جدال یاران احمدی‌نژاد

نویسنده: پروین طالبیان
پس از شکل گیری دولت نهم در نیمه نخست سال 1384 افرادی همچون سید مجتبی ثمره هاشمی، مسعود زریبافان، عبدالرضاشیخ الاسلامی، صادق محصولی، علی سعیدلو، مهرداد بذرپاش، محمدعلی آبادی، اسفندیار رحیم مشایی، علی اکبر محرابیان، علی اکبر جوانفکر، محمد جواد حاج علی اکبری ،غلام حسین الهام، علی اکبر اشعری، جواد شمقدری، مهدی کلهر، پرویز فتاح، علیرضا علی احمدی، محمد حسین صفار هرندی، کامران باقری لنکرانی و داوود احمدی نژاد و... از مقاطع مختلف زمانی در رفاقت و قرابت با محمود احمدی‌نژاد از زمان جنگ تا دانشگاه علم و صنعت و شهرداری تهران به یاری وی شتافتند و عده ای با قبول مسئولیت و عده ای دیگر در پشت پرده، به عنوان مشاور و مسئولان نهاد و دفتر ریاست جمهوری اقدام به یاری‌رسانی و گاه یارگیری کردند.
در سالهای ابتدایی ریاست جمهوری احمدی نژاد به نظر می رسید که این افراد در یک تیم منسجم در کنار وی تا پایان دولت نهم باقی می مانند ولی بعد از گذشت مدتی این تحلیل ناکام ماند و همگی این افراد به نحوی از جمع حلقه اطراف رئیس جمهور کنار گذاشته شده اند و غیر ازچهار نفر ، بقیه اکنون در دولت هیچ مسئولیتی ندارند.
از ابتدای دولت دهم رقابت بین طیف‌های مختلف برای نزدیک شدن به رئیس جمهور بالا گرفت اما پیروزِ این جدال تنها اسفندیار رحیم مشایی بود که توانست همه افراد حاضر در حلقه اطرافیان رئیس جمهور را تسویه و آنان را با افراد مد نظر خود جایگزین کند.
محمود احمدی نژاد از آن طیفِ گسترده در اطراف خود تنها ثمره هاشمی را نگه داشت که بر طبق شواهد موجود نقش وی نیز در این حلقه تنها به یک همراه رئیس جمهور و مشاور تقلیل یافته است.
هم اکنون حلقه نزدیک یاران محمود احمدی نژاد به افرادی همچون اسفندیار رحیم مشایی، محمد رضا رحیمی، محمد ملک زاده و حمید بقایی محدود شده است که صد البته سهم آنان با وجود تعداد بسیار کم، بسیار گسترده است.
در این بین برخی افراد هم چون علی اکبر جوانفکر ومحمد جعفر بهداد نیز خود را جزو این حلقه می‌دانند یا اینکه علاقمند به حضور در بین یاران اصلی اطراف رئیس جمهور هستند که شواهد نشان می‌دهد آنان با وجود تلاش‌ها و خوش خدمتی‌ها، جایی در این حلقه پیدا نخواهند کرد.
یاران محمود احمدی نژاد در ابتدای کار دولت نهم حلقه مشاوران رئیس جمهور همچون صادق محصولی، مجتبی ثمره هاشمی، علی اکبر جوانفکر و حتی کلهر و زریبافان تیم متحدی را شکل دادند و توانستند در انتصابات و تصمیمات دولت در بسیاری از بخش ها نقش موثر و پررنگی را ایفا کنند. تا جایی که در بسیاری از سازمان ها و شرکت های اقتصادی و صنعتی، مناطق آزاد و مجموعه های فرهنگی توانستند نظرات مشورتی خود را در چینش نیروها و مدیران به کرسی بنشانند. اما در ادامه راه، یارگیری مهرداد بذرپاش در گروه مشاوران جوان و سایپا ؛ از جوانان فعال و حامی رئیس جمهور و به ویژه بعدها در قالب رایحه خوش خدمت، البته با همکاری حلقه مشاوران، تا حدودی ترکیب و تمرکز بخشی از یاران رئیس جمهور را با ورود به مجلس و شوراها تغییر داد.
تا این زمان یعنی سه سال ابتدای دولت نهم، تیم محصولی و ثمره هاشمی توانسته بود بسیاری از افراد برجسته همچون پرویز فتاح، سید مهدی هاشمی، صفارهرندی و حتی برخی جوانان همچون فقیه و برخی دیگر از اعضای کیفی گروه مشاوران جوان همچون میثم نیلی را به خود جذب کند و نیز افرادی را در مجلس هشتم، همفکر و همراه با خود نماید؛ اما درمقابل، تیم مشایی هرچند با مدتی تاخیر، با ورود تمام عیار به این عرصه رقابت توانست با نقش آفرینی در چینش مدیران بسیاری از موسسات و سازمان های وابسته دولتی در حوزه‌های صنعتی از جمله خودروسازی و نیز فرهنگی و اقتصادی از جمله مناطق آزاد، میدان را از اصلی ترین رقیب خود پس بگیرد و پس از انتخابات ریاست جمهوری دهم با نفوذ بر رئیس جمهور، باحذف باقری لنکرانی، صفارهرندی، پرویز فتاح و حتی درابتدا صادق محصولی به عنوان عناصر اصلی حلقه رقیب، یکـّه تاز نقش‌آفرینی تیمی در کابینه شود.
