دلواپسانِ فراگيري گفتمان نفوذ

مساله "نفوذ" بيگانگان در درون نظام سياسي و تلاش براي تاثيرگذاري و تغيير روندها و تصميم‌گيري‌ها مطابق با اراده دشمن، يکي از ترفندهاي تاريخي است که در طول قرن‌ها در روابط بين کشورها و قدرت‌ها جريان داشته است. آنچه در طول اين ادوار تغيير يافته، شيوه‌ها و مکانيزم‌هايي است که امر نفوذ را محقق مي‌سازد.

با شکل گيري نظام جمهوري اسلامي در منطقه حساس خاوميانه و با محوريت يافتن ايدئولوژي اسلامي که در تقابل و نفي شرق و غرب معنا مي‌يافت، راهبرد نفوذ و براندازي نيز بلافاصله در دستورکار بيگانگان و دشمنان ملت ايران قرار گرفت و در طول قريب به چهار دهه اخير با اشکال مختلف دنبال شد.

مذاکرات دستگاه سياست خارجه جمهوري اسلامي در دو سال اخير براي حل مناقشات هسته‌اي، علي‌رغم دستاوردهاي مثبتي که به همراه داشته، ما را در شرايط جديدی قرار داده که فرصت‌هايی را براي نفوذ بيگانگان فراهم آورده است. اين تهديد توسط چشمان تيزبين حکيم فرزانه انقلاب اسلامي به موقع مشاهده و رصد شده و معظم له با رهنمودهاي خود به ضروت توجه و مقابله با آن هشدار دادند.

حضرت آيت الله خامنه اي در اين‌باره در مردادماه تاکيد داشتند: «نقشه‌ اين دشمن در اين منطقه عمدتاً بر دو پايه استوار است - البتّه شعب زيادي دارد لکن عمده اين دوتا است- يکي عبارت است از ايجاد اختلاف، دوّمي عبارت است از نفوذ. ... آنها به خيال خودشان، در اين جريان مذاکرات هسته‌اي، نيت آنها اين بود که از اين مذاکرات و از اين توافق، وسيله‌اي پيدا کنند براي نفوذ در داخل کشور. ما اين راه را بستيم و اين راه را به طور قاطع خواهيم بست؛ نه نفوذ اقتصادي آمريکايي‌ها را در کشورمان اجازه خواهيم داد، نه نفوذ سياسي آنها را، نه حضور سياسي آنها را، نه نفوذ فرهنگي آنها را؛ با همه‌ توان -که اين توان هم بحمدالله امروز توان زيادي است- مقابله خواهيم کرد؛ اجازه نخواهيم داد.» (26/5/1394)

همچنين در جمع اعضاي هيأت دولت نيز مجددا فرمودند: « هوشيار باشيم؛ من چند روز قبل از اين، در صحبت گفتم که اين‌ها در صدد نفوذند، در صدد رخنه کردنند؛ اين رخنه از جاهاي مختلفي ممکن است باشد؛ مواظب باشيد. يک وقت آدم خبر مي‌شود که فرض بفرماييد فلان سازمان آمده يک بخشي از مجموعه‌ فرهنگي ما را - مثلاً فرض کنيد مهدکودک‌ها را- به يک شکل خاصّي دارد هدايت مي‌کند؛ اين را آدم مي‌فهمد، بعد که نزديک مي‌شود مي‌بيند کار خطرناکي و کار بزرگي است [امّا] آدم توجّه نداشته؛ اين‌ها رخنه است؛ در زمينه‌هاي گوناگون؛ در زمينه‌هاي اقتصادي، در رفت‌وآمدها، در همه‌ دستگاه‌ها....» (4/6/1394)

امام خامنه‌اي در تاريخ 18 شهريور ماه فرمودند: «ملّت بزرگ ايران اين شيطان بزرگ را از کشور بيرون کرد؛ نبايد بگذاريم دوباره برگردد؛ نبايد بگذاريم از در رفت، از پنجره برگردد؛ نبايد اجازه بدهيم نفوذ پيدا کند؛ دشمني اينها تمام نمي‌شود... دنبال چيزي به نام مذاکره‌ي با ايرانند؛ [امّا] مذاکره بهانه است، مذاکره وسيله براي نفوذ است، مذاکره وسيله براي تحميل خواستها است. »

