داعش معمای جدید منطقه

 آمریکا و متحدان منطقه‌ای آن با هدایت داعش به عراق، به دنبال اهدافی چون باج گیری از بازی های سیاسی در صحنه عراق، احیای بازماندگان حزب بعث، مسدود نمودن فضای امنیتی ایران و ایجاد فضای تنفسی امنیتی برای رژیم صهیونیستی هستند.

به گزارش فارس، پس از تشکیل «جماعه التوحید و الجهاد» به سرکردگی ابومصعب الزرقاوی در سال 2004 میلادی، او بیعت خود را با اسامه بن لادن سرکرده سابق القاعده اعلام کرد تا به « تنظیم القاعده فی بلاد الرافدین» بپردازد.

این تشکل، عملیات تروریستی را به اندازه ای افزایش داد که به یکی از قوی ترین گروه های مسلح در صحنه عراق تبدیل شد و شروع به گسترش نفوذ خود در مناطق گسترده ای از عراق کرد تا اینکه در سال 2006، ‌الزرقاوی علناً در یک نوار ویدئویی تشکیل آنچه را « شورای مجاهدین» خواند به سرکردگی عبدالله رشید البغدادی اعلام کرد.

پس از هلاکت الزرقاوی در همان سال، «ابوحمزه المهاجر» به سرکردگی این گروه تعیین شد و در پایان همان سال دولت اسلامی عراق به سرکردگی «ابوعمر البغدادی» تشکیل شد، این گروه تروریستی پس از اعلام موجودیت، چندین عملیات مسلحانه در داخل عراق انجام داد.

پس از هلاکت «ابوعمر البغدادی» در روز دوشنبه 19 آوریل 2010 میلادی، ابوبکر البغدادی به عنوان سرکرده جدید این گروهک انتخاب شد. دوران سرکردگی ابوعمر شاهد گسترش عملیات های تروریستی همزمان، همانند حمله به بانک مرکزی، وزارت دادگستری، یورش به زندان های ابوغریب و الحوت بود.

پس از حوادث اخیر در سوریه و درگیری گروه های به اصطلاح انقلابی و گروه مسلح موسوم به ارتش آزاد با ارتش سوریه،" جبهه النصره لاهل الشام" در اواخر سال 2011 م. اعلام موجودیت کرد و طولی نکشید که توانمندی این گروه تروریستی، با توجه به حمایت های گسترده برخی کشورهای منطقه، به طور چشمگیری افزایش یافت تا در طی چند ماه به یکی از مهم‌ترین و قدرتمندترین گروههای مسلح در سوریه تبدیل شود.

در روز نهم آوریل 2013 میلادی، در یک پیام صوتی که از طریق شبکه موسوم به  "شموخ الاسلام "پخش شد، ابوبکر البغدادی ادغام آن را با دولت اسلامی عراق تحت عنوان دولت اسلامی عراق و شام اعلام کرد و نفوذ این گروه تروریستی به سبب حمایت های گسترده حامیان منطقه ای اش روز به روز در سوریه بیشتر شد.

داعش به دنبال در اختیار گرفتن سرزمینی مشخص برای برپایی خلافت است و این مسئله با بده بستان های سیاسی آتی در میدان تحولات بیداری اسلامی منطقه خاورمیانه که اکنون به نفع خواسته های مردم این منطقه (در سوریه، عراق، بحرین و ...) در جریان است، سازگار نیست.

دولت اسلامی عراق و شام، عملیات تروریستی علیه سفارت ایران در بیروت را انجام داد و تروریست های این گروه بر شهر فلوجه عراق از اواخر دسامبر 2013 م. مسلط شدند.

تروریست های داعش اخیرا نیز بر شهر موصل و برخی مناطق استان نینوا مسلط شده اند و دامنه تحرکات تروریستی خود را به شدت گسترش داده اند که البته ادامه این فعالیت ها بدون حمایت های گسترده حامیانشان، که مخالفان اصلی روند سیاسی پس از صدام در عراق هستند، امکان نداشت.

 اکنون که سال ها از تغذیه گروه های تروریستی در سوریه و عراق می‌گذرد، اربابان آنان متوجه خطرات غیرقابل پیشگیری شان نیز شده اند. اگر به هر ترتیبی آرامش در سوریه فراگیر شود و ماشین جنگی تروریست های تکفیری مانند داعش، النصره و ارتش آزاد، فلسفه وجودی خود را در سوریه و عراق از دست بدهند، آن وقت سراغ بانیان خود خواهند رفت.

