- صفحه نخست
- |
- استان ها
- |
- بین الملل
- |
- سیاسی
- |
- چند رسانه ای
- |
- اقتصادی
- |
- فرهنگی
- |
- حماسه و جهاد
- |
- صبح صادق
- |
- صدای انقلاب
- |
- محرومیت زدایی
از پاییز سال گذشته یعنی دقیقا از زمانی که فعالیتهای غیررسمی اصولگرایان برای انتخابات مجلس نهم کلید خورد، طیفی دیگر از سیاسیون نیز بودند که تحرکاتی را برای این انتخابات در پیش گرفتند؛ با این تفاوت که فعالیتهای این جریان سیاسی در قالب تحرکات موسوم به «چراغ خاموش» دنبال می‌شد.
در خصوص چرایی این‌گونه فعالیت‌ها به راحتی می‌توان اظهارنظر کرد؛ چه آنکه اصلاح‌طلبان پس از انتخابات ریاست‌جمهوری دهم در سال 88 رفتارهایی کرده بودند که امکان ادامه فعالیت سیاسی آنها در چارچوب‌های تعریف شده را با چالش‌هایی مواجه ساخته بود.
در این میان حضور چهره‌هایی همچون سیدمحمد موسوی خوئینی‌ها، سدمحمد خاتمی و برخی دیگر از چهره‌های اصلاح‌طلب در جلسات انتخاباتی این جریان سیاسی نیز موجب شده بود تا اصولگرایان به‌طور کلی و گروه‌هایی از اصلاح‌طلبان که به فعالیتهای سیاسی در چارچوب قانون اساسی و نظام معتقد هستند، انتقاداتی را نسبت به این جلسات مطرح کنند. از سوی دیگر نباید سابقه ناموفق اصلاح‌طلبان در مجلس ششم را نادیده انگاشت؛ مجلسی که به‌عنوان یکی از نقاط تاریک در کارنامه اصلاح‌طلبان ثبت شد. مجلس ششم کار خود را با تلاش برای اصلاح قانون مطبوعات آغاز کرد اما در این مسیر با حکم حکومتی رهبر معظم انقلاب این طرح را از دستور کار خود خارج کرد.
البته رفتار نامناسب نمایندگان در واکنش به این حکم نشان داد که وکلای اصلاح‌طلب مردم بنای تمکین در برابر ابتدایی‌ترین قوانین ـ از جمله پذیرش حکم حکومتی ـ را ندارند. تداوم رفتارهای ساختارشکنانه نمایندگان مجلس ششم چنین دیدگاهی را اثبات کرد؛ آنجا که نطق‌های تند چهره‌های تندرو حتی صدای رئیس مجلس وقت را هم درآورده بود؛ طرح‌ها و لوایح جنجالی که با مخالفت شورای نگهبان مواجه می‌شد و لوایح تعجب‌برانگیز که از سوی دولت اصلاحات به مجلس ششم ارائه می‌شد. مجلس ششم در آخرین سال فعالیت خود در اقدامی ساختارشکنانه نامه‌ای خطاب به رهبر معظم انقلاب نوشت؛ نامه‌ای که از سوی اصلاح‌طلبان به جام زهر شهرت یافت. پایان کار نمایندگان مجلس ششم اما همراه شد با تحصن، روزه سیاسی و استعفاهای دسته‌جمعی و نهایتا به رد صلاحیت بسیاری از آنان انجامید. آنچه پیش‌رو دارید، مروری است بر تحرکات انتخاباتی اردوگاه اصلاح‌طلبان در ماه‌های اخیر.
