سایه سنگین سعودی‌ها در عراق

عراق در هفتمین سال اشغال خود با سه مسئله عمده دست به گریبان بود؛ 1) مسئله چگونگی خروج نیروهای آمریکایی از شهرها طبق قرارداد امضا شده میان بغداد و واشنگتن، 2) برگزاری انتخابات پارلمانی و 3) بی ثباتی امنیتی و انفجار بمب در شهرها.
همانطور که خواهید دید، مورد سوم، یک متغیر مستقل نیست و کاملا با دو متغیر دیگر مرتبط است.
خروج از شهرها
براساس قراردادی که سال 2008 میان آمریکا و عراق امضا شده بود، آمریکایی ها موظف شدند تابستان سال جاری نیروهایشان را از شهرهای عراق خارج کنند و پایان سال 2011 نیز همه نیروها را از عراق بیرون ببرند.
اواخر خرداد اعلام شد که مرحله نخست خروج تفنگداران آمریکایی از شهرها، نهم تیر انجام می شود.اما، در پایان خرداد گزارش شد که پنتاگون (وزارت دفاع آمریکا) 90 پایگاه نظامی را به نیروهای عراقی واگذار کرد و متعاقب آن نیز مردم عراق جشن گرفتند.
انتخابات پارلمانی
اوائل پائیز امسال اعلام شد که انتخابات پارلمانی، 26 دی ماه برگزار می شود. همزمان با آن مجلس عراق سرگرم بررسی قانون جدید انتخابات بود و البته به خاطر بروز اختلافات زیاد میان ائتلاف کردها و سایر نمایندگان بر سر مسئله کرکوک، پارلمان دست کم 11 بار تلاش کرد آن را تصویب کند ولی نتوانست و بالاخره در جلسه دوازدهم این قانون تصویب شد.
ولی طول نکشید که وتوی این قانون جدید توسط «طارق الهاشمی» معاون رئیس جمهور عراق بحران قانون انتخابات را به عرصه سیاسی عراق بازگرداند؛ الهاشمی اختصاص یافتن پنج درصد کرسی های پارلمان به اقلیت ها و مهاجران را کم می دانست.
مجلس عراق بالاخره با افزایش تعداد کرسی های مجلس از 275 کرسی به 311 کرسی و اختصاص دادن 15 درصد به اقلیت ها، این بحران سیاسی را حل کرد و قانون جدید انتخابات به این صورت با حداکثر آراء و نمایندگان به تصویب رسید.
بی‌ثباتی و انفجار بمب
بی ثباتی هرچند طی هفت سال اخیر وجود داشته است، اما همانطور که اشاره شد، دو متغیر اشاره شده (خروج آمریکایی ها از شهرها و انتخابات) به نوعی در افزارش شمار انفجارها، خصوصا در بغداد، مؤثر بوده اند و همین انفجارهای پی درپی، پیامدهای دیگری مثل تیرگی روابط عراق و سوریه را نیز درپی داشت.
تروریست های فعال در عراق که گفته می شود از عناصر رژیم بعثی سابق و شبکه القاعده هستند، از تابستان گذشته تاکنون، روزهای خونینی را به ویژه در بغداد رقم زده اند؛ این انفجارها باعث شد برخی مقامات واشنگتن اعلام کنند که پس از 2011 نیز در عراق حضور خواهند داشت که البته با واکنش منفی مقامات عراقی مواجه شد.
انفجارهای فوق همچنین به همراه تعلل مجلس در تصویب قانون جدید انتخابات، شرایط نابسامان امنیتی و سیاسی را در عراق به وجود آورده بود و خصوصا تصویب دیرهنگام قانون مذکور، باعث شد زمان برگزاری انتخابات، دو ماه عقب بیفتد و به اواخر اسفندماه منتقل شود. این زمان نیز ممکن است یکبار دیگر عقب بیفتد.
مقامات عراقی مدعی هستند تروریست های بعثی از داخل خاک سوریه و از طرف دیگر بعثی های فراری مستقر در سوریه برای حملات خود در عراق دستور می گیرند، اما سوری ها بارها این را درحد یک ادعا دانستند.
اما، خروج آمریکایی ها از شهرهای عراق و مسئله انتخابات پارلمانی، حضور عربستان را در عراق پررنگ تر کرد؛ البته این حضور حالت پنهانی دارد. مقامات عراقی بارها حمایت مالی عربستان از تروریست های فعال در عراق را افشا کردند و علاوه بر آن، گفتند که ریاض میلیاردها دلار (حداقل هشت میلیارد دلار) را برای تضعیف جایگاه مرجعیت شیعه نجف و حمایت از نامزدهای مورد حمایت خود (خصوصا بعثی ها) برای ورود به پارلمان عراق اختصاص دادند.
در یک جمع بندی، چالش های مهمی که طی سال آتی میلادی دولت عراق باید با آن دست و پنجه نرم کند، جلوگیری از نفوذ سعودی ها به عرصه سیاسی عراق، حفظ وحدت سیاسی میان جناح ها و گروه های عراقی، مقابله با تروریست ها و جلوگیری از انفجارهای مرگبار در بغداد، موصل، کرکوک، بعقوبه، فلوجه و برخی شهرهای دیگر و پایان دادن به حضور نظامی آمریکا (در پایان سال 2010) خواهد بود.واقعه مهم دیگر در عرصه سیاسی عراق، درگذشت «عبدالعزیز حکیم»، رئیس مجلس اعلای اسلامی عراق در تاریخ چهارم شهریور و جانشینی فرزندش «عمار حکیم » به جای وی بود. عمار سعی می کند همانند پدرش رویه میانه ای را در جامعه عراق در پیش گیرد و میان شخصیت ها و گروه های سیاسی عراق، وحدت و ائتلاف به وجود آورد؛ اما این رویه تاکنون در جذب «نوری مالکی» نخست وزیر نتیجه نداده است و احتمالا این دو نفر در انتخابات پارلمانی آتی، فهرست های جداگانه ای را اعلام کنند. امری که با ناخرسندی مرجعیت شیعه نجف مواجه شده است و حتی آیت الله «سیدعلی سیستانی» مرجع عالی شیعیان عراق، در سیزدهم مهرماه گذشته از طریق دفترش در نجف اعلام کرد اگر فهرست واحدی از طرف گروه های سیاسی عراق (گروه های شیعی) ارایه نشود، ایشان نیز مردم را برای حضور در انتخابات دعوت نمی کند. همین هشدار باعث شد که شیعیان درصدد ارایه فهرست واحد برآیند و این تلاش ها همچنان ادامه دارد.