت: وضع پاکستان از ایران خیلی متفاوت است، پاکستان به خاطر نجات اقتصاد و صنایع خود حضور یافته است و به هر قیمتی که شده خواستار ورود برق از تاجیکستان و قرقیزستان است اما ایران از نظر انرژی یکی از اصلی ترین قدرت های منطقه است و می‌تواند به سایر همسایه‌ها برق صادر کند که نمونه آن در مورد پاکستان قابل مشاهده است و شاید به همین دلیل است که آن رغبتی را که پاکستان به "راغون " دارد، ایران ندارد.
سعدی یوسفی در ادامه گفت‌وگوی خود درباره اینکه آیا پاکستان با واگذاری امکاناتی در بنادر "کراچی " و "گوادار " می تواند آلترناتیوی برای سایر کشورهای ترانزیتی و از جمله ایران باشد، بیان کرد: بنادر پاکستان و ایران برای تاجیکستان دارای اهمیت زیاد هستند و این نگاه که یکی بتواند باعث محدودیت دیگری بشود، شاید چندان صحیح نباشد، زیرا نگاه دوشنبه به این فرصت ها نگاه گزینه‌ای نبوده و تاجیکستان همکاری با ایران و پاکستان را مکمل یکدیگر می داند.
وی در ادامه این بحث افزود: البته زمانی که پاکستان به اصطلاح این طور سخاوتمندانه اعلام می کند که آماده واگذاری امکانات بنادر خود به تاجیکستان است، قبل از همه منافع خود را نیز مد نظر قرار می‌دهد.
این کارشناس معتقد است که بحث رقابت به پاکستان و چین بیشتر مصداق دارد تا رقابت تهران و اسلام آباد، رقابت این دو کشور بر سر طرح‌های اقتصادی و انرژی در منطقه آسیای مرکزی را می‌توان رقابت پویا دانست.
یوسفی در مجموع بحث انرژی منطقه آسیای مرکزی را یکی از زمینه هایی ارزیابی کرد که باعث توجه طرف های خارجی خواهد بود و به نظر وی بهتر آن است کشورهایی به این فضا وارد شوند که سرنوشت مشترک آنها موجب پایبندی بیشتری به تعهداتشان بشود.