آمدن یا نیامدن؛ مساله این است
اوایل پاییز امسال محمدرضا تابش، دبیرکل فراکسیون اقلیت مجلس هشتم اعلام کرد که اصلاح‌طلبان تا آخر مهرماه تصمیم خود در خصوص حضور یا عدم حضور در انتخابات مجلس نهم را اعلام خواهند کرد. او چگونگی حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس نهم را منوط به تصمیم‌گیری کلی و نتیجه‌گیری جمعی عنوان کرد. دبیرکل فراکسیون اقلیت مجلس هشتم به احتمال رایزنی اصلاح‌طلبان با برخی چهره‌های معتدل نیز اشاره کرد؛ آنجا که گفت: «ما به اصولی معتقدیم و از آنها به هیچ‌وجه تخطی نمی‌کنیم و تغییری هم در تحقق و پایبندی به اصولمان پیدا نشده است. هر کسی که می‌تواند ما را در این جهت کمک کند ما استقبال کرده و دستش رامی‌فشاریم و در دستیابی به اهداف از آنها استفاده می‌کنیم.»
تابش اگرچه بر این نکته تاکید کرد که «شخصیت‌های برجسته نظام نظیر هاشمی‌رفسنجانی، خاتمی و سیدحسن خمینی برای ما محترم هستند، اما اصلاحات قائم به افراد نیست و یک فکر و ایده و آرمان است»، اما در عین حال اعلام کرد که اصلاح‌طلبان دست تمام شخصیت‌هایی که می‌توانند آنها را در رسیدن به اهدافشان کمک کنند، می‌فشارند و از آرا، عقاید و نظراتشان استقبال می‌کنند. دبیرکل فراکسیون اقلیت مجلس هشتم همچنین گفت: «بنده از حضور یافتن یا نیافتن چهره‌ای شاخص و برجسته اصلاح‌طلب در انتخابات اطلاع ندارم اما هر کسی که بتواند نقش مثبتی در مجلس برای تحقق اهداف اصلاح‌طلبان ایفا کند، مورد استقبال ما قرار خواهد گرفت.»
یک روز پس از اظهارات تابش، محمدرضا خاتمی که روزگاری نایب‌رئیس مجلس و دبیرکل حزب مشارکت بود، صراحتا از عدم حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس آینده سخن به‌میان آورد. او که پس از مدت‌ها در یک مراسم رسمی حضور یافته بود، در حاشیه مراسم ختم پدر شیخ حسن روحانی میان خبرنگاران رفت و از نحوه حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات آینده ابراز بی‌اطلاعی کرد. او گفت: «بنده تشکیل 1+7 جبهه اصلاحات را از زبان شما می‌شنوم.»
عضو مرکزیت حزب مشارکت در خصوص شورای هماهنگی اصلاحات نیز اظهار داشت: «این شورا سال‌های سال است که فعالیت می‌کند و آئین‌نامه‌ای دارد که بر اساس آن گروه‌های مختلف عضو جبهه اداره جلسات را به عهده می‌گیرند.» خاتمی در اظهار نظری مشابه که با فاصله‌ای اندک از این اظهارات بیان شد، گفت: «حضور اصلاح‌طلبان با سرلیستی محمدرضا عارف در انتخابات مجلس نهم صحت ندارد و به‌طور قطع تا زمانی که شرایط محمد خاتمی برای ورود اصلاح‌طلبان به انتخابات مجلس از سوی نظام تحقق پیدا نکند، اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس شرکت نخواهند کرد.»
اصلاح‌طلبان قانونمند می‌آیند
اما مصطفی کواکبیان که از چهره‌های اصلاح‌طلب مجلس هشتم است و با اظهارنظرهای خود توجه خبرنگاران را به خود جلب می‌کند، با بیان اینکه «معتقدم اگر عقلانیت را پیش بگیریم بسیاری از مشکلات حل می‌شود» بر حضور در انتخابات تاکید کرد. او در نشست انجمن اسلامی دانشجویان مستقل که در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی برگزار شده بود، گفت: «بین اصلاح‌طلبان دو دیدگاه وجود دارد؛ یک دیدگاه می‌گوید نباید در انتخابات شرکت کنیم و طرفدار نظریه سکوت هستند. دیدگاه بعدی می‌گوید ما باید حتما در انتخابات شرکت کنیم و از فرصت‌های به‌وجود آمده استفاده کنیم و در جهت اهداف نظام خدمت کنیم. من به شخصه طرفدار نظریه دوم هستم. پس از انتخابات 88 حوادثی داشتیم و عده‌ای سرخورده شدند. بالاخره ما باید آنها را پای انتخابات بیاوریم تا مشارکت حداکثری داشته باشیم و این به نفع نظام است.»