معظم له همچنين در در ديدار با فرماندهان و کارکنان نيروي دريايي سپاه(15/7/94) اذعان داشتند: «مذاکره‌ي آمريکا با جمهوري اسلامي ايران، يعني نفوذ؛ تعريفي که آنها براي مذاکره کردند اين است و آنها مي‌خواهند راه را براي تحميل باز کنند. امروز غول عظيم تبليغاتي دنيا در مشت آمريکا است؛ امروز جريان صهيونيستي بشدّت دشمن بشريت و دشمن فضيلت، با آمريکا، هر دو در يک لباسند، دستشان از يک آستين مي‌آيد بيرون و با هم هستند. مذاکره‌ي با اينها يعني راه را باز کردن براي اينکه بتوانند، هم در زمينه‌ي اقتصادي، هم در زمينه‌ي فرهنگي، هم در زمينه‌هاي سياسي و امنيتي کشور نفوذ کنند. ... در همين مذاکرات مربوط به مسائل انرژي هسته‌اي، هرجا فرصت پيدا کردند و ميدان به آنها داده شد -که البتّه طرفهاي ايراني بحمدالله حواسشان جمع بود امّا يک جاهايي بالاخره آنها فرصتهايي پيدا کردند- يک نفوذي کردند، يک حرکت مضرِّ براي منافع ملّي انجام دادند؛ آنچه ممنوع است اين است. مذاکره‌ي با آمريکا ممنوع است به‌خاطر ضررهاي بي‌شماري که دارد و منفعتي که اصلاً ندارد؛ اين فرق مي‌کند با مذاکره با فلان دولتي که نه چنين امکاناتي دارد، نه چنان انگيزه‌اي دارد؛ اينها با همديگر متفاوت است، اين را نمي‌فهمند»

اما در اين بين، در حالي که انتظار مي‌رفت تا همه مسئولين کشور و جريان‌هاي سياسي با هوشياري نسبت به اين مهم به استقبال اين سخنان رفته و در آگاه سازي جامعه نسبت به اين تهديد، شريک شوند، شاهد اظهارنظراتي ناهمگون و گاه تقليل بحثي مهم در طراز امنيت ملي به مناقشات سياسي و جناحي هستيم که متاسفانه به آفتي جبران ناپذير در معادلات سياسي کشور بدل گرديده است. در اين گزارش نمونه‌هايي از اين اظهارنظرات متفاوت گرد آمده تا مبنايي براي قضاوت مخاطبين باشد.

نبايد عده اي با کلمه "نفوذ" بازي کنند

حجت‌الاسلام حسن روحاني در جلسه هيات دولت(13/8/94) با اشاره به اين که ملت ايران، ملتي بيدار و هوشيار است و تاريخ و تجربه اين ملت، نشان داده که اينگونه اقدامات تأثيري معکوس خواهد داشت، گفت: مردم به درستي معناي نفوذ، استکبار و تاريخ و نحوه رفتار نادرست آمريکا با اين کشور و ملت را مي‌دانند و منافع ملي و آينده کشور را به خوبي تشخيص مي‌دهند.

روحاني افزود: بايد به طور واقعي و جدي با هرگونه نفوذ بيگانگان مبارزه کنيم و نبايد عده اي با کلمه "نفوذ" بازي کنند.

رييس‌ جمهوري با بيان اين که رهبري معظم انقلاب متعلق به تمامي ملت ايران است و به گروه و نهادي خاص تعلق ندارد، گفت: همه ملت ايران در مسير انقلاب، استقلال و ايستادگي کشور در برابر بيگانگان متحد هستند و اميدوارم همه جناح‌ها و نهادها به اين نکات توجه داشته و واقعاً تلاش کنيم اگر رهبري انقلاب کلامي را عنوان مي‌کنند به درستي آن را بفهميم و پياده کنيم و اجازه ندهيم افرادي از اين کلمات در راستاي منافع شخصي، گروهي و جناحي خود سوء استفاده کنند.

رييس‌ جمهوري ادامه داد: ‌البته مردم در اين زمينه‌ها کاملاً هوشيار، بيدار، ناظر و متوجه هستند و بخوبي شرايط را رصد مي‌کنند و در موقع لزوم مانند انتخابات، آگاهانه و با حضور گسترده نظر خود را اعلام مي کنند.

کلمه نفوذ نبايد به مطلب پيش پا افتاده‌اي تبديل شود

وزير اطلاعات دولت يازدهم علوي افزود: ما در شرايطي هستيم که رهبر معظم انقلاب اسلامي به عنوان طبيبي حاذق در زمينه نفوذ بيگانگان هشدار داده‌اند. لذا با توجه به باز شدن فضاي حضور مجموعه خارجي براي فعاليت‌هاي مختلف در ايران، بايد هوشيار‌تر عمل کنيم.

