کردستان عراق مشکل لاینحل صدام

شرایط سیاسی حاکم بر عراق امروز به گونه‌ای درآمده که دورنمای تاریکی فراروی حکام بغداد قرار داده است. معضلات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و نظامی پس از 6 سال جنگ بشکلی در عراق نمود پیدا کرده که از کنترل رژیم عراق خارج گردیده است.
در این راستا صدام پریروز در ملاقات با اعضای شورای قانونگذاری و اجرایی منطقه کردستان عراق بطور صریح به این مشکلات اشاره کرد و از مبارزان کرد عراقی به عنوان افراد تجزیه‌طلب یاد کرد: صدام در سخنرانی 20 دقیقه‌ای خود خطاب به اعضای شورای قانونگذاری و اجرایی منطقه کردستان گفت: «چه می‌شود که میان یک شهروند «اربیلی» و یک شهروند از اهالی «سماوه» و یا «بصره» در شناخت مسایل سیاسی و وابستگی به حزب بعث عراق، تفاوت و اختلاف نظر وجود دارد.
سپس صدام به این پرسش، این‌گونه پاسخ می‌دهد: ما توقع نداریم که مثلا یک شهروند «اربیلی» که عمر خود را در کوهستان‌ها و بدور از مسایل اجتماعی و سیاسی گذرانده و یک شهروند «سماوه‌ای» که در بطن مسایل سیاسی قرار دارد، هر دو یک دیدگاه داشته باشند، یک شهروند «سماوه‌ای» و یا «بغدادی» در طول 18 سال گذشته از نزدیک شاهد پیشرفت‌های اقتصادی و عمرانی عراق بوده، بنابراین طبیعی است باید علاقه و وابستگی او به کشور عراق و حزب بعث نسبت به این شهروند کرد، بیشتر باشد.
صدام افزود: امروز ما در چارچوب ارزیابی‌های خود از مردم عراق به مثابه یک مسابقه «دو» عمل می‌کنیم. یک نقطه‌ای را در مسابقه «دو» تعیین می‌کنند و هر کس زودتر از دیگران به نقطه پایان مسابقه رسید، قهرمان شناخته می‌شود. بنابراین در جنگ نیز ملاک ارزیابی و وجه تمایز افراد عراقی به میزان جانبازی آنان در جبهه‌ها بستگی دارد.
اگر کسی در جنگ از خود لیاقتی نشان داد، مسلم است با کسی که جبهه را ترک کرده و فرار اختیار کند، باید تفاوت داشته باشد. صدام در ادامه سخنان خود به شدت از مبارزان کردستان عراق انتقاد کرده و از آنان به عنوان افراد تجزیه‌طلب یاد کرد.
در سخنرانی صدام نکات مهمی وجود دارد که از نظر بررسی وضعیت سیاسی عراق بسیار حائز اهمیت است. نخست اینکه اظهارات صدام در اجتماع پاره‌ای از وابستگان حزب بعث منطقه کردستان عراق دلالت بر وخامت اوضاع منطقه کردستان دارد. منطقه کردستان عراق که از استان‌های «اربیل»، «کرکوک»، «سلیمانیه» و «دهوک» تشکیل می‌شود و در شمال عراق قرار دارد، پیوسته برای رژیم بعثی عراقی مساله‌ساز بوده است.
عقد قرارداد میان ترکیه و عراق که به موجب آن طرفین می‌توانند در هر شرایطی به تعقیب مبارزان کرد در خاک یکدیگر بپردازند، جو متشنج منطقه کردستان عراق را متشنج‌تر کرد و حمله اخیر هواپیما‌های ترکیه به منطقه کردنشین عراق و قتل دهها تن از مردم بیگناه کرد عراقی قطع‌نظر از این که عملیات نظامی مهمی نیست، تزلزل و ضعف رژیم صدام را بیش از پیش آشکار ساخته است.
نشان دادن چراغ سبز به ارتش ترکیه و دادن اجازه به جنگنده‌های این کشور برای ورود به خاک عراق و بمباران مردم کردستان از یک‌سو نشانگر عدم توانایی عراق در کنترل مرزهای خود می‌باشد و از سوی دیگر نشان می‌دهد که رژیم صدام برای حفظ امنیت مردم بیگناه این منطقه، کوچکترین ارزشی قائل نیست: صدام همچنین آشکارا در سخنان خود از فرار بی‌رویه اهالی کردستان عراق از جبهه‌ها انتقاد کرد و این نشان می‌دهد که موج فرار از جنگ در ارتش عراق و سرایت آن به سایر قومیت‌های موجود این کشور رو به گسترش است. از طرف دیگر صدام آشکارا اعلام می‌کند که در عراق معیار ارزش‌ها تنها در رسیدن به خط پایان مسابقه خلاصه می‌شود و این مسابقه چیزی جز کشته شدن در راه اهداف پلید رژیم بعثی نیست.
نکته دیگری که در سخنان صدام وجود دارد این است که رژیم بعث عراق در چارچوب شعار‌های ناسیونالیستی خود میان مردم کردستان عراق و سایر مردم عراق تفاوت فاحش قائل است و اعلام میکند که مردم کردستان عراق بعلت طبیعت و بافت خاص اجتماعی منطقه خود از فلسفه وجودی حزب بعث و درک باصطلاح آرمان‌های این حزب غافل مانده و بنابراین لیاقت دریافت امکانات و بهره‌گیری از هرگونه خدمات رفاهی و عمرانی را ندارد.
اما خارج از منطقه کردستان عراق که خود معضلی بزرگ برای رژیم عراق ایجاد کرده، در سایر استان‌های عراق وضع به مراتب از مناطق کردنشین عراق بدتر است.
فرار روزافزون سربازان عراقی از جبهه‌ها که به تازگی به افسران ارشد عراقی نیز سرایت کرده است، نشان می‌دهد که رژیم صدام دیگر در محدوده مرزهای خود قادر به کنترل پرسنل ارتش خود نیست. امروزه کارشناسان نظامی به این نتیجه قاطع دست یافته‌اند که ارتش عراق دیگر توانایی تحمل یک فشار نظامی شبیه عملیات «فاو» و «مهران» را ندارد.
بنابراین در تجزیه و تحلیل اوضاع نظامی و سیاسی عراق، می‌توان اینطور نتیجه‌گیری کرد که گسترش مبارزات مردم کرد عراق و یک یا دو حمله نظامی از جانب نیروهای اسلام، می‌تواند صدام را در مخاطره جدی قرار دهد.