دبیرکل حزب مردمسالاری گفت: «من معتقدم استقبالی که از اصلاح‌طلب‌ها می‌شود به مراتب بیشتر از استقبال از بقیه گروه‌هاست و طبیعتا ما نمی‌توانیم بگوییم پایگاه مردمی برای اصلاح‌طلب‌ها وجود ندارد.» او در خصوص شرط و شروط برای حضور در انتخابات هم به اظهارنظر پرداخت؛ آنجا که گفت: «ما یک شرط اساسی داریم، آن هم انتخابات براساس مُرّ قانون است و شرط دیگری نداریم، یعنی دستگاه‌های نظارتی، اجرایی و تبلیغاتی همه براساس مُرّ قانون رفتار کنند. به این منظور که انتخابات عادلانه و رقابتی و قانونمدار باشد. ما همین شرط را داریم.»
کواکبیان در پاسخ به اینکه به نظر می‌رسد اصلاح‌طلبان برای ورود به انتخابات با یک تناقض روبه‌رو هستند و اینکه آیا شما آقای خاتمی را به‌عنوان راس جریان اصلاحات قبول دارید؟ گفت: «فعلا قرار است ما در مورد لیست‌ها بحث نکنیم. بحث سر این است که ما بر سر لیست دعوا نداریم، چون اگر اتفاقی بیفتد ما می‌توانیم با هم باشیم یا اصلا اتفاقی نمی‌افتد و شرکت نمی‌کنیم. من معتقد هستم همان دیدگاهی که گفتم هست.» وی ادامه داد: «ما باید تکلیف لیست اصلاح‌طلبان را به جایی برسانیم و در سراسر کشور در سبد کالای انتخاباتی خود حداقل باید 200 نفر داشته باشیم که معرفی کنیم. ما در حزب مردمسالاری تصمیم گرفتیم که وسط میدان بیاییم.
من الان سخنگوی مردمسالاری هستم و ادعا هم نمی‌کنم سخنگوی تمام اصلاحات هستم.» عضو شاخص اصلاح‌طلبان مجلس هشتم همچنین با بیان اینکه «مجمع روحانیون جزء شورای هماهنگی جبهه اصلاحات نیست» گفت: «اما ما جزء شورای هماهنگی جبهه اصلاحات هستیم. در این جبهه هم برخی می‌گویند نباید شرکت کنیم و گروهی می‌گویند باید با تمام قوا حاضر شویم. ما طرفدار حضور هستیم. برخی از تشکل‌ها هم هستند که به‌عنوان جبهه مردمی اصلاحات از آنها یاد می‌کنم که همان‌ها هم هنوز به جمع‌بندی کامل نرسیده‌اند و معتقدند باید با وحدت عمل کنیم.»
البته کواکبیان تنها فردی نبود که حضور در انتخابات را ضروری دانست. حجت‌الاسلام حسین هاشمیان، رئیس فراکسیون اقلیت مجلس هشتم نیز درخصوص نحوه فعالیت اقلیتی‌ها در انتخابات مجلس آینده چنین گفت: «فراکسیون اقلیت سردمداری اصلاح‌طلبان را ندارد، بلکه تنها با آنها همکاری می‌کند. این فراکسیون برنامه‌هایش برای حضور در انتخابات را در آینده اعلام می‌کند، چرا که هم‌اکنون وقت آن فرا نرسیده است.»
