از تاریخ عبرت بگیرید

(روزنامه رسالت - 1394/06/23 - شماره 1698 - صفحه 1)

گروه سیاسی: بالاخره سکوت منوچهر متکی هم شکست و وزیر اسبق امور خارجه از رفتار دولت بویژه عملکرد غیرحرفه‌ای وزارت امور خارجه در جریان مذاکرات و نیز موضوع رسیدگی به برجام در مجلس شورای اسلامی بشدت انتقاد کرد. به گزارش «وطن امروز»، متکی وزارت امور خارجه را به پنهانکاری درباره مفاد برجام متهم کرد و گفت باید از ابتدا مردم در جریان محتوای مذاکرات قرار می‌گرفتند. وزیر اسبق امور خارجه همچنین ورود مسؤولان ارشد وزارت امور خارجه به مباحث سیاست داخلی را نیز تقبیح کرد. وزیر اسبق امور خارجه در ادامه بشدت از رفتار دولتی‌ها در مقابله با بررسی برجام در مجلس انتقاد کرد و این رفتار آنها را همانند به توپ بستن مجلس ایران در زمان محمدعلی شاه و به توپ بسته شدن دومای روسیه در دوران یلتسین دانست. متکی گفت دولت حسن روحانی به گونه‌ای در قبال بررسی برجام در مجلس رفتار کرده که گویا می‌خواهد در جایگاه سوم به توپ بستن مجلس قرار گیرد.

منوچهر متکی این اظهارات را در جمع اعضای شورای مرکزی کانون فارغ‌التحصیلان شبه‌قاره هند مطرح کرد. وزیر اسبق امور خارجه کشورمان با تاکید بر اینکه باید آرایش صحنه مذاکرات را همواره در نظر داشته باشیم، گفت: اواخر تیرماه 1384 اروپایی‌ها در بسته‌ای که به ما ارائه دادند تنها حول محور کنار گذاشتن غنی‌سازی توسط ایران صحبت به میان آوردند. پس ما یک بار توسط این نگاه و رویکرد مذاکراتی به مسلخ رفتیم. این بار باید توجه داشته باشیم که داستان هنوز تمام نشده است.

شاید صادقانه‌ترین و متواضعانه‌ترین برخورد را با برجام مقام معظم رهبری داشتند و به صراحت فرمودند در جاهایی کوتاه آمدیم و در جاهایی امتیاز دادیم. به گزارش فارس، وی با بیان اینکه آقایان باید توجه داشته باشند در برخورد صادقانه با مردم باید همه ابعاد موضوع و واقعیت‌ها را برای مردم بازگو کنند، تصریح کرد:‌ تمام کسانی که با ابتدایی‌ترین چارچوب‌های حقوقی و بین‌المللی آشنایی داشته باشند می‌دانند دست آمریکا برای بازگشت باز است و می‌تواند همه تحریم‌ها را با هر بهانه‌ای بازگرداند. متکی ادامه داد: دوستان ما تنها استدلال‌شان در موضوع اعتماد به این حرف آمریکایی‌ها این است که از نظر آبرو برای آمریکا مناسب نیست در سطح جهان از حرف خود بازگردد اما من به آنها می‌گویم که آمریکا در کدام موضوع بین‌المللی آبروی خودش را مبنا قرار داده است؟ آمریکایی‌ها همه جا نشان دادند اگر موضوعی با منافع‌شان سازگاری نداشته باشد هر کاری را مرتکب می‌شوند.

فرافکنی نکنید

منوچهر متکی در ادامه تلویحا به اظهارات علی‌اکبر صالحی درباره امتیازات داده شده اشاره کرد و گفت:‌ دوستان انرژی اتمی به جای بهانه‌گیری و فرافکنی درباره رآکتور اراک و توجیه و تفسیر باید واقعیت آشکار را بپذیرند که در یک برخورد مبتنی بر صداقت جمهوری اسلامی امتیاز بزرگی را درباره آب سنگین اراک واگذار کرد چیزی که نقد است همین است که پذیرفته‌اند و آنچه بناست بهسازی شود وعده‌های نسیه است و بعدها شروط خاص خود را دارد.

وزیر امور خارجه دولت‌های نهم و دهم در ادامه تصریح کرد: جمهوری اسلامی اراده جدی مذاکرات و آمادگی رسیدن به یک توافق جامع‌الاطراف را به نمایش گذاشت اما باید از تاریخ هم درس عبرت گرفت، چراکه ما مثلاً در ماجرای گروگان‌ها کلاه گشادی سرمان رفت ولی استدلال این بود که ما آن موقع کار را بلد نبودیم؛ اینکه یک صندوقی برای آمریکایی‌ها از سوی ایران تعبیه شود که یک میلیارد دلار دائما در آن پول باشد و هر حکمی که صادر شد بدون اراده ایران از آن صندوق بردارند. برخورد متوازن این بود که همین صندوق را آمریکایی‌ها هم بگذارند اما آمریکایی‌ها چنین کاری نکردند. متکی در ادامه اظهار داشت: دوستان ما در تبلیغ برجام خیلی عجله نکنند.

همانگونه که در ابتدای توافق ژنو نوعی ذوق‌زدگی وجود داشت که با موضع صریح رهبری هم مواجه شد باید بدانیم آنچه در برجام وجود دارد بخش‌های قابل‌توجهی از امتیاز دادن را تیم ایرانی انجام داده است و البته برخی امتیازها را هم به دست آورده اما فعلا برای بررسی توازن امتیاز‌ها زود است. اما نکته مهم‌تر روح حاکم بر دیپلماسی این مذاکرات است. آمریکایی‌ها دقیقاً صحنه را در دست داشته‌اند یعنی تلاش کرده‌اند در این مدت جمهوری اسلامی را به عنوان «BAD BOY» به جهانیان معرفی کنند و القا کنند که تنها یک پرونده ما در آستانه حل شدن است و به ادعاهای شرارت و حقوق بشر و... ادامه دهند این اصلاً با روح حاکم بر یک توافق بین‌المللی بعد از 12 سال همخوانی ندارد پس معلوم است به دنبال موضوع دیگری هستند.

دیپلماسی داخلی!

متکی که نماینده مجلس شورای اسلامی در دوره‌های اول و هفتم بوده است، گفت: برخی شعار می‌دهند که «گر یار ناز کند تو نیاز کن» و لذا ما باید با آمریکایی‌ها همراهی کنیم. ما در دیپلماسی برجام به نظرم میدان را به غربی‌ها واگذار کردیم. اگر پرونده هسته‌ای و پرونده گروگان‌ها با هم شباهت‌هایی دارند تعامل و برخورد با آنها هم باید شبیه به هم باشد. حضرت امام(ره) پرونده گروگان‌ها را پس از افتتاح مجلس اول به خانه ملت واگذار کردند. وزیر اسبق امور خارجه کشورمان درباره موضوع ارسال برجام به مجلس افزود: این چه زمزمه‌ای بود که برخی دیپلمات‌هایی که باید از ورود به حوزه سیاست داخلی