- صفحه نخست
- |
- استان ها
- |
- بین الملل
- |
- سیاسی
- |
- چند رسانه ای
- |
- اقتصادی
- |
- فرهنگی
- |
- حماسه و جهاد
- |
- صبح صادق
- |
- صدای انقلاب
- |
- محرومیت زدایی
پیام زرداری برای پادشاه عربستان
زرداری نخستین‌بار اوایل تیرماه به منظور شرکت در اجلاس مبارزه جهانی با تروریسم به تهران آمد؛ دیداری که قطعاً علاوه بر مذاکرات دوجانبه مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی نیز در آن مطرح شده است. حدود دو هفته بعد زرداری پیامی را برای پادشاه عربستان ارسال کرد. به منظور تسلیم این پیام بود که وزیر کشور پاکستان با وزیر امور خارجه عربستان سعودی دیدار و پیام آصف علی زرداری برای عبدالله‌بن‌عبدالعزیز آل‌سعود، پادشاه سعودی را تسلیم وی کرد. ظاهراً اهمیت این دیدار به میزانی بوده که علاوه بر وزیر خارجه، قائم مقام وزارت امور خارجه عربستان و شماری دیگر از مسئولان این کشور نیز حضور داشته‌اند.
هرچند محتوای این دیدار و نیز پیام زرداری محرمانه باقی ماند، اما دیدار دو هفته بعد رئیس‌جمهور پاکستان با عبدالعزیز ابراهیم الغدیر، سفیر عربستان در اسلام‌آباد و سپس سفر غیرمنتظره و چند ساعته زرداری به تهران، از رایزنی‌های دوجانبه پاکستان به منظور ایفای نقش میانجی میان ایران و عربستان نشان دارد. آخرین مقصد این سفرها منامه بود. رئیس‌جمهور پاکستان در آخرین مرحله از سفرهای منطقه‌ای خود به منظور ایفای نقش در جهت ایجاد صلح به دعوت پادشاه بحرین برای سفری چند ساعته عازم منامه پایتخت این کشور شد. هر چند محتوای مطالبی که از دیدار آصف علی زرداری با حمد بن عیسی آل‌خلیفه رسانه‌ای شد به تأکید بر گسترش روابط دوجانبه و تقدیر از یکدیگر محدود بود، اما قطعاً ماحصل میانجیگری‌های اسلام‌آباد میان تهران و ریاض در اختیار منامه نیز قرار گرفت.
بحرین؛ اوج تنش میان ایران و عربستان
روابط ایران و عربستان از زمان آغاز جنبش‌های اسلامی و انقلاب‌های مردمی در منطقه به شدت رو به وخامت گذاشته است. بحرین را می‌توان اوج تنش میان ایران و عربستان دانست.
در اواسط ماه مارس عربستان برای سامان دادن به اوضاع متشنج بحرین و در واقع حمایت از پادشاهی سنی این کشور، نیروهای خود را به بحرین فرستاد. در واقع فرستاده شدن نیروهای سعودی به بحرین نقطه آغاز درگیری‌های دیپلماتیک ایران و عربستان بود که به حوزه‌های دیگر از جمله بازار نفت نیز تسری یافت.
این اقدام که تحت عنوان رویکردی با نام «سپر جزیره» انجام گرفت با واکنش بی‌تفاوت جامعه جهانی روبه‌رو شد و تنها ایالات متحده در یک موضع‌گیری دو پهلو از استقرار این نیروها در بحرین ابراز ناخرسندی کرد و این در حالی بود که رابرت گیتس وزیر دفاع ایالات متحده دو روز قبل از اعزام نیروهای عربستانی به بحرین به عربستان سفر کرده بود. هرچند «جف مورل» سخنگوی هیئت همراه رابرت گیتس هدف از سفر وی به بحرین را که از قبل اعلام نشده بود، اطمینان بخشیدن به رهبران بحرینی نسبت به حمایت واشنگتن از آنها و تأکید بر ضرورت انجام گفت‌وگو با گروه‌های معارض عنوان کرده بود، اما ناظران بر این گمان هستند که با توجه به نزدیکی و هماهنگی مواضع واشنگتن- ریاض در مسائل مربوط به منطقه، احتمالاً اعزام نیروهای عربستانی به بحرین بدون چراغ سبز واشنگتن میسر نبوده است. بحرین محل استقرار پایگاه پنجم دریایی امریکا در منطقه است. تنها واکنش مخالف نسبت به حضور نیروهای عربستانی در بحرین برای سرکوب مخالفان حکومت آل‌خلیفه از سوی جمهوری اسلامی ایران ابراز شده و این مخالفت همچنان ادامه دارد. در حالی که ایران حمایت خود را از مردم مظلوم بحرین اعلام کرده است، اما عربستان با اعزام نیروی نظامی به این کشور شیعه‌نشین اقدام به کشتار گسترده غیرنظامیان کرده است.