وي تصريح کرد: وقتي مقام معظم رهبري هشدار مي‌دهند که مواظب نفوذ بيگانگان باشيد به اين معني است که نيروهاي امنيتي و اطلاعاتي بايد با اين هشدار مقام معظم رهبري چندين برابر بر هشياري خود اضافه کنند تا مواجه با نفوذ نشويم.

وزير اطلاعات در ادامه در توضيح فرمايشهاي مقام معظم رهبري در زمينه نفوذ گفت: کلمه نفوذ را بايد با وزن مناسب خودش بکار ببريم و طوري نشود ارزش و تاثير آن را کاهش دهيم تا به مطلب پيش پا افتاده‌اي تبديل شود.

وي افزود: ما در وزارت اطلاعات پرونده‌هاي مهمي داريم و گاهي شده است که برخي عوامل دشمن اطلاعات کشور را به ثمن بخس در اختيار بيگانگان قرار داده‌اند که بطور طبيعي، اين اطلاعات عوامل خائن را به حسب وظيفه در اختيار مقامات عالي کشور قرار مي‌دهيم.

وزير اطلاعات گفت: البته مقام معظم رهبري، شوراي عالي امنيت ملي از اين اطلاعات بايد مطلع شوند و نبايد از آن در جهت منافع و بازي سياسي گروه‌هاي سياسي هزينه و استفاده کنيم.

اگر از نفوذ سوءاستفاده شود به فرمايش رهبري جفا شده است

عبدالرضا رحماني فضلي وزير کشور هم در اظهاراتي گفت که «نبايد از نفوذ براي تخريب يکديگر و اتهام زني استفاده کنيم؛ اگر از نفوذ سوءاستفاده شود به فرمايش رهبري جفا شده است». او اين را هم گفت که «ما نبايد راه بيفتيم و انگشت اتهام به سمت هم بگيريم. تعريف نفوذ و جاسوس مشخص است. البته همه بايد حساس باشند ولي اين مسأله بايد از مجاري قانوني پيگيري شود»

رحماني فضلي در ادامه با اشاره به اينکه ما دشمن زياد داريم که آنها حتماً قصد نفوذ در مراکز مهم کشور را دارند، افزود: «مسئولان مرتبط با موضوع مثل وزارت اطلاعات، سپاه، نيروي انتظامي و قوه قضائيه مسئول رسيدگي به اين امور هستند. البته ما از نظر درصد و کنترل نفوذ شرايط مطلوبي داريم و در امنيت کامل به سر مي‌بريم و طرح موضوع نفوذ از سوي رهبري براي بالا بردن حساسيت‌هاست.»

بهترين راه مقابله با نفوذ داشتن ابتکار عمل است

دکتر ظريف وزير امور خارجه نيز معتقد است: «ما به تمام رهنمودهاي رهبر انقلاب توجه مي‌کنيم و ما هم نگران نفوذ هستيم، اما بهترين راه مقابله با نفوذ همان داشتن ابتکار عمل است.«

تنزل موضوع نفوذ به يک مساله جناحي براي حذف رقيب است

دبير شوراي امنيت ملي در برنامه‌اي تلويزيوني به مساله نفوذ پرداخت و در بخشي از اظهاراتش گفت: «در طول تاريخ جمهوري اسلامي ايران براندازي به مفهوم حمله نظامي، استحاله و نقد و استفاده از تجربيات در ساير کشورها هميشه در دستور کار دشمنان بوده است اما آيا هر تماسي با بيرون به مفهوم نفوذ است؟ ما بايد هوشيار باشيم. بدترين راه مقابله با نفوذ، تنزل موضوع نفوذ به يک مساله جناحي براي حذف رقيب است، چيزي که در اين ايام برخي اوقات رخ داده است.»

