«استقلال» عامل پیشرفت یا مانع پیشرفت؟!

دکتر یدالله جوانی 

پیشرفت آرزوی هر فرد و جامعه انسانی است. رهبر فرزانه انقلاب اسلامی در یکی از فرمایشاتشان فرمودند، اگر بخواهیم هدف اصلی ملت ایران را در یک کلمه خلاصه کنیم،‌ آن کلمه عبارت از «پیشرفت» خواهد بود. پیشرفت مادی و معنوی مهم‌ترین هدفی است که همگان باید برای تحقق آن تلاش کنند. یکی از مسائل بسیار مهم در دهه‌های اخیر در میان ملت‌های عقب نگه داشته شده، رابطه استقلال با پیشرفت است.

بر اساس بررسی‌ها، یکی از شگرد‌های طرفداران نظام سلطه و خود سلطه‌گران، القای «منافات داشتن استقلال با پیشرفت» است. نظر به اینکه برخی در داخل کشور القائات نظام سلطه و دشمن را در این زمینه تکرار می‌کنند، رهبر فرزانه انقلاب اسلامی در دیدار جمع کثیری از فرماندهان و کارکنان نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی، مقوله استقلال و مقابله با قدرت‌های مداخله‌گر و سلطه‌جو را یکی از پایه‌های اصلی انقلاب اسلامی برشمردند و فرمودند: «دستگاه‌های تبلیغاتی قدرت‌های سلطه‌گر و عوامل داخلی آنها تلاش دارند تا اینگونه وانمود کنند که تکیه بر منافع و هویت ملی با پیشرفت سازگاری ندارد. بنابر این اگر کشوری بخواهد پیشرفت کند باید از میل استقلال‌خواهی خود بکاهد.» معظم‌له با غلط دانستن این نگاه و ساخته و پرداخته شدن این نگاه توسط کسانی که با استقلال ملت‌ها مخالفند،‌ فرمودند: «استقلال به معنای سدی در مقابل نفوذ کشور‌هایی است که می‌خواهند منافع ملت‌ها را تحت‌الشعاع منافع خود قرار دهند.»

متأسفانه بسیاری از روشنفکران غربگرا در کشور‌های تخت سلطه که عمدتاً تحصیلکرده کشور‌های غربی نیز هستند، نه تنها به غلط بودن این نظریه باور ندارند، بلکه معتقدند زدن چوب حراج بر استقلال، هزینه کردن معقول برای رسیدن به پیشرفت است. این قبیل کارشناسان بر این باور هستند که در شرایط کنونی نظام بین‌الملل، ‌هیچ راهی برای پیشرفت، جز متصل کردن خود به قدرت‌های پیشرفته صنعتی وجود ندارد و در این مسیر پذیرش برخی از خواسته‌های آنان که با استقلال و حاکمیت ملی منافات دارد، امری معقول است.

متأسفانه در کشور ما نیز طی 35 سال گذشته، هر از چندی این قبیل روشنفکران غربگرا تحت تأثیر تحولات سیاسی داخلی فعال شده، ایستادگی در برابر نظام سلطه را مانع پیشرفت و همراه شدن با قدرت‌های پیشرفته را عامل پیشرفت معرفی می‌کنند. این نوع نگاه در شرایطی در خصوص جمهوری اسلامی از سوی برخی مطرح می‌شود که برعکس، ایران طی 35 سال گذشته، پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ و شگفت‌انگیزی داشته و این پیشرفت‌ها فقط در پرتو استقلال حاصل شده است. برای اثبات این مسئله می‌توان وضعیت پیشرفت‌های علمی و فناوری ایران طی 35 سال گذشته با کشور‌های وابسته مشابه در طول همین دوره را مقایسه کرد و مورد سنجش قرار داد.

مصر یکی از کشور‌هایی است که از جهات مختلف با کشور ایران در مقطع پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 دارای شباهت بود. حال سؤال این است که پیشرفت‌های ایران در پرتو استقلال از چه سطح و ابعادی برخوردار است و مصر به عنوان یک کشور کاملاً همراه با غرب و پیرو امریکا طی این 35 سال از چه پیشرفت‌هایی برخوردار شده است. بررسی برخی از شاخص‌ها نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی از بسیاری جهات پیشرفت نموده و لکن کشور مصر از عقب ماندگی در بسیاری از حوزه‌ها رنج می‌برد. ایران اکنون کشوری پیشرفته در بسیاری از حوزه ‌های علوم و فنون پیشرفته از قبیل هسته ای، هوافضا، نانو، پزشکی، صنایع دفاعی و نظامی به حساب می‌آید.

ایران دارای رتبه اول علمی منطقه شده و علاوه بر تبدیل شدن به قدرت اول منطقه، در حال تبدیل شدن به یک قدرت مؤثر بین‌المللی می‌باشد. بسیاری از زیرساخت‌ها در ایران برای یک جهش اقتصادی و پیشرفت علمی فراهم شده است. در ایران سرعت رشد علم 11 برابر میانگین سرعت رشد علم در جهان است.

اما در مصر شرایط به گونه‌ای است که دولت برای اداره کشور‌ و تأمین نیازمندی‌‌های اولیه، به کمک‌‌های غرب نیازمند می‌باشد. بنابراین استقلال، نه تنها مانع پیشرفت نیست، بلکه علاوه بر تأمین عزت ملی، تقویت خودباوری و اعتماد به نفس، عامل مهمی برای پیشرفت یک کشور به حساب می‌آید.

کشورهای وابسته، هرگز به یک پیشرفت واقعی دست نخواهند یافت، زیرا کشورهای سلطه‌گر منافع خود را در حفظ عقب‌ماندگی و این وابستگی‌ها تعریف کرده‌اند. پیشرفت حقیقی در پرتو استقلال حاصل می‌شود و این یک مقوله عقلی و تجربه شده در دهه‌‌های اخیر است.