ارزش‌شناسی دفاع مقدس/ رضا گرمابدری

پایگاه بصرت؛ گروه حماسه و جهاد: زمانی که رخدادها در بستر زمان لباس تاریخ بر قامت‌شان پوشانده می‌شود، یکی از این دو حالت را پیدا می‌کنند:‌ ۱ـ در تاریخ ثبت و فراموش می‌شوند. ۲ـ در تاریخ ثبت می‌شوند و زنده و پویا می‌مانند. هر یک از این دو حالت عللی دارند. علت حالت اول آن است که آن رخداد واجد ارزش‌های ماندگار نیست و یا اگر هم است کسی آنها را نکاویده و فراموش شده است و یا اینکه آن ارزش‌ها مکانی و زمانی بودند و عمرشان سپری شده است. علت حالت دوم ارزش‌های فرا زمانی و فرامکانی آن رخداد و توجه اهل تفکر و اندیشه به آن ارزش‌ها است. به یقین دفاع حماسی هشت‌ساله ملت غیور و رشید ایران در برابر تهاجم مستکبران عالم و مزدوران آنها که با سرکردگی عملیاتی صدام معدوم و ملعون انجام گرفت، یکی از بزرگ‌ترین مصداق‌های تاریخی حالت دوم است که امام خامنه‌ای(مدظله‌العالی)، فرمانده معظم کل قوا آن را گنجینه تمام‌نشدنی اعلام کردند. برخورداری از چنین سرمایه عظیم و بی‌بدیلی که کمتر کشوری در دنیا آن را دارد و با مقاومت جانانه ملت ایران و حماسه‌آفرینی و سلحشوری و فداکاری جوانان و تن سپردن به جراحت، اسارت و شهادت، حاصل آمده، بسیار مسئولیت‌آور است و در این میان مسئولیت اهل بینش، درک، بصیرت، فکر و کسانی که به ارزش این گنجینه واقفند، بیش از دیگران است.
برای بهره‌برداری و استفاده حداکثری، برنامه‌ریزی شده و هدفمند از این گنجینه، ابتدا باید ارزش‌های گوناگون آن کشف و شناسایی شود. پس از پایان دوران دفاع مقدس در برخی حوزه‌ها و به‌ویژه بخش‌های هنری تکاپوهایی انجام گرفت و بعضاً به نتایج رضایت‌بخشی نیز منجر شد مانند کتاب و برخی فیلم‌ها اما با قاطعیت نمی‌توان گفت راه‌هایی طی شد، بلکه باید گفت گام‌هایی برداشته شد، حال آنکه در استفاده هوشمند از این گنجینه باید راه‌ها نه یک راه طی شوند تا چه رسد به اینکه به برداشته شدن چند گام رضایت داد؛ چراکه هیچ یابنده گنجی به یافته‌های ابتدایی بسنده نمی‌کند و بیشتر تلاش می‌کند تا به انتهای آن برسد و تمام آن را تصاحب کند. روی آوردن به ارزش‌شناسی روشمند گنجینه دفاع مقدس زمینه‌ساز طی راه‌های گوناگون است. یک اصل تعیین‌کننده در این ارزش‌شناسی فرا گرفتن هم افق شدن با ارزش‌های واقعی دفاع مقدس و نه ارزش‌های تخیلی و توهمی است. امام خمینی(ره) پرچمدار، قهرمان، معرفت‌شناس و غواص اقیانوس این گنجینه تمام‌نشدنی کم و بیش در برخی آثار مربوط به جنگ‌شان نمونه‌های این ارزش‌شناسی و هم افق شدن با ارزش‌های واقعی دفاع مقدس را نشان داده‌اند از جمله آنجا که نگاشتند: «... هر روز ما در جنگ برکتی داشته‌ایم که در همه صحنه‌ها از آن بهره جسته‌ایم. ما انقلاب‌مان را در جنگ به جهان صادر نموده‌ایم، ما مظلومیت خویش و ستم متجاوزان را در جنگ ثابت نموده‌ایم، ما در جنگ پرده از چهره تزویر جهانخواران کنار زدیم، ما در جنگ، دوستان و دشمنان‌مان را شناخته‌ایم ما در جنگ به این نتیجه رسیده‌ایم که باید روی پای خودمان بایستیم، ما در جنگ ابهت دو ابرقدرت شرق و غرب را شکستیم، ما در جنگ ریشه‌های انقلاب پر بار اسلامی‌مان را محکم کردیم، ما در جنگ حس برادری و وطن‌دوستی را در نهاد یکایک مردمان بارور کردیم. ما در جنگ به مردم جهان و خصوصاً مردم منطقه نشان دادیم که علیه تمام قدرت‌ها و ابرقدرت‌ها سالیان سال می‌توان مبارزه کرد...» پر واضح است دستاوردهای ارزشی که حضرت امام(ره) عبارت به عبارت به آنها اشاره داشتند با یکدیگر تفاوت دارند و با اینکه در ریشه مشترکند در حوزه‌های غیرمشترک باید پردازش شوند و از افق‌های دور و کلان با حرکت به سوی زمان حاضر به مسائل جزئی‌تر تجزیه شوند تا برکات آن، فضای بیشتری از مسائل امروز را در بر گیرد و راه‌های بیشتری طی شود. اگر عنایت امام و شهیدان قرین همت والا شود، این هدف گرانسنگ دست‌یافتنی است. ان‌شاءالله
رضا گرمابدری