وي ادامه داد: «بحث نفوذ مهم است. اگر از شبيخون فرهنگي با وسعت فکري که ايجاد مي کند فقط مبارزه با بدحجابي را بيرون بياوريم، اين تنزل دادن نظر رهبري است. نفوذ و اختلاف دو بحثي است که رهبري بعد از برجام به اشکال مختلف بيان کردند و درست هم هست. شرايط تاريخي در وضعيتي است که ايجاد اختلاف و نفوذ مبتني بر تضعيف را دنبال مي کنند. اينکه از رسانه نفوذ صورت مي گيرد وجود دارد و يک اصل است ، اما نبايد آنها را در خدمت و اختيار مقابله جناحي قرار دهيم. نبايد کسي را فراتر از آنچه انجام داده متهم کنيم... مي گويند خوش و بش پسرخاله فلاني با عروس فلاني يا نقشه صبحانه فلاني، اينها نفوذ نيست، اينها در حقيقت دق و دلي شخصي خالي کردن است و درست نيست. من اينها را مي گويم که اشتباه است.»

نبايد از واژه نفوذ براي تسويه حساب جناحي استفاده کنند

محمدرضا عارف رييس شوراي سياستگذاري اصلاح‌طلبان نيز در مورد احتمال سوءبرداشت از واژه نفوذ، گفت: از ابتداي انقلاب کشور با مخاطراتي همچون تهاجم فرهنگي مواجه بوديم، حال اينکه انقلاب ما گفتمان جديدي را تعريف کرد. دشمنان ما مي‌خواهند جلوي ما را بگيرند و براي اين کار بهترين کار نفوذ و تخريب از درون است که خوشبختانه دشمن در 30 سال گذشته موفق نشده و اميدواريم در آينده موفق نشود. البته رمز جلوگيري از نفوذ، وحدت، اجماع و همدلي است.

عارف تاکيد کرد:‌ اگر خداي نکرده به همدلي و اجماع خدشه وارد شود و رخنه‌اي باز شود شانس نفوذ بيشتر مي‌شود اما نبايد در سال همدلي و همزباني جريانات مختلف کشور با نگاهي از واژه نفوذ براي تسويه حساب و برخورد جناحي استفاده کنند.

کلمه «نفوذ» ابزار نشود

در اين بين شايد اظهارات علي مطهري بيش از ديگران جاي تعجب و تامل دارد. وي در تحليل خود از موضوع «نفوذ»، گفت: اتفاقاً احتمال نفوذ، اغلب در جاهايي بيشتر است که خيلي تظاهر به طرفداري نظام دارند و خطر نفوذ را بايد در آن جاها جست‌وجو کرد.

مطهري با اشاره به اينکه «نفوذ در هر دستگاهي ممکن است اتفاق بيفتد و اينکه برخي فقط احتمال اشتباه در بين روزنامه‌نگاران و اصلاح‌طلبان را برجسته کنند، درست نيست» وي تأکيد کرد: کسي که علني انتقاد مي‌کند، بعيد است «نفوذي» باشد. کسي که قصد «نفوذ» داشته باشد، ظاهر جذاب و موجهي براي خود درست مي‌کند.

مطهري همچنين تاکيد کرد که سندي از «نفوذ چند صد نفري جاسوسان در مطبوعات کشور نديده‌ام و در اين باره احساس نگراني ندارم.»

علي مطهري همچنين با بيان اينکه خطر نفوذ سياسي، اقتصادي و فرهنگي از ابتداي انقلاب وجود داشته و چيز تازه‌اي نيست، در پاسخ به روزنامه بهار نوشت: «نبايد طوري شود که کلمه نفوذ هم مثل کلمه فتنه به صورت ابزاري براي به حاشيه راندن رقباي سياسي و سرکوب منتقدان درآيد. خطر نفوذ سياسي، اقتصادي و فرهنگي از ابتداي انقلاب وجود داشته و چيز تازه‌اي نيست. همان طور که از آغاز انقلاب اجازه نفوذ نداده‌ايم از اين پس هم اجازه نخواهيم داد و اين نياز به عمل دارد نه شعار. افرادي مي‌خواهند کلمه نفوذ را مانند کلمه فتنه وسيله‌اي براي ايجاد خفقان کنند و کساني را به اين بهانه بازداشت و آزادي بيان را محدود کنند و البته مردم به آنها اجازه نخواهند داد. حيات سياسي اين افراد در گروي ايجاد محدوديتهاست و در فضاي آزاد قادر به رقابت با رقباي خود نيستند، لذا صحبت از فتنة پس از برجام و فتنه چهارم به ميان مي‌آورند، در حالي که همه اينها خيالات شيطاني خود آنهاست و واقعيت ندارد.»

