چالش جمعیت و امنیت در رژیم صهیونیستی

نویسنده: حسین رویوران
تامین جمعیت مورد نیاز یکی از مهمترین پایه های ساختار قدرت امنیت و استمرار حیات سیاسی رژیم صهیونیستی است و تعیین کننده راهبردها و راهکارهای آن است . رژیم صهیونیستی بر پایه الگوی استعمار اسکانی برپا شده است و در چنین مدلی که در آمریکای شمالی و جنوبی و استرالیا نیز به اجرا درآمد مهاجرت و افزایش جمعیت نقش تعیین کننده دارد و تثبیت واقعیت های سیاسی جدید ناشی از اجرای این الگو و استمرار آن در گرو تامین جمعیت لازم از طریق موج های پی در پی مهاجرت هاست که موازنه جمعیتی با بومیان را برهم می زند و از طریق برتری جمعیتی مهاجرت فرآیند اسکان گزینی را گسترش می دهد و سرانجام اقتدار سیاسی مهاجران را بر آن سرزمین افزایش داده و یکسره می کند.
رژیم صهیونیستی برخلاف دیگر الگوهای مشابه از آغاز اعلام موجودیت غاصبانه خود تاکنون در بعد تامین جمعیت به علت ایدئولوژی سیاسی حاکم بر آن با چالش مهمی رو به رو بوده است . تفکر صهیونیستی برخلاف دیگر استعمارهای اسکانی بر محور مهاجرت قوم یهود استوار است و تنها راه نجات یهودیان را بازگشت به سرزمین موعود می داند. چالش رژیم صهیونیستی از آنجا ناشی می شود که این تفکر در میان 15 میلیون یهودی جهان فراگیر و غالب نشد و تنها یک سوم یهودیان جهان به آن التزام عملی پیدا کرده و به سرزمین فلسطین کوچ کردند . رژیم صهیونیستی تنها در دو دوره زمانی پیدایش و تاسیس در دهه 40 و 50 و نیز دهه 90 میلادی به علت فروپاشی بلوک شرق و شوروی سابق شاهد موج گسترده و منظم کوچ یهودیان صهیونیست بوده است . ولی به علت ناتوانی در تامین جمعیت یکسره کننده ناچار به تغییر بسیاری از سیاست های خود در دو دهه اخیر شده و ناگزیر به عقب نشینی هایی در ابعاد ایدئولوژیکی نیز گردیده است .
این بحران جمعیتی اسرائیل با آغاز مهاجرت های معکوس صهیونیست ها از فلسطین اشغالی به خارج به ویژه پس از جنگ 33 روزه در سال 2006 و جنگ 22 روزه در سال 9 ـ2008 تشدید شد و سیاست های رژیم صهیونیستی را در یکسره سازی شرایط سیاسی و جمعیتی در کرانه باختری تا حدودی با چالش مواجه کرد و این رژیم را به علت نابرابری فاحش جمعیتی در نوار غزه ناگزیز کرد در برابر مقاومت مردم این منطقه عقب نشینی کند . حضور یک میلیون و 300 هزار فلسطینی در سرزمین اشغالی 1948 و افزایش خودآگاهی و نقش سیاسی آنها به ویژه در کنیست اسرائیل عملا چالش این رژیم را چند جانبه کرد . اسرائیل جمعیت محدودی در سرزمین های اشغالی 1948 دارد و به علت نرخ متفاوت باروری فلسطینی ها و افزایش سریع جمعیت آنان با چالش جمعیتی در این منطقه مواجه است به ویژه در مناطق ناصره و ام الفحم و اگر بخواهد سیاست های گسترش شهرک نشینی خود را در کرانه باختری ادامه دهد ناگزیر است از جمعیت مناطق اشغالی 1948 بکاهد و به جمعیت کرانه باختری بیفزاید که این چالش بحث و جدل هایی را با سیاست گسترش شهرک نشینی در کرانه باختری به دنبال داشته است . مقوله به رسمیت شناختن « هویت یهودی اسرائیل » که در دو سال اخیر به عنوان اولویت سیاسی مطرح می گردد نیاز راهبردی اسرائیل و چالش جمعیتی آن را نمایان می کند . راهبرد حفظ هویت یهودی اسرائیل ایجاب می کند اسرائیل از جمعیت یک میلیون و 300 هزار نفره فلسطینی مناطق 1948 رها شود و این رهایی یا به شکل مبادله سرزمینی صورت می گیرد و یا اینکه از طریق کوچ اجباری آنان به کرانه باختری باید از این بحران عبور کند که در چنین صورتی علاوه بر پیامدهای سیاسی داخلی و خارجی چنین رفتار تجاوزگرانه و غیرانسانی اسرائیل را با بحران دوگانه روبه رو خواهد کرد . به عبارت دیگر رژیم صهیونیستی از یکسو جمعیت لازم برای پر کردن شهرهای فلسطینی مناطق اشغالی 1948 را ندارد و از سوی دیگر افزایش دفعی جمعیت فلسطینیان با فرض کوچ فلسطینیان 1948 به در کرانه باختری سیاست شهرک نشینی این رژیم در این منطقه را به شدت تحت فشار قرار می دهد.