جلسات انتخاباتی اصلاح‌طلبان با اصولگرایان سرشناس
پس از تاکید اصلاح‌طلبان بهارستان‌نشین بر حضور در انتخابات بود که داریوش قنبری سخنگوی اقلیتی‌های مجلس هشتم از دیدارهای این فراکسیون با اصولگرایان سرشناس خبر داد. او با بیان اینکه اصلاح‌طلبان تا به‌حال فعالیت جدی انتخاباتی نداشته‌اند و بیشترین تحرک انتخاباتی مربوط به فراکسیون اقلیت مجلس یا همان اصلاح‌طلبان درون مجلس بوده، اعلام کرد که در آخرین جلسات فراکسیون خط امام مصوب شد که تصمیمی خارج از تصمیم کلی اصلاح‌طلبان گرفته نشود و در چارچوب سیاست‌های کلی، اصلاح‌طلبان در انتخابات حضور یابند. او در تشریح اقدامات اصلاح‌طلبان گفت: «قرار بر این شده که فراکسیون اقلیت مجلس با اصلاح‌طلبان خارج از مجلس رایزنی انجام دهد.»
سخنگوی فراکسیون اقلیت مجلس در خصوص دیدار با چهره‌های سرشناس اصولگرا نیز سخن گفت؛ «برگزاری دیدارهای انتخاباتی با افراد شاخص نظام از جمله آیت‌الله مهدوی‌کنی، آیت‌الله آملی‌لاریجانی، علی لاریجانی و هاشمی رفسنجانی از جمله برنامه‌های ماست، اما هنوز عملی نشده است.» قنبری در این باره گفت: «آقای تابش پیگیر این ملاقات‌ها هستند، اما نتیجه آن هنوز مشخص نشده است.» قنبری با اشاره به برخی اخبار پیرامون نحوه شرکت اصلاح‌طلبان در انتخابات آتی مجلس نیز گفت: «این بحث‌ها، از سوی اصولگرایان صورت گرفته، مثل اسامی سرلیست‌های انتخاباتی اصلاح‌طلبان که صحت نداشت.»
ریش‌سفیدی؛ این‌بار در میان اصلاح‌طلبان
در آخرین روزهای مهرماه خبری در یکی از سایت‌ها منتشر شد که خبر از حضور فردی در راس اصلاح‌طلبان می‌داد تا به آنان در رسیدن به وحدت یاری رساند: «پس از آنکه آیت‌الله مهدوی‌کنی در هدایت و وحدت جریان اصولگرایی تجربه موفقی را پشت سر گذاشت، اخیرا اصلاح‌طلبان هم به‌دنبال چهره‌ای هستند تا آنان را منسجم کند. در جلسات اخیر اصلاح‌طلبان برخی گروه‌ها از آیت‌الله موسوی‌اردبیلی به‌عنوان گزینه مطلوب این جریان نام برده‌اند.» این خبر اما با واکنش سریع از سوی اصلاح‌طلبان مواجه شد؛ علی‌محمد غریبانی، رئیس دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات در این باره گفت: «تاکنون هیچ بحثی مبنی بر محور قرار دادن آیت‌الله موسوی‌اردبیلی در جریان اصلاحات مطرح نشده است.»
جمشید انصاری از اعضای فراکسیون اقلیت مجلس نیز گفت: «همانطور که آیت‌الله مصباح‌یزدی، آیت‌الله مهدوی‌کنی و آیت‌الله یزدی محور وحدت اصولگرایان هستند، آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی و سیدمحمد خاتمی در وحدت اصلاح‌طلبان موثرند.» او با بیان اینکه شورای هماهنگی جبهه اصلاحات محوریت وحدت اصلاح‌طلبان را برای انتخابات آتی مجلس به‌عهده دارد، اظهار داشت: «اصلاح‌طلبان به تصمیم‌هایی که در شورای هماهنگی جبهه اصلاحات اتخاذ شود پایبند هستند. کسانی که شورای هماهنگی جبهه اصلاحات را پذیرفته‌اند، به‌طور طبیعی محوریت این جبهه را نیز قبول خواهند داشت.» انصاری با بیان اینکه اطلاعی از اخبار منتشره مبنی بر محوریت آیت‌الله موسوی‌اردبیلی ندارد، رسانه‌های اصولگرا را متهم به انتشار این خبر کرد و گفت: «برخی اشخاص از جمله هاشمی‌رفسنجانی، خاتمی و سیدحسن خمینی در وحدت اصلاح‌طلبان موثر هستند.»