اقدام ناصواب سوءبرداشت از سخنان رهبري و متهم کردن حاميان دولت

سيدمحمود ميرلوحي، معاون پارلماني و حقوقي وزير كشور در دولت اصلاحات نيز بر اين باور است که: «منظور مقام معظم رهبري از بيان واژه «نفوذ» استقلال ايران در تمامي مسائل خود بود و اينكه قدرت‌هاي بيگانه هيچ حق مداخله‌گرانه در سياست‌هاي داخلي ايران ندارند. اينكه عده‌اي با سوءبرداشت از سخنان معظم‌له تلاش كنند حاميان دولت را تحت فشار قرار دهند مساله‌اي ناصواب است و برخلاف منويات رهبر معظم انقلاب تلقي مي‌شود. ملت ايران براي توسعه و رفاه خود بايد روي پاي خود بايستد و به هيچ يك از قدرت‌هاي شرق و غرب باج ندهد.

اگر ما فقط در حد شعار بسنده کنيم، زمينه نفوذ فراهم مي‌شود

محمد عطريانفر از فعالين سياسي اصلاح طلب نيز در مورد راه‌هاي نفوذ دشمن گفت: «يکي از راه‌هاي نفوذ، بسنده کردن به شعارهاست. ما براي انسداد نفوذ بايد عاقلانه منافع ملي را تعقيب کنيم.»

عضو شوراي مرکزي حزب کارگزاران سازندگي، تاکيد کرد: «اگر ما فقط در حد شعار بسنده کنيم، زمينه نفوذ فراهم مي‌شود. کساني که معتقدند بايد در برابر نفوذ ايستاد، به جاي آنکه تمسک کنند به فرمايشات رهبري، تلاش کنند زمينه‌هاي امکان نفوذ دشمن را در جامعه ايراني شناسايي کنند و آدرس غلط ندهند.»

نبايد سخنان رهبري در مورد نفوذ مصادره به مطلوب شود

روزنامه دولتي ايران در اين راستا يادداشتي به قلم محمدرضا تابش نماينده اصلاح‌طلب مجلس منتشر کرد که گرچه اين نماينده مدعي آن است که نبايستي با موضوع نفوذ برخورد سياسي و جناحي کرد اما خود به طور جناحي با اين مسئله برخورد مي‌کند و طرف مقابل را به سياسي‌کاري در اين زمينه متهم مي‌سازد.

اين نماينده مجلس در اين‎باره مي‌نويسد: «همان طور که رئيس‌جمهوري نيز در سخنان ديروز خود اشاره کردند، نبايد از بياناتي که رهبري معظم انقلاب به نحو هوشمندانه مطرح کرده‌اند، استفاده سياسي و جناحي شده و سخنان ايشان درباره مقابله با «نفوذ» مصادره به مطلوب شود. بلکه ضروري است هرکس در هر موقعيتي و هر نهادي به فراخور وظايف تخصصي و حاکميتي خود، درست‌ترين اقدام را براي تحقق رويکرد‌هاي مورد اشاره رهبري نظام به عمل آورد.»

سخن پاياني

هرچند با نگاهي خوشبينانه مي‌توان گفت که نکات اشاره شده در گزارش فوق، داراي ملاحظات قابل توجهي است، اما تلاش براي بزرگنمايي حواشي و تقليل مساله نفوذ به اختلافات جناحي آفتي است که موجب کم توجهي به خطري جدي خواهد شد که به باور حکيم فرزانه انقلب اسلامي، امروز به يکي از راهبردهاي اصلي مواجهه دشمن با جمهوري اسلامي بدل شده است.

همين بزرگ نمايي حواشي بود که رهبري معظم انقلاب اسلامي را به واکنش واداشت و معظم له در ديدار با جمع بسيجيان چنين فرمودند:

«... من از چندي پيش مسئله‌ي نفوذ را مطرح کردم؛ نفوذ خيلي مسئله‌ي مهمّي است. نفوذ که ما مي‌گوييم، حالا بعضي‌ها واکنش نشان ميدهند؛ آقا! مسئله‌ي نفوذ جناحي شد، استفاده‌ي جناحي کردند؛ من به اين حرفها کاري ندارم. خب، استفاده‌ي جناحي نکنند، بحث بيهوده درباره‌ي نفوذ نکنند، اسم نفوذ را بدون محتواي لازم مطرح نکنند؛ اينها را ما کاري نداريم ولي هر حرفي زده ميشود، هر کار جدّي [مي‌شود]، از اصل واقعيت نفوذ غفلت نشود؛ غفلت نکنيم که دشمن درصدد نفوذ است.»(4/9/94)