تقابل میان چالش جمعیتی و سیاست‌های توسعه‌طلبانه اسرائیل در کرانه باختری:
رژیم صهیونیستی از یکسو با چالش جمعیت روبه رو است که آرمان های ژئوپلتیک اسرائیل را دچار بحران می کند و از سوی دیگر برنامه اسرائیل در کرانه باختری که بر پایه گسترش شهرک های صهیونیستی استوار است بدون تامین جمعیت قابل اجرا و پیگیری نیست . با این همه اسرائیل از سیاست گسترش شهرک سازی در کرانه باختری چند هدف متفاوت را دنبال می کند :
1 ـ ایجاد شهرک های صهیونیستی نشین در شرق خط سبز (در غرب کرانه باختری) معمولا با هدف گسترش سرزمینی اسرائیل انجام می گیرد و این رژیم امیدوار است این مناطق را در نهایت ضمیمه خود کند.
2 ـ ایجاد شهرک هایی در اطراف شهرهای فلسطینی کرانه باختری که با هدف کنترل امنیتی شهرها انجام می گیرد.
3 ـ ایجاد شهرک های صهیونیستی نشین به موازات رود اردن در شرق کرانه باختری با اهداف متعدد راهبردی نظامی و امنیتی صورت می گیرد که قطع ارتباط جغرافیایی فلسطینیان با اردن در راس آنها قرار دارد.
4 ـ ایجاد شهرک های شمال شرق و جنوب شهر بیت المقدس و نیز در قلب شهر الخلیل معمولا با اهداف سیاسی و دینی انجام می گیرد و از طریق تغییر واقعیت های موجود اسرائیل امیدوار است این مناطق را به صورت قطعی به خود ضمیمه کند.
5 ـ ایجاد شهرک هایی در بلندی های شمال کرانه باختری با هدف تسلط بر آب های کرانه باختری است . درحال حاضر بخش وسیعی از آب مورد نیاز اسرائیل از این منطقه تامین می شود و اسرائیل می کوشد این تسلط را به هر طریق تداوم بخشد.
رژیم صهیونیستی تاکنون 35 درصد از مساحت کرانه باختری را مصادره کرده و سیاست های شهرک سازی را در آن به اجرا گذاشته است و این مناطق پراکنده را با احداث جاده هایی به طول 600 کیلومتر به سرزمین های اشغالی 1948 وصل کرده است اما در تامین جمعیت لازم برای پر کردن این شهرک ها همچنان با مشکل مواجه است . به رغم اختصاص میلیاردها دلار برای گسترش شهرک سازی در کرانه باختری جمعیت شهرک نشینان از400 هزار نفر تجاوز نمی کند (200 هزار نفر در اطراف شهر بیت المقدس و 200 هزار نفر در دیگر مناطق کرانه باختری) این جمعیت به لحاظ کمی با جمعیت 2 3 میلیون نفری فلسطینیان در کرانه باختری قابل مقایسه نیست . در اینجا اگر تسهیلات گسترده واگذاری مسکن در شهرک های کرانه باختری در مقایسه با سرزمین اشغالی 1948 را در نظر بگیریم عمق چالش و بحران جمعیتی اسرائیل را درک می کنیم و با علت خالی بودن صدها واحد مسکونی در شهرک های کرانه باختری آشنا می شویم . رژیم صهیونیستی در یک و نیم دهه اخیر پیوسته اعلام کرده حاضر است از بخش هایی از کرانه باختری عقب نشینی کند. این تحول رفتاری اسرائیل به عنوان یک قدرت استعمار اسکان گزینی ناشی از شدت مقاومت جامعه فلسطینی و بحران جمعیتی است که اسرائیل همواره از آن رنج می برد.