استراتژی سکوت
پس از طرح نظرات متفاوت میان اصلاح‌طلبان، این بار علی‌اکبر اولیا، یکی دیگر از اعضای فراکسیون اقلیت مجلس هشتم استراتژی جدید را برای اصلاح‌طلبان مطرح کرد؛ «سکوت». او درباره تصمیم اصلاح‌طلبان برای انتخابات آتی گفت: «اکنون همه مردد هستند و کمترین کاری که می‌توانند انجام دهند، سکوت است تا اینکه زمینه برای فعالیت فراهم شود.» اولیا با اشاره به اظهارات علی لاریجانی گفت: «ادبیاتی که آقای لاریجانی درباره اصلاح‌طلبان به‌کار می‌برند، مناسب فضای کشور نیست و باید در تعاریف خود بازنگری کند؛ اینکه گفته شود اصلاح‌طلبان ضددموکراسی هستند، حرف ثقیلی است که از ایشان بعید است.»
نماینده یزد با اذعان به وجود برخی مشکلات میان اصلاح‌طلبان ادامه داد: «نمی‌گویم اصلاح‌طلبان مشکلی ندارند و ایرادی بر آنان وارد نیست، اما اینکه بخواهیم قشر بزرگی از جامعه را حذف کنیم، در حالی که چهره‌های بزرگی از یاران امام در این جمع هستند، ستم بزرگی به انقلاب است و با این شکل، کار به سرانجام نمی‌رسد.» اولیا همچنین گفت: «اینکه بخشی از جامعه از حیطه تصمیم‌گیری و مدیریت کشور کنار گذاشته شود، بسیار جای تاسف دارد. انقلاب ما با وحدت کلمه پیروز شد و با وحدت کلمه است که می‌تواند به موجودیت و بقای خود ادامه دهه. اینکه عده‌ای را حذف کنند و اجازه حرف زدن به آنان داده نشود، کار درستی نیست.» اما محمدرضا خباز نظر دیگری داشت؛ او صراحتا اعلام کرد که عده‌ای برای حذف اصلاح‌طلبان به میدان آمده‌اند.
عضو فراکسیون اقلیت مجلس هشتم همچنین گفت: «اصلاح‌طلبان در حقیقت به دنبال دریافت ضمانت‌های مطمئن برای حضور در انتخابات هستند.» خباز در بیان موانع حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس آینده اظهار داشت: «اتفاقاتی که از دو سال پیش افتاد، نشان داد افرادی با هدف حذف اصلاح‌طلبان وارد میدان سیاست شده بودند.»
وی افزود: «این تصور که اصلاح‌طلبان را می‌توان برای همیشه جمع کرد، در ذهن این فراد تندرو وجود داشت و شاید الان هم وجود داشته باشد، غافل از اینکه یک چهره پخته سیاسی این فکر را نمی‌کند. ولی متاسفانه این تصور باطل بر آنها حاکم شده بود، بنابراین شروع کردند به تخریب اصلاح‌طلبان غافل از اینکه فکر ماندگار است.» خباز اضافه کرد: «تخریب برای از بین بردن دائمی اصلاح‌طلبان باعث شد ضربه‌های سختی به اصلاح‌طلبان بزنند که این یکی از گرفتاری‌های اصلاح‌طلبان است.» این نماینده اصلاح‌طلب مجلس صراحتا وجود انتخابات آزاد را به چالش کشید؛ آنجا که گفت: «هنوز برای اصلاح‌طلبان ثابت نشده که انتخابات کاملا آزاد و رقابتی است.»