در یک جمعبندی، غرب و متحدان عربی- ترکی آمریکا در منطقه خاورمیانه، با هدایت گروه تروریستی داعش به میدان عراق، اهداف زیر را در دو سطح محیط امنیتی خاورمیانه و محیط سیاسی عراق دنبال می کنند:

- ناکارآمد نشان دادن حکومت شیعی مستقر در برخورد با چالش های نظامی،

- تخریب بنیان های اقتصادی و انسانی عراق و عقب نگه داشتن کشور در عرصه های مختلف و جلوگیری از ورود آنان به عرصه سازندگی و پیشرفت،

- و احیای بازماندگان نظامی حزب بعث و وفاداران صدام،

- ناامن جلوه دادن محیط امنیتی خاورمیانه و بهانه تراشی برای بازگشت و حضور نظامی مجدد در عراق و منطقه،

- ممانعت از پیوند زنجیره محور مقاومت با در نظر گرفتن پیروزی های بشار اسد در سوریه و احتمال شکل گیری زنجیره اتحاد امنیتی حزب الله لبنان- دمشق- بغداد- تهران- منامه،

- درگیر نمودن نظامی ایران در عراق و به راه انداختن دعوای فرقه‌ای - مذهبی در منطقه،

- و ایجاد فضای تنفس برای رژیم صهیونیستی و حمایت از متحدان مرتجع منطقه ای،

اوباما از عراق چه می خواهد؟

همزمان با اقدام های گروه دهشت افکن «داعش» در عراق و تصرف بخش هایی از این کشور، به نظر می رسد که دولت"باراک اوباما " تلاش می کند از طریق کمک نظامی به بغداد، حضور مجدد آمریکا را در ساختار سیاسی این کشور احیا کند.

به گزارش ایرنا،عراق کشوری است با اقوام و مذاهب متنوع وهمین تنوع وتکثر باعث شده است این کشور ساختار سیاسی و ژئوپلیتیک ویژه‌ای داشته باشد. پس از خروج نیروهای آمریکایی در سال 2011 میلادی (1390 خورشیدی)از عراق ، این کشور تا کنون نتوانسته است ساختارهای امنیتی خود را قوام بخشد.

«نوری مالکی» که حزبش توانست در انتخابات پارلمانی10 اردیبهشت برای بار سوم به پیروز ی برسد در صدد ایجاد توازن میان کشورهای دارای نفوذ در عراق برآمد، اما آنچه آمریکا و دولت اوباما همواره در پی آن بوده  این است که به تنهایی سیاست داخلی و روابط خارجی عراق پس از صدام را جهت بدهد. آمریکایی ها که  در سال 2011مجبور به خروج از عراق شدند واز این بابت احساس خسران می کردند ،اکنون فکر می کنند که زمان بازگشت فرا رسیده است.

با حمله گروه موسوم به «داعش» (دولت امارت اسلامی عراق و شام) در بیستم خرداد به شهر موصل در استان نینوا که با حمایت برخی از کشورهای عربی صورت گرفت، فضای عراق کاملا امنیتی شد  و می توان گفت که این وضعیت محصول مداخلات خارجی‌ وحمایت کشورهایی مثل آمریکا ، رژیم صهیونیستی ،عربستان و قطر از گروه‌های تروریستی است.

دراین میان، شکست شبه نظامیان مسلح  در سوریه نیز باعث شد که  بخشی از عناصر داعش وارد عراق شوند ونبرد مسلحانه ضد دولتی در عراق را تشدید کنند.

دولت اوباما که از آغاز شکل گیری گروه داعش تلاش کرد تا فشارهای سیاسی گسترده ای را بر دولت نوری مالکی وارد آورد، با فرافکنی و سلب مسئولیت امنیتی از خود، با طرح ادعای حضور نیافتن تمامی گروه های مذهبی و قومی در بدنه دولت عراق، مالکی را مقصر فضای امنیتی پیش آمده، جلوه می دهد.

رئیس جمهور آمریکا پنجشنبه 29 خرداد اعلام کرد که نیروهای آمریکایی به نقش رزمی در عراق باز نخواهند گشت، اما ما از عراقی ها در جنگ با تروریست ها که مردم عراق، منطقه و منافع آمریکا را تهدید می‌کنند، حمایت خواهیم کرد. رئیس جمهوری آمریکا در سخنان خود اعلام کرد که واشنگتن آماده است تا در صورت ضرورت، عملیات دقیق نظامی در عراق انجام دهد.

در عین حال او تاکید کرد که مشکل عراق فقط از راه سیاسی و توسط رهبرانی که برنامه فراگیری را برای اجرا داشته باشند، قابل حل است. به گفته وی، رهبران عراق باید فراتر از اختلاف های خود قرار گیرند و با هم بر سر یک طرح مشترک سیاسی در مسیر ساختن آینده عراق توافق کنند.