رویارویی جمعیت میان فلسطینیان و رژیم صهیونیستی عمدتا " در بعد نرخ افزایش جمعیت متمرکز است که این نرخ در میان فلسطینیان از 4 درصد تجاوز می کند; در حالی که در میان جامعه صهیونیستی کمتر از 2 درصد است . طبق آمار موجود جمعیت فلسطینیان در فلسطین اشغالی حدود 5 میلیون نفر (3/1 میلیون نفر در سرزمین های اشغالی 1948، 3/2 میلیون نفر در کرانه باختری و 5/1 میلیون نفر در نوار غزه ) است .
در حالی که جمعیت یهودیان حدود 2/5 میلیون نفر است و از آنجا که جامعه صهیونیستی امیدی به موج های جدید مهاجرت ندارد از این رو این تفاوت جمعیتی به سرعت در حال پر شدن است و رژیم صهیونیستی به همین علت قادر به اسکان سیل آسا و سرشار جمعیت در کرانه باختری نیست و آنچه اکنون جریان دارد پیشی گرفتن سرعت ساختمان سازی بر جذب جمعیت اسکان یافته است . همچنین رژیم صهیونیستی قادر به ضمیمه سازی کرانه باختری با جمعیت 3/2 میلیون فلسطینی نیست ; نه به دلیل قانونی بلکه به دلیل کاملا سیاسی که پایه های موجودیت اسرائیل را با خطر روبه رو خواهد کرد.
رهبران رژیم صهیونیستی از همان آغاز اعلام موجودیت غاصبانه رژیم خود در فلسطین اشغالی در سال 1948 به پیامدهای خطرناک بحران جمعیتی توجه ویژه داشتند و در سال 1949 برخی از رهبران اعلام کردند که تعداد فلسطینیان در اسرائیل که تابعیت این رژیم را اخذ کرده اند زیاد هستند در حالی که تعداد آنها در آن هنگام از 150 هزار نفر تجاوز نمی کرد . رهبران صهیونیستی برای عبور از این بحران اعلام کردند به مادرانی که فرزند دهم خود را به دنیا آورند جایزه ای ویژه خواهند داد ولی 10 سال بعد پس از ارزیابی کارکرد این تصمیم متوجه شدند که تقریبا اکثر این جوایز به زنان فلسطینی تعلق گرفته است و به همین علت آن را فورا لغو کردند و مسئولیت تلاش برای بالا بردن نرخ باروری در میان جامعه صهیونیستی را به آژانس یهود انتقال دادند که یک نهاد غیردولتی است و می تواند جوایز خود را به یهودیان محدود کند.
این نکته از نگاه رهبران رژیم صهیونیستی که معروف به اصرار و بردباری در پیگیری اهداف بلندپروازانه خود هستند دور نماند و شاید تحولات سیاسی که منجر به تحمیل ایده دولت مستقل برای فلسطینیان شد آنان را غافلگیر نکرد و مصداقی که در این زمینه می توان به آن اشاره کرد اینکه رژیم صهیونیستی پس از جنگ شش روزه در سال 1967 تنها شهر بیت المقدس و بلندی های جولان را در اوایل دهه 1980 ضمیمه خود کرد در حالی که اداره نوار غزه و بقیه کرانه باختری همچنان برعهده فرماندار نظامی باقی ماند و این رفتار نشان می دهد که رژیم صهیونیستی نسبت به موفقیت سیاست شهرک سازی در کرانه باختری و نوار غزه اطمینان کامل نداشته و آینده را در گرو تحولات سیاسی در این منطقه قرار داد.