همایشی که برگزار نشد
اما شاید مهمترین تحول در اردوگاه انتخاباتی اصلاح‌طلبان همایشی انتخاباتی بود که قرار بود در آستانه عید غدیر در سالن همایش‌های وزارت کشور برگزار شود؛ همایشی که پیش از برگزاری منتفی شد. به گفته غریبانی قرار بود شورای هماهنگی اصلاحات در این همایش درباره نحوه ورود اصلاح‌طلبان به انتخابات تصمیم‌گیری کند. او پیش از برگزاری این همایش گفت: «از وزارت کشور درخواست کرده‌ایم تا یکی از سالن‌های این وزارتخانه را برای برگزاری همایش در اختیار ما قرار دهد که تاکنون پاسخی دریافت نکرده‌ایم.»
غریبانی با بیان اینکه شورای هماهنگی دعوت از سه‌هزار نفر را برای حضور در این همایش در نظر دارد، گفت: «با توجه به اینکه هنوز سالنی در اختیار ما قرار نگرفته، ما نیز تصمیمی برای سخنران نگرفته‌ایم.» اما دیری نپایید که رئیس دوره‌ای شورای هماهنگی اصلاحات از عدم برگزاری این همایش خبر داد: «متاسفانه تلاش اصلاح‌طلبان در دقیقه 90 با ممانعت مواجه شد و به دنبال آن شورای هماهنگی به ناچار دو روز مانده به همایش طی اطلاعیه‌ای از طرف دبیرخانه شورا لغو همایش را به رابطین استان و هیات رئیسه گروه‌ها و احزاب اصلاح‌طلب اعلام و رسما از آنها عذرخواهی کرد.»
حرف‌های متفاوت اصلاح‌طلبان
هفته گذشته پس از تحولات پی در پی در اردوگاه اصلاح‌طلبان چهره‌های سرشناس این جریان در حاشیه دو مراسم ختم مواضع خود در خصوص انتخابات آینده را اعلام کردند. مراسم ختم حجت‌الاسلام هاشمیان، امام جمعه فقید رفسنجان و داماد خانواده هاشمی‌رفسنجانی در روز یکشنبه گذشته و مراسم بزرگداشت محمدخلیل اردکانی داماد خانواده خاتمی در روز دوشنبه گذشته تبدیل شد به فرصتی برای اظهارنظرهای سیاسی اصلاح‌طلبان. سیدمحمد موسوی‌خوئینی‌ها، دبیرکل مجمع روحانیون در حاشیه مراسم ختم امام جمعه رفسنجان درباره اینکه به‌عنوان لیدر جریان اصلاحات چه برنامه‌ای برای انتخابات دارید گفت: «من لیدر جریان اصلاحات نیستم و اصلا ما را در انتخابات راه نمی‌دهند.»
او البته در پاسخ به این سوال که نظرتان در مورد سران فتنه چیست گفت: «من خودم فتنه‌ام. او در ابطه با فعالیتهای انتخاباتی که با محوریت او و سیدمحمد خاتمی در جریان اصلاحات صورت می‌گیرد نیز سخن نگفت. اما سید عبدالواحد موسوی‌لاری، وزیر کشور دولت اصلاحات نظری دیگر داشت. او در مورد حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات آینده اظهار داشت: «من سخنگوی اصلاح‌طلبان نیستم.» موسوی‌لاری در عین حال گفت: «بعید می‌دانم که اصلاح‌طلبان بخواهند در انتخابات به سمت تحریم بروند. جریان اصلاح‌طلب چیزی در خصوص تحریم انتخابات مطرح نکرده است.»
اسحاق جهانگیری و احمد خرم، دو چهره اصلاح‌طلب دیگری بودند که موضع خود را درباره حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات آینده بیان کردند. وزیر صنایع دولت اصلاحات با تاکید بر اینکه اصلاح‌طلبان با نظام قهر نکرده‌اند، تحریم انتخابات را شوخی خواند. وزیر راه دولت اصلاحات نیز در خصوص اعتقاد برخی اصلاح‌طلبان تندرو به نظارت بین‌المللی بر انتخابات در اظهاراتی تعجب‌آور و سوال‌برانگیز گفت: «به اعتقاد من جمهوری اسلامی برای رفع شبهه‌هایی که وجود دارد، مناسب است چند کشور دوست و مسلمان را دعوت کند تا این شبهه رفع شود.»
