امام)ره) پایه‌گذار فرهنگ و روحیه جهادی
پایگاه بصیرت، گروه فرهنگی:
مقدمه:
یکی از ضروری‌ترین کارها در سال «اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی» تبدیل شعار سال به یک گفتمان مسلط اجتماعی است. گفتمان یعنی تبدیل یک موضوع به باور عمومی و در این راستا تبیین صحیح و منطقی امری لازم است. در شعار سال جاری، کلیدواژه‌هایی وجود دارد که فهم هدف از این نام‌گذاری و عمل صحیح براساس این فهم و برداشت درست، در گرو تبیین دقیق این کلیدواژه‌ها است. فرهنگ و مدیریت جهادی از عناصر اصلی شعار سال است. مدیریت جهادی متکی بر فرهنگ جهادی و روحیه جهادی است. با اطمینان می‌توان گفت حضرت امام خمینی(ره) پایه‌گذار فرهنگ و روحیه جهادی در عصر حاضر است. از این رو در این نوشتار، فرهنگ و روحیه جهادی از منظر حضرت امام(ره) از یک طرف و نقش ایشان در پایه‌گذاری فرهنگ و روحیه جهادی از طرف دیگر به اختصار بررسی می‌شود.
تعریف فرهنگ و روحیه جهادی
۱ـ فرهنگ: برای فرهنگ صدها تعریف ارائه و از منظرهای گوناگون تبیین شده است. در یک تعریف پذیرفته شده، مجموعه اعتقادات، باورها، ارزش‌ها، آداب و رسوم، سنت‌ها، هنجارها و سبک‌های زندگی را «فرهنگ» گویند. براساس چنین تعریفی می‌توان گفت فرهنگ به انسان هویت و معنا بخشیده و به او جهت برای حرکت و اقدام می‌دهد. ۲ـ روحیه: «مجموعه کیفیات نفسانی و حالات روانی در فرد یا افراد» می‌باشد. ۳ـ جهادی: جهادی یعنی کاری که دارای ماهیت جهاد باشد. جهاد در لغت به معنای جهد و کوشش است و در اصطلاح به هر نوع اقدام در راه خدا و پیشبرد اسلام با ویژگی ایستادگی و مبارزه با دشمنان اسلام «جهاد» گویند. بر همین اساس رهبر معظم انقلاب اسلامی می‌فرمایند جهاد یک بار معنایی ویژه‌ای دارد. جهاد در همه مرزهای اسلام با کفر موضوعیت دارد و در تمام عرصه‌های زندگی مانند نظامی، سیاسی، فرهنگی، علمی، فنی، اقتصادی و… مطرح است.
امام(ره) و تجدید حیات اسلام
حضرت امام(ره) به اعتراف همگان اسلام را در قرن بیستم حیاتی دوباره بخشید. مسلمانان را از حرکت بر مبنای اسلام آمریکایی، به حرکت در مسیر اسلام ناب محمدی(ص) جهت داد. فرهنگ و روحیه جهادی از عناصر کلیدی و اصلی اسلام ناب است. اساس قیام حضرت امام و شکل‌گیری نهضت اسلامی در ایران که در نهایت به انقلاب اسلامی تبدیل شد و با رهبری آن عزیز سفر کرده به پیروزی رسید، بر مبنای فرهنگ و روحیه جهادی بود. کلمات قصار زیر که در مقاطع مختلف از سوی رهبر کبیر انقلاب اسلامی بیان شده، نقش تأثیرگذار حضرت امام۰ره) را در پایه‌گذاری فرهنگ و روحیه جهادی نشان می‌دهد. «همه چیز در قیام لله است؛ قیام لله معرفت الله می‌آورد.»، «وقتی دین خدا را انسان در خطر دید، برای خدا باید قیام کند.»، «ان تقوموا لله مثنی و فرادی»، اجتماعی و انفرادی قیام لله بکنید.» مدیریت حضرت امام(ره) یک مدیریت جهادی بود و ایشان با برخورداری از روحیه جهادی در حد اعلی، تمامی مسلمان جهان و حتی تمامی مستضعفان جهان را به قیام علیه ظالمان و ستمگران دعوت کردند. حضرت امام(ره) با چنین ایمان و روحیه‌ای فرمودند: «ای مستضعفین جهان! برخیزید و در مقابل ابرقدرت‌ها بایستید، که اگر ایستادید، اینها هیچ کاری نمی‌توانند بکنند.»