جامعه مهاجر صهیونیست در آغاز تاسیس رژیم غاصب اسرائیل در فلسطین اشغالی در سایه تقابل با فلسطینیان و تهدیدهای امنیتی به صورت یکپارچه با انگیزه های ایدئولوژیکی عمل کرده بود اما اکنون به علت اختلاف نظر درباره عبور از بحران جمعیت میان احزاب سیاسی صهیونیستی اختلاف های زیادی به وجود آمده و عملا " راهبردهای متفاوت در این زمینه همبستگی گذشته را تا حدی از بین برده است .
در کنار این اختلاف نظرها تسلط اشکنازها (یهودیان غربی) بر قدرت و ساختار سیاسی و راندن دیگر اقوام یهودی به حاشیه از هنگام اعلام موجودیت اسرائیل تا اواخر دهه 1970 جامعه صهیونیستی را دچار شکاف های متعدد سیاسی کرده و این رفتار انحصارگرایانه زمینه بروز دگرگونی های جدی در ساختار قدرت و نخبگان سیاسی و اجتماعی در جامعه صهیونیستی را فراهم کرده است .
این تحولات عملا چارچوب سنتی تقسیم بندی جوامع از نگاه صهیونیست ها را به یهودیان و اغیار برهم زد و اختلاف را نیز داخلی کرد. این واقعیت ها نشان می دهد بزرگ ترین هدف جنبش صهیونیستی در اشغال فلسطین ایجاد امت یکپارچه یهودی بود که به نتیجه نرسیده است و شاخص های امت متحد در این جامعه دیده نمی شود و همچنان سنت ها فرهنگ ها و رفتارهای سیاسی متفاوت اقوام گوناگون مهاجر صهیونیستی پابرجاست و به چشم می خورد.
در حال حاضر تقریبا همه احزاب و جنبش های سیاس صهیونیستی باور دارند که صهیونیزم دچار بحران جدی شده و ادامه این بحران به سقوط آن خواهد انجامید و به همین علت چند دسته بندی برای مقابله با چالش جمعیتی و حفظ هویت یهودی جامعه صهیونیستی نمایان شده و راه حل های متفاوتی را مطرح می کنند :
1 ـ گروه اول اعتقاد دارد همزیستی مسالمت آمیز طولانی مدت با فلسطینیان 1948 امکان پذیر نیست و رسیدن به راه حل سیاسی با فلسطینیان سرزمین های اشغالی 1967 که مورد قبول و رضایت اسرائیل باشد ناممکن است و به همین علت آنها خواهان ادامه سیاست جداسازی از فلسطینیان به صورت یکجانبه هستند. در این طیف نوعی اجماع درباره میزان عقب نشینی جزیی وجود ندارد. این راهبرد ابتدا از سوی آریل شارون نخست وزیر سابق مطرح شده و عقب نشینی یکجانبه از نوار غزه در سال 2006 بر همین اساس انجام گرفت . این گروه بر این باور است که شهر بیت المقدس خط سرخ است و باید برای همیشه بخشی از اسرائیل باشد و به عنوان پایتخت ابدی و همیشگی آن باقی بماند حزب «کادیما» از این نگاه حمایت می کند; هر چند که در سیاست کلی گفت و گو با فلسطینیان را پیش گرفته است .
2 ـ گرایش دوم خواهان عقب نشینی از کرانه باختری براساس راه حل های وسط سیاسی با فلسطینیان است . این جریان گرچه همانند گروه اول خواهان عقب نشینی جزیی از کرانه باختری است اما سیاست یک جانبه گرایی را رد می کند و برخلاف آن گروه اعلام کند شریک فلسطینی برای گفت و گو و توافق وجود دارد. این طیف عدم توافق سیاسی با فلسطینیان را خطرناک می شمارد و آن را زمینه ساز سرخوردگی و دلسردی جامعه فلسطینی می داند که می تواند این جامعه فلسطینی را به سمت افراطی گری سیاسی بکشاند. عمده احزاب چپ گرای صهیونیست به ویژه حزب «میرتس» و تا حدودی حزب «کار» از چنین راه حلی حمایت می کنند.