او تاکید کرد که این نظر شخصی‌اش است. خرم در پاسخ به این سوال که استراتژی اصلاح‌طلبان برای انتخابات آینده چیست، اظهار داشت: «شرایطی برای شرکت در انتخابات گذاشته نشده و رقابتی وجود ندارد.» وزیر راه دولت اصلاحات ادامه داد: «ممکن است برخی کاندیداهای اصلاح‌طلب به‌صورت انفرادی وارد عرصه شوند ولی فضا، فضای رقابتی نیست و بخش عمده‌ای از کاندیداهای اصلاح‌طلب در همین دوره ردصلاحیت می‌شوند.» خرم اظهار داشت: «وقتی شرایط برای حضور در انتخابات نباشد باید از صحنه کنار ماند تا شرایط فراهم شده و فضا برای رقابت آماده شود.»
او با تاکید بر اینکه استراتژی اصلاح‌طلبان تحریم انتخابات نیست، در عین حال گفت: «اصلاح‌طلبان در انتخابات آینده کاندیدا نمی‌دهند و این مساله اشکالی هم ندارد.» وزیر راه دولت خاتمی با بیان اینکه اصلاح‌طلبان نظام را قبول دارند، افزود: «اصلاح‌طلبان درخواست کرده‌اند که فضای امنیتی به فضای سیاسی تبدیل شود تا فضا برای رقابت آماده شود و اگر این اتفاق رخ دهد، اصلاح‌طلبان به صحنه می‌آیند و کاندیدا می‌دهند.» نکته جالب توجه در این مراسم عدم حضور سیدمحمد خاتمی بود. اما روز دوشنبه گذشته باز هم این موسوی‌خوئینی‌ها بود که موضع خود را درباره انتخابات اعلام کرد؛ آنجا که گفت: «اصلاح‌طلبان انتخابات را تحریم نمی‌کنند اما در انتخابات نیز شرکت نمی‌کنند.»
دبیرکل مجمع روحانیون مبارز در حاشیه مراسم ختم مرحوم حاج محمد خلیلی اردکانی (داماد آیت‌الله خاتمی) در پاسخ به این سوال که آیا اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس نهم شرکت می‌کنند یا نه، افزود: «اصلاح‌طلبان که در قالب 18 گروه شناخته می‌شوند در بیانیه‌ای اعلام کرده‌اند که فهرست انتخاباتی نمی‌دهند، اما این به منزله تحریم انتخابات نیست.» وی افزود: «هیچ اصلاح‌طلبی انتخابات را تحریم نمی‌کند و شاید برخی افراد به صورت فردی در انتخابات شرکت کنند.» اما مهمتر از آن موضع‌گیری سیدمحمد خاتمی بود. دبیر سیاسی مجمع روحانیون مبارز گفت: «بحث تحریم در انتخابات مطرح نیست و اصلاح‌طلبان هم موافق تحریم نیستند.»
رئیس دولت اصلاحات با بیان اینکه من راجع به شرکت در انتخابات حرف‌های خود را زده‌ام، اظهار کرد: «انتظار داریم شرایطی فراهم شود که همه بتوانند در انتخابات شرکت کنند، البته من از طرف کسی صحبت نمی‌کنم.» او تصریح کرد: «حرف همان است که شورای هماهنگی اصلاحات زد که اصلاحات نمی‌تواند در انتخابات نامزد یا لیست داشته باشد، البته این به معنای تحریم انتخابات نیست و اصلاح‌طلبان هم موافق تحریم نیستند.» خاتمی البته در کمتر از یک ساعت موضعی متفاوت اتخاذ کرد. او پس از خروج از مراسم ختم گفت: «حرف بنده همان حرفی است که شورای هماهنگی جبهه اصلاحات زد و آن این است که اصلاح‌طلبان نمی‌توانند و نباید در انتخابات نامزد و لیست داشته باشند. البته به معنای تحریم انتخابات نیست.»