پس از مدتی و تقریبا در یک سال و نیم پایانی ریاست جمهوری احمدی نژاد با ورود اسفندیار رحیم مشایی به عرصه یارگیری و تیم کشی که ورود افراد مؤثری همچون رحیمی، عزیزی و بقایی را در پی داشت، رقابت ها شدت بیشتری یافت و عملا صف بندی ها برای تشکیل کابینه دهم نقش پررنگ تری به خود گرفت. عده ای به این حلقه افزوده شدند و عده ای دیگر نیز از بین طیف رقیب به جمع تیم جدید پیوستند.در این زمان دیگر یاران محمود احمدی نژاد مشخصا به دو حلقه محصولی- ثمره هاشمی و مشایی – رحیمی تقسیم شد. اما با ورود مجدد محصولی به کابینه بار دیگر ائتلاف محصولی - ثمره هاشمی قوت گرفت و در این میان تیم های دیگری هرچند ضعیف تر با لیدری مهرداد بذرپاش در یک سو و زریبافان در سوی دیگر شکل یافت. بذرپاش توانست در پارس خودرو و سایپا با بازوهای رسانه ای وطن امروز، اندیشه گستر و چند سایت خبری، خود را به عنوان رقیبی جدی با تیمی توانمند و جوان مطرح کند. وی که با رایزنی های صورت گرفته با رئیس جمهور به مدیرعاملی شستا، بزرگترین بنگاه اقتصادی کشور با 400 شرکت تابعه و دارا بودن سهام بسیاری از مؤسسات و بنگاههای اقتصادی از جمله سایپا و ایران خودرو و... می اندیشید، به ناگاه حتی پس از انتشار خبر انتصاب، بر اثر رایزنی ها و گلایه های تیم محصولی و ثمره هاشمی که حالا وزارت رفاه را در اختیار داشت،نزد رئیس جمهور، از رسیدن به این مسئولیت حساس اقتصادی باز می ماند و شستا با مسئولیت یزدان جو به کار خود ادامه داد.
در این بین مهرداد بذرپاش به سازمان ملی جوانان می رود تا با وجهه معاونت رئیس جمهور عملا از این معادلات برای مدتی حذف شود. هرچند وی در این مسئولیت نیز به دنبال تقویت تیم با جذب گروه مشاوران جوان و صندوق مهر امام رضا(ع) و... برآمد اما گروه مشاوران جوان عملا در اختیار مشایی قرار گرفت و بحث صندوق مهر امام رضا(ع) نیز مغفول ماند.زریبافان نیز با حضور در بنیاد شهید که دارای سازمان ها و مؤسسات وابسته بسیاری در قواره ای کوچکتر از شستا همچون کوثر و شاهد است، کار یارگیری را دنبال می کند.
شاید بتوان ریشه داستان تقسیم شدن یا جدا شدن یاران احمدی نژاد را در زمانی جست‌وجو کرد که رئیس جمهور پس از تلاش برای حذف مصلحی با ادغام وزارتخانه ها یکی از سخت‌ترین اقدامات در تصفیه همه یاران سنتی و قدیمی را کلید زد.
از جمله این افراد که خیلی زودتر از اینها تلاش می شد که از دولت برود، صادق محصولی بود. وی که فرمانده احمدی نژاد در جبهه بود، از جمله یاران بسیار نزدیک به رئیس جمهور در دولت نهم محسوب می شد.
همراه با حذف محصولی، میر کاظمی و محرابیان قربانیان دیگر جریان یک دست سازی حلقه اطرافیان رئیس جمهور شدند و به نظر می‌رسد این امر تا حذف کامل غیر خودی های این حلقه شکل گرفته جدید ادامه خواهد داشت.
تیم محصولی و ثمره هاشمی در مقابل نفوذ بسیار عجیب مشایی در دولت و شخص احمدی‌‌نژاد و احراز پست‌های کلیدی و انبوه آنان از جمله معاون اولی، دفتر رئیس جمهور، نهاد ریاست جمهوری، سازمان مناطق آزاد، میراث فرهنگی و گردشگری، برخی معاونت های رئیس جمهور و وزارتخانه‌ها و...، تنها به نقش‌آفرینی در سازمان تامین اجتماعی و مجموعه های وابسته به آن می اندیشیدند.