3 ـ گرایش سوم هرگونه توافق با فلسطینیان را مردود و تخلیه شهرک های صهیوینست نشین از یهودیه و سامره (کرانه باختری) را خیانتی بزرگ می داند که سرآغاز سقوط و فروپاشی اسرائیل و ایدئولوژی صهیونیست خواهد بود. یسراییل هاریل سخنگوی شهرک نشینان و یکی از سردمداران این جریان فکری اعلام کرده است که هر گونه عقب نشینی به صورت توافقی یا یک جانبه در مرز خط سبز (مرزهای 1948) متوقف نخواهد شد و عقب نشینی روانی پدید آمده از آن موجودیت اسرائیل را نیز تهدید خواهد کرد. این طیف فکری تنها راه حل بحران را در اخراج (ترانسفر) فلسطینیان کرانه باختری به کرانه شرق رود اردن می بیند عمده احزاب دینی و تا حدودی «بازهای» حزب «لیکود» طرفدار این ایده هستند. حزب لیکود حاکم در جهت تئوریزه کردن این تفکر طرح توسعه اقتصادی فلسطینیان را در اولویت گفتمانی و نه عملی قرار داده است و می کوشد با چنین جاذبه ای طرفداری بخشی از فلسطینیان را از این طرح جلب کند.
دیدگاهی به آینده
بنی موسی تاریخ شناس صهیونیستی درباره چالش جمعیتی و اختلاف نظر درباره حل بحران با فلسطینیان می گوید : پروژه صهیونیزم با معیارهای منطقی قادر به موفقیت در سال 1948 نبوده است و منطقی نیست که الان انتظار موفقیت آن را داشته باشیم .
شکاف های اجتماعی درون جامعه صهیونیستی و جامعه فلسطینی به حدی آشکار است که برخی از رهبران سیاسی این جامعه نیز مقوله اسرائیل بهشت دموکراسی در کویر استبداد خاورمیانه را رد می کنند ابراهام بورگ رئیس سابق پارلمان رژیم صهیونیستی اعتراف می کند که پس از دو هزار سال رویارویی و آوارگی جامعه یهود به کشوری از شهرک ها رسیده است که یک گروه فاسد و عاری از اخلاق آن را اداره می کنند.
بورگ می گوید : ساختار مبتنی بر قساوت انسانی دیر یا زود از هم خواهد پاشید. شکی نیست که بورگ به چنین نتیجه ای نمی رسید مگر در سایه مقاومت فلسطینیان در سال های اخیر. هر چند که موازین قدرت به ظاهر همواره به نفع رژیم صهیونیستی بوده است اما ادامه فرآیند سرکوبگری برضد فلسطینیان کارآمدی خود را در برابر اراده پولادین ملت فلسطین از دست داده و اسرائیل قادر به تبدیل پیروزی های نظامی به سیاسی نیست . حاییم هنگبی نیز می گوید در بررسی عملکرد جنبش صهیونیستی تساهل و تسامح بیش از حد داشتیم . آنها به ما گفتند فلسطین سرزمین بدون ملت است و هنگامی که با مشاهده این ملت (فلسطین) غافل گیر شدیم سرکوب آنان را بدون هیچگونه مرزی آغاز کردیم و این رفتار نوعی اعتیاد در به کارگیری قدرت در جامعه ما پدید آورد و به علت تسلیم ناپذیری طرف مقابل در برابر قدرت و سرکوبگری تاثیرگذاری شدت عمل قدرت از بین رفت و اسرائیل تا پایان قادر به مقاومت نخواهد بود و در نهایت منطقه (عربی و اسلامی) از اسرائیل بزرگ تر است و بر اسرائیل چیره خواهد شد و کسی که با شمشیر زندگی می کند دیر یا زود با شمشیر می میرد.