«خودباوری» عنصر رکنی در فرهنگ جهادی
حضرت امام با انقلاب اسلامی، فرهنگ ملت ایران را متحول ساخت و «اعتماد به نفس» و «خودباوری» را جایگزین فرهنگ خودباختگی و «ضعف نفس» کرد. حضرت امام با افشای توطئه‌های استکبار جهانی و صهیونیزم بین‌الملل و عوامل داخلی آنان در راستای تخریب فرهنگ اسلامی و ملی ایرانیان، در بعد فرهنگی این چنین هشدار دادند: «باید در فرهنگ توجه به آن داشته باشید و کوشش بشود که خودتان را پیدا کنید، ما گم کرده‌ایم خودمان را، ما مفاخر شرقی را کنار گذاشتیم و هی رفتیم سراغ مفاخر غرب.»
«ما می‌توانیم» شاخص اصلی روحیه جهادی
در فرهنگ و روحیه جهادی که حضرت امام(ره) در عصر ما آن را پایه‌گذاری کردند، «ما می‌توانیم» از شاخص‌های اصلی چنین فرهنگی است. در فرهنگ پیش از انقلاب، ملت ایران خود را در برابر پیشرفت‌های غرب و قدرت‌های جهانی ضعیف و ناتوان می‌دید و یأس و ناامیدی و «ما نمی‌توانیم» از ویژگی‌های برجسته فرهنگ آن دوران بود. حضرت امام(ره) با این فرهنگ مبارزه کرد و موفق شد با یک تحول فرهنگی در جامعه ایرانی، «ما می‌توانیم» را جایگزین «ما نمی‌توانیم» کند. پس از پیروزی انقلاب، بسیاری از کسانی که با رویکردهای حضرت امام خمینی در سیاست خارجی از قبیل لیبرال و ملی‌گرا مخالفت می‌کردند، دلیل مخالفت‌شان همین «ناتوانی‌ها» بود! حضرت امام(ره) برخلاف این دیدگاه، معتقد بودند می‌توان هر کاری را انجام داد و بدون وابستگی کشور را به پیش برد. با همین دیدگاه ��یشان فرمودند: «به مسئولان و دست‌اندرکاران در هر رده نیز می‌گویم که شرعاً بر همه شما واجب است که همت کنید تا آخرین رگ و ریشه‌های وابستگی این کشور به بیگانگان را در هر زمینه قطع نمایید.»
حضرت امام(ره) باور به «توانایی» را این‌گونه فرهنگ‌سازی کردند: «اگر ملت، این باور را داشته باشد که ما می‌توانیم در مقابل قدرت‌های بزرگ بایستیم، این باور اسباب این می‌شود که توانایی پیدا می‌کنند و در مقابل قدرت‌های بزرگ ایستادگی می‌کنند. اگر افکار شما آزاد شد و باورتان آمد که ما می‌توانیم که صنعتکار باشیم، خواهید بود…» آری حضرت امام(ره) با این فرهنگ و نگرش راه پیشرفت ملت ایران را هموار کردند و اینک نزدیک چهار دهه است ملت ایران در این مسیر افتخارآفرینی می‌کند.
نظرات بینندگان
آخرین مطلب
پربیننده ترین
ارسال خبرنامه
برای عضویت در خبرنامه سایت ایمیل خود را وارد نمایید.