به راستی ضمن اذعان به توانمندی حلقه جدید شکل گرفته در اطراف رئیس جمهور برای حذف یاران قبلی او، این نکته حائز اهمیت است که در این مدت باقی مانده از عمر دولت دهم چه کارهائی قرار است انجام شود که این گونه برای تحقق آن، حذف یاران دیرین وی دنبال می شود. در شرایط فعلی اسفندیار رحیم مشایی به عنوان رییس دفتر رییس جمهور در هیچ جلسه یا سفری احمدی نژاد را همیاری نمی کند و حمید بقایی هم که به 4 سال انفصال از خدمت محکوم شده به عنوان معاون اجرایی رییس جمهور و مدیرعامل مناطق آزاد، به همراه بازنشستگی از صداوسیما در کنار احمدی نژاد مشغول به فعالیت است، رحیمی هم در پست معاون اولی با ارتکاب جرایم مطرح شده همچنان به کار خود ادامه می دهد و محمد ملک‌زاده در آخرین پست خود در شورای عالی ایرانیان به عنوان مهره مشایی اکنون کسی نمی داند که در کدام قسمت دولت حضور دارد؟
در میان یاران رئیس جمهور، عده ای بدون یار و عضویت در این یارکشی ها مشغول به کار هستند که رابطه کاری خود را با شخص احمدی نژاد تنظیم کرده اند و بالطبع خیالی آسوده برای بقا در مسئولیت خود ندارند و چه بسا که اهمیت هم نمی دهند. عده ای کنار رفته و عده ای در تلاش برای احراز پست های جدیدند و عده‌ای نیز منتظر برکناری هستند.
این گونه رقابت‌ها و صف بندی های تیمی اغلب وجود داشته و چه بسا در برخی موارد سبب رقابت در جهت خدمت باشد اما زمانی نکوهش و تقبیح می شود که شایسته سالاری رفته‌رفته جای خود را به رابطه سالاری و باندبازی دهد و نهایتا چنین باشد که در این میان، در عرصه رقابت های سفت و سخت سیاسی، خدمت به مردم که شعار اصلی دولتمردان است کم‌کم به فراموشی سپرده شود.
پس از رفتن کامل تیم محصولی از دولت، محصولی برای باقی ماندن در عرصه سیاسی کشور و همچنین برای دستیابی به اهداف طولانی مدت آینده به همراه غلامحسین الهام و حجت الاسلام آقا تهرانی و باقری لنکرانی جبهه پایداری انقلاب اسلامی را برای ورود به مجلس نهم راه اندازی کرد. هرچند اصولگرایان به دنبال تجمیع و وحدت بودند ولی آنقدر سهم خواهی جبهه موسوم به محصولی زیاد بود که به خود اجازه پیوستن به دیگر اصولگرایان را نداد. آنچنانکه نتایج انتخابات دور اول نشان داد مشخص شد که جبهه پایداری می تواند سهم زیادی در مجلس داشته باشد. اما حلقه مشایی به خاطر نام گرفتن جریان انحرافی نتوانست به صورت علنی وارد انتخابات مجلس شود و گمانه زنی ها بر این بود که افراد مورد حمایت مشایی چراغ خاموش وارد انتخابات شده اند ولی نتایج دور اول نشان داد آنهایی که در محافل سیاسی به عنوان یاران مشایی هستند نمی توانند اقبال مردمی را نصیب خود کنند و نتیجه انتخابات دور دوم مجلس نهم وزنه محصولی را در مجلس مشخص خواهد کرد.
حلقه یاران مشایی و رحیمی، رایج‌ترین تعبیری بود که در ماه‌های اخیر برای توصیف تیم تازه کابینه احمدی‌نژاد در ادبیات سیاسی رایج شده بود. در مقابل این حلقه اما حلقه‌ها و لیدرهای گوناگونی ترسیم می شد.
با گذشت حدود شش سال از انتخاب محمود احمدی نژاد به عنوان رئیس جمهوری اسلامی ایران، تیم‌ها و افراد گوناگونی از طیف های مختلف اطراف وی شکل گرفته‌اند که به صورت آشکار و پنهان با یکدیگر در انتصابات و چینش مدیران مختلف رقابت می کنند اما در این بین دو حلقه مشایی و رحیمی در نیمه دوم و محصولی و ثمره هاشمی در نیمه اول رقابت بیشتری دارند و به دنبال ریاست جمهوری یازدهم نیز هستند. شایان ذکر است، طیف مشایی برای ریاست جمهوری مشایی در دوره یازدهم تلاش می کند و در رسانه های منتسب بدین جریان هم تبلیغ می‌شود که نظر احمدی نژاد نیز همین است اما زمزمه هایی از سایت های نزدیک به رحیمی در خصوص احتمال کاندیداتوری وی هم بیان می شود. طیف یاران محصولی نیز، احتمالا به دنبال معرفی سید مجتبی ثمره هاشمی برای ریاست جمهوری یازدهم هستند. اما برای اینکه مشخص شود چه کسانی از طیف دولت کاندیدای ریاست جمهوری هستند باید به ماههای آینده چشم دوخت.