مهاجرت یهودیان به سرزمین فلسطین در ابعاد و توان نظامی رژیم صهیونیستی نقش به سزایی دارد زیرا 75 درصد نظامیان ارتش اسرائیل از مهاجران شوروی سابق و اروپای شرقی اند که در دهه 1990 به اسرائیل مهاجرت کردند و نیز از یهودیان سفاردیم هستند و توقف فرآیند مهاجرت ارتش رژیم صهیونیستی را با مشکل تامین کادرهای داوطلب و با انگیزه و معتقد به اصول صهیونیزم مواجه می کند.
در این میان شاید اظهارات آقای دان کرتسی سفیر یهودی تبار سابق آمریکا در اسرائیل در توصیف بحران جمعیتی رژیم صهیونیستی بسیار گویاتر است . او برای کاهش زیانهای احتمالی صهیونیسم دو راه حل پیشنهاد می کند که به ادعای او به نگرانی های برانگیخته شده پاسخ می دهد.
اول واقعیت جمعیتی است که انکارناپذیر است و دوم امکان تبدیل رویارویی از حالت سیاسی منطقه ای به رویارویی ایدئولوژی و سرنوشت ساز که در چنین حالتی جایی جز برای طرف پیروز وجود ندارد. میان این دو نگرانی ارتباطی عمیق وجود دارد و هر چه زودتر اسرائیل راه حل دو دولت را در پیش گیرد تبدیل رویارویی به تقابل موجودیتی کمتر خواهد شد. در جمع بندی پایانی می توان گفت که رژیم صهیونیستی بیش از هر زمان احساس خطر می کند و هر چند که در ابعاد جمعیتی با چالش مواجه است اما احساس می کند تعیین مرزهای جغرافیایی اسرائیل در حال حاضر اولویت اول است و باید حل چالش جمعیتی را به آینده موکول کند. عقب نشینی اسرائیل از جنوب لبنان و تسلط مقاومت اسلامی حزب الله بر این منطقه و نیز عقب نشینی اسرائیل از غزه و تسلط حماس بر آن نگرانی های وسیعی در جامعه صهیونیستی ایجاد کرده و شاید به همین علت این رژیم می کوشد عقب نشینی از کرانه باختری را مشروط و در توافق با جهان عرب و نه تنها فلسطینیان انجام دهد تا در سریال عقب نشینی اسرائیل این رژیم از شمال جنوب و شرق در محاصره مقاومت قرار نگیرد.
از زاویه دیگر اسرائیل در سایه تهدید چالش جمعیت در صدد است تجربه طرح تقسیم و تثبیت رژیم صهیونیستی در سال های 1947 و 1948 را یکبار دیگر تکرار کند و با استفاده از دو اهرم خشونت و نیروی نظامی و حمایت بین المللی اکثریت خاک فلسطین را با اقلیت جمعیتی به خود اختصاص دهد . رژیم صهیونیستی با 37 درصد جمعیت یهودی در سال 1947 به میزان 54 درصد از خاک فلسطین را با حمایت و تصمیم قدرت های جهانی از طریق سازمان ملل و قطعنامه تقسیم به دست آورد و سپس با استفاده از زور و مزیت نظامی این میزان را به 78 درصد رساند. در حال حاضر رژیم صهیونیستی می کوشد از طریق کنفرانس آناپولیس و گفت و گو با اعراب و پوشش سازمان ملل و شورای امنیت و استفاده از ابزارهایی نظیر شهرک سازی دیوار حائل محاصره مقاومت وضعیت جدیدی را تثبیت و قانونی کرده و فلسطینیان اعراب و مسلمانان را برابر هم قرار دهد که این امر مورد حمایت و در پوشش بین المللی منطقه ای باشد.
در این روند با توجه به چالش جمعیتی از یک سو و گسترش فرهنگ مقاومت در سطح کل خاک فلسطین (غزه کرانه باختری بیت المقدس فلسطینیان 1948) از سوی دیگر میان دو راه حل مقاومت یا حل سیاسی با الگوی اسرائیل نوعی مسابقه در گرفته است که اسرائیل می کوشد به نحو ممکن و با هم پیمانی کشورهای عربی و غربی مقاومت را سرکوب و راه سیاسی مورد نیاز خود را جا بیندازد.