علل نگرانی عربستان از بحران بحرین
در واقع باید گفت امروزه ایران به دلیل خصوصیت ذاتی خود و به دلیل اینکه نظام سیاسی ایران یک نظام مردمی و نتیجه یک انقلاب است، با حرکت‌های مردمی همراه است و نمی‌تواند از اینگونه حرکت‌ها به دور باشد. به همین دلیل عربستان که نمی‌تواند از چنین حرکت‌هایی دور باشد و در معرض چنین تغییراتی است، مقاومت می‌کند و اساساً یک موضوع چالشی بین دو کشور ایران و عربستان به‌وجود آمده است. ایران موافق با تغییر وضع موجود و عربستان موافق با حفظ وضع موجود است. بنابراین رابطه بین ایران و عربستان دچار مشکل شده است. عربستان سعودی بر این باور است که هرگونه تغییر در بحرین منجر به تغییر در عربستان به ویژه مناطق شرقی این کشور به دلیل همگونی‌های موجود بین این دو منطقه خواهد شد. بسیاری از عشایر و قبایل موجود در بحرین و در دو منطقه شیعه‌نشین احصاء و قطیف که دو استان شرقی عربستان هستند، قبایلی در این دو منطقه که اکثراً خویشاوند هستند، وجود دارند و قطعاً هرگونه تغییری که در بحرین ایجاد شود به طور مستقیم بر این دو منطقه عربستان تأثیر خواهد گذاشت. به همین دلیل است که عربستان تمام مسائل موجود در بحرین را پیگیری می‌کند و سعی می‌کند که شرایط کنونی در بحرین حفظ شود.
بر همین اساس این امر که اکثریت مردم دنبال تغییر هستند را نادیده می‌گیرد و به آنجا نیرو اعزام می‌کند تا بتواند شرایط حاکم را حفظ کند. این مسئله که به صورت چالشی در روابط خارجی ایران و عربستان ظاهر شده، مهمترین عنصری است که باعث تیره شدن روابط دو کشور شده است.
در آخرین سلسله از واکنش‌های انتقادی ایران نسبت به این موضوع علی‌اکبر صالحی، وزیر امور خارجه کشورمان با ارسال نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل و نیز رئیس شورای امنیت ملل متحد از جامعه جهانی خواسته تا نسبت به اوضاع بحرین وارد عمل شوند. از سوی دیگر برخی دیگر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز در اظهارات خود خواستار آماده‌باش نیروهای مسلح ایران برای دفاع از منافع کشور شدند. تا زمانی که اقدامات عربستان در بحرین با واکنش منفی ایران روبه‌رو شود و همین طور بحث بحرین به این شکل ادامه پیدا کند روابط ایران و عربستان به همین شکل متشنج باقی خواهد ماند.
سه حوزه اختلافی ایران و عربستان
در یمن نیز سال گذشته عربستان برای مقابله با شبه نظامیان زیدی حوثی وارد عملیات نظامی شد. آل‌سعود زیدی‌های حوثی را فتنه ایران در یمن می‌دانند و مدعی‌اند که ایران می‌خواهد با ناامن کردن یمن تهدیدی در مرزهای جنوب غرب عربستان ایجاد کند.
در زمینه قیمت نفت و رقابت‌های نفتی نیز ایران و عربستان دو شیوه کاملاً متفاوت دارند و در حالی که عربستان با سوءاستفاده از تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران می‌خواهد بازارهای ایران در آسیا را به چنگ خود درآورد، ایران نیز با پایین نگه داشتن سطح تولید در اجلاس اخیر اوپک در وین مقابل عربستان ایستاد.
اما مقامات ریاض می‌گویند که بیش از ظرفیت صادرات نفت ایران ظرفیت تولید نفت اضافی دارند و در صورتی که کل نفت صادراتی ایران از بازارهای جهانی حذف شود، ریاض قادر خواهد بود تا با صادرات اضافی نفت، آن را جبران کند.
در حوزه «مسئله هسته‌ای» نیز سیاست ریاض همگام با غرب تشدید فشار به ایران است. اسناد اخیر منتشر شده از سوی ویکی‌لیکس نشان داد که ملک عبدالله پادشاه عربستان در یک گفتگو با مقامات امریکا به صراحت با گفتن عبارت «سر افعی (ایران) را قطع کنید» خواهان حمله نظامی امریکا به ایران می‌شود.
با وجودی که ایران اعتبار اسناد ویکی لیکس را زیر سؤال برده، اما بر همگان مشخص است که عربستان خواهان تشدید فشار امریکا و غرب به تهران برای جلوگیری از هسته‌ای شدن ایران است و نتایج نظرسنجی اخیر «مؤسسه عرب امریکا» نشان داد که عربستانی‌ها تنها ملت منطقه هستند که درخواست اصلی‌شان از اوباما و دولت اوباما متوقف کردن ایران هسته‌ای است.