رئیس بنیاد باران با بیان اینکه موضوع، تحریم در انتخابات نیست، اظهار داشت: «برای شرکت در انتخابات بنده دیدگاه‌های خود را بیان کرده‌ام و انتظار داشتم شرایطی فراهم شود که همه بتوانند در انتخابات شرکت کنند.» رئیس دولت اصلاحات با بیان اینکه فعلا این شرایط فراهم نشده است، افزود: «البته بنده از طرف کسی اظهارنظر نمی‌کنم. فکر می‌کنم وقتی همه نشانه‌ها این است که نباید در انتخابات شرکت کنیم، بنابراین شرکت در انتخابات معنا ندارد.» خاتمی در پاسخ به این سوال که آیا این به معنای تحریم انتخابات نیست، گفت: «کسانی که به اصل انقلاب دل بسته‌اند هیچ‌گاه انتخابات را تحریم نمی‌کنند.» این حرف خاتمی مسلما کار را برای آینده اصلاح‌طلبان سخت می‌کند.
اشتباه تاریخی اصلاح‌طلبان
پیش از اظهارات اصلاح‌طلبان در این دو مراسم، صادق خرازی که در دولت اصلاحات معاون وزیر خارجه و سفیر ایران در پاریس بود، عدم حضور و فعال اصلاح‌طلبان در انتخابات را یک اشتباه تاریخی دانسته بود.
او در این خصوص چنین گفت: «اگر اصلاح‌طلبان در انتخابات شرکت نکنند یک اشتباه تارخی انجام داده‌اند و با این کار، خود را از صحنه سیاست داخلی حذف می‌کنند و در صحنه سیاست خارجی نیز خدمتی به منافع ملی نکرده‌اند.» خرازی خاطرنشان کرد: «وقتی تهدیدات ما مشترک است باید دقت‌مان بیشتر شود. باید در نظر داشت آلترناتیو اقطاب قدرت جهان بر نظام سیاسی ایران، اصلاح‌طلبان نیستند.
حتی سکولارها نیز آلترناتیو در نظر گرفته نشده‌اند؛ بلکه آلترناتیو کسانی هستند که فاصله فکری و مبنایی با آنها داشته باشند. در این جاست که پرسش بزرگ از سران اصلاحات این است که چه می‌خواهند بکنند؟ تشخیص تهدیدها و فرصت‌ها و داشتن برنامه برای چنین موقعیتی حکم می‌کند که اختلافات را در گنجه بگذارند و درش را قفل کنند. همه در یک چارچوب، تحت منویات یک فرمانده که آن مقام معظم رهبری است در جهت قوام پایه‌های ملی کشور گام بردارند.»
این چهره اصلاح‌طلب در عین حال به این مساله نیز اشاره کرد که این امر به منزله تایید فضای موجود نیست؛ یک انسجام است، نه وحدت.»
خرازی ادامه داد: «ما وحدت میان چپ و راست یا اصلاح‌طلب و اصولگرا را نمی‌توانیم داشته باشیم؛ زیرا ما اساسا با بسیاری از افرادی که در حال حاضر در درون دولت مسئولیت دارند، مشکلات مبنایی داریم. اما امنیت و هویت ملی و منافع ملی فراتر از این اختلافات تعریف می‌شود.»
او همچنین مخالفت خود با هرگونه وابستگی به بیگانگان را نیز اعلام کرد؛ آنجا که گفت: «اگر اصلاح‌طلبی فکر کند که می‌تواند برای به دست گرفتن قدرت مانور دهد و وامدار خارجی شود اشتباه نیست؛ بلکه خیانت است. در طول تاریخ ما چنین استدلال‌هایی داشته‌ایم. همه افرادی که در امور سیاست فعال هستند باید بدانند که ایران در این مقطع تاریخی باید همزمان در جهت کسب دموکراسی و حقوق مدنی و نفی استبداد و استعمار گام بردارد.»
