اتحاد استراتژیک ترکیه و اسرائیل (بخش پنجم)

همچنین در این توافقنامه، اقدام دو کشور در گشت‌زنی‌های مشترک دریایی به منزله جلوگیری از بروز اقدامات خصمانه در قسمت شرقی دریایی مدیترانه، در راستای کامل کردن فعالیت ناوگان ششم آمریکا در منطقه پیش‌بینی شده است. که در همین رابطه در ژانویه 1998 نخستین مانور دریایی مشترک اسرائیل و ترکیه و با همراهی ایالات متحده در سواحل نزدیک اسرائیل در دریای مدیترانه برگزار شد. این مانور، تمرین عملیات جستجو و نجات بود که با شرکت دو کشتی از ترکیه، 2 کشتی از اسرائیل و یک کشتی از نیروی دریایی ایالات متحده برگزار شد.³³
ـ بندی که به همکاری در زمینه تسلیحات و صنایع نظامی مربوط می‌شود: با توجه به اینکه ترکیه یکی از بلندپروازانه‌ترین برنامه‌های مدرنیزاسیون نظامی در جهان را اعلام کرده که بر اساس آن قرار است طی 20 تا 25 سال آتی حدود 150 میلیارد دلار صرف خرید تسلیحات نماید و از سوی دیگر از دیدگاه ترکیه، اسرائیل یکی از کشورهای رده بالا در زمینه ساخت موشک، تانک و هواپیما بشمار می‌رود، لذا یکی از دلایل نزدیکی آن به اسرائیل را باید در این امر جستجو کرد، زیرا ترکیه قادر خواهد بود تا بدون محدودیتی، تسلیحات مورد نظر خود را خریداری نماید.
همان‌گونه که قبلاً ذکر شد، ترکیه قراردادی برای بهسازی 54 فروند هواپیمایی جنگنده اف ـ 4 خود با اسرائیل در سال 1995 منعقد ساخته بود.³⁴ اسرائیل قرار بود که در مناقصه دیگری برای بهسازی 48 فروند هواپیمای شکاری «اف5» ترکیه به ارزش یکصد میلیون دلار سود جوید.
دیگر معاملات تسلیحاتی شامل تولید مشترک موشکهای دوربرد دفاع ضدموشکی و موشکهای تهاجمی هوا به سطح می‌گردد. اسرائیل همچنین برای تدارک موشکهای سطح به هوا و نسل جدیدی از تسلیحات کوچک برای جایگزینی تفنگ «ژـ3» که مورد استفاده پیاده‌نظام ترکیه قرار می‌گیرد، پیشنهاداتی را مطرح ساخته است.
یکی دیگر از کارشناسان در این زمینه می‌نویسد: «ترکیه و اسرائیل تا ژوئن (1997 چهارده توافقنامه همکاری در زمینه طرح‌های صنایع نظامی و طرح‌های مشترک نظامی امضا کردند که برخی از آنها به اجرا در آمده و برخی دیگر در دست بررسی و تهیه است. افزون بر این موارد طرح‌های دیگری به ویژه به هنگام سفر «شاهاک» رئیس ستاد ارتش اسرائیل به ترکیه میان دو طرف امضا شده که از جمله آنها می‌توان به طور خلاصه به موارد ذیل اشاره کرد:
1ـ طرح 5 ساله نوسازی 54 فروند هواپیمای جنگنده اف‌ـ4 بارزش 600 تا 670 میلیون دلار، برای تامین این مبلغ در 5 دسامبر 1996 موافقتنامه‌ای بین دو طرف به امضا رسید.
هزینه مدرنیزه کردن از طریق منافع تجاری حاصل از فروش آب رودخانه «ماناوگات» ترکیه به اسرائیل تامین خواهد شد.³⁵
2ـ امضای توافقنامه درباره نوسازی تانکهای قدیمی ترکیه از نوع «ام‌ـ60ـ‌آ‌ـ‌ا» و «آ‌ـ3» و طرح تولید مشترک 800 دستگاه تانک «مرکاوا» (Merkava) در ترکیه، توافقنامه این دو طرح در 5 مه 1997 به امضا رسید، اما این توافقنامه در سال 1998 پس از اعمال فشار آمریکا به اسرائیل تا حد زیادی تعدیل گردید، به نحوی که اسرائیل موافقت نمود تا تانک «مرکاوا» را از صحنه رقابت تانک عمده رزمی ترکیه خارج سازد و همچنین اقدامات خود را برای پیروزی در مناقصه بهسازی تانکهای «ام‌ـ60» را نیز به حال تعلیق درآورد اما بعداً یکی از مقامات اسرائیلی اظهار داشت: «در اسرائیل تاسف زیادی بابت کنار کشیدن از برنامه خرید تانک عمده رزمی ترکیه وجود دارد. ترکها همواره به ما می‌گویند که بیش از تانکهای دیگر، به این تانک (تانک مرکاوا) علاقمند هستند.» در همین راستا یک تیم اسرائیلی در ژانویه سال 2000 میلادی برای مذاکره پیرامون بهسازی تانکهای ام60 از ترکیه دیدار کرد.³⁶
افزون بر موارد قبلی، ترکیه در 4 مه 1997 از اسرائیل خواست تا موشکهای ضد موشک بالستیک «آرو» (Arrow) در اختیار ترکیه بگذارد تا به زعم آنکارا «مانعی در برابر تهدیدهای ایران باشد» که دارای موشکهای دوربرد قادر به حمل کلاهکهای میکروبی، شیمیایی یا هسته‌ای است.
یکی از کارشناسان دفاعی در این باره می‌گوید: «یکی از پروژه‌های مورد نظر شامل تلاش‌های ترکیه برای متقاعد ساختن دولت ایالات متحده» به منظور پیوستن آنکارا به پروژه دفاع موشکی ضد موشکهای بالستیک «آرو» آمریکا و اسرائیل است. آنکارا به اسرائیل فشار وارد آورده تا با اعمال نفوذ بر حکومت «کلینتون» و کنگره ایالات متحده اجازه شرکت ترکیه را در پروژه موشک «آرو» بدهد.³⁷          ادامه دارد...