اوباما این را نیز گفت  که ایران می تواند نقش سازنده ای در حل بحران عراق داشته باشد.

این در حالی است که به گزارش بسیاری از خبرگزاری ها، واشنگتن پیش از این بیش از 300 تفنگدار آمریکایی را برای حفاظت از سفارت این کشور و نیز آموزش نیروهای عراقی به بغداد اعزام کرده است. همچنین به گفته منابع غربی، پنتاگون (وزارت دفاع آمریکا) فرمان حرکت ناو هواپیمابر «یواس‎اس جرج بوش» را با هدف کمک به ارتش عراق به سمت خلیج فارس صادر کرده و در زمان حاضر نیز پرواز هواپیماهای تجسسی بر فراز عراق آغاز شده است.

از سوی دیگر ، «بان کی مون» دبیرکل سازمان ملل ، جمعه 30 خرداد با اشاره به تحولات عراق و سوریه، خواستار بکارگیری راه حل سیاسی برای هر دو کشور شد. دبیرکل سازمان ملل در سخنرانی خود هشدار داد که حمله نظامی به داعش ، ممکن است نتیجه معکوس دهد.

پس از تهاجم نظامی آمریکا در سال 2003 به عراق و اشغال آن، این کشور متحمل تحولات گسترده و عمیق سیاسی، اقتصادی، نظامی و ژئوپلیتیکی شد. عراق جدید هنگامی متولد شد که نخستین انتخابات پارلمانی در سال 2005 در این کشور به اجرا درآمد و حاکمیت اکثریت مردم بر اساس صندوق‌های رای شکل گرفت.

ساختار سیاسی جدید عراق که گروه های مختلف شیعه، سنی، کردها و دیگر اقوام عراقی را در بر می گیرد، توانست از راه انتخابات فضای سیاسی و امنیتی این کشور را بهبود بخشد.

اما با آغاز بحران سوریه در سال 2011 میلادی (1390خورشیدی)، و قدرت گیری گروه های تروریستی در منطقه، عراق نیز تحت تاثیر فضای بی‌ثبات منطقه ای قرار گرفت.

گروه داعش که به نوعی محصول حمایت های برخی کشورهای منطقه‌ای و نیز مسئولیت ناپذیری دولت اوباما در فضای منطقه ای است، درچنین وضعیت نا آرام و بی ثبات تلاش کرد حوزه عملیاتی خود را گسترده ترسازد و در یک فضای دهشت زا و با بهره گیری از گسست میان نهاد های عراقی، بخش هایی از این کشور را به اشغال خود در آورد.

در این میان، دولت اوباما که خود به عنوان بخشی از مشکل عراق محسوب می شود، در فضای ایجاد شده در این کشور به دنبال چانه زنی سیاسی برای کسب منافع بیشتر است. در زمان حاضر، آنچه دولت اوباما به عنوان یک شرط سیاسی از دولت مالکی طلب می کند، در حقیقت منافعی است که طی سه بار انتخابات پارلمانی از دست آمریکا خارج شده است.

به باور برخی ناظران سیاسی، این واکنش واشنگتن به تحولات جاری عراق و نشانه رفتن انگشت اتهام به سمت دولت عراق را می توان بخشی از تلاش دولت آمریکا برای بیشینه سازی نقش خود در آینده تحولات عراق دانست.

اوباما اگرچه در صحبت های روز پنجشنبه خود، در مورد لزوم جلوگیری از تبدیل شدن عراق به سرزمین امن گروه هایی چون داعش سخن به میان آورد ،اما این سوال را نیز مطرح کرد که «مهم ترین پرسشی که ما باید از خود بپرسیم این است که منافع ملی آمریکا (در عراق )چیست؟»

به هر حال، قدرت گیری داعش و رفتار دولت آمریکا این پرسش را می‌تواند برای عراق جدید ایجاد کند که منافع واقعی مردم این کشور کجاست و چگونه باید در این مسیر گام برداشت؟

در این میان به نظر می رسد که امروز مقامات عراقی باید  به مثلث سه ضلعی تعادل گرایی داخلی، یکپارچگی سرزمینی و همکاری منطقه‌ای- بین‌المللی توجه داشته باشند تا بتوانند بر معضلی به نام داعش پیروز شوند و این پیروزی میسر نخواهد شد مگر اینکه بازیگران صحنه سیاسی عراق  منافع ملی این کشور را سرلوحه کار خود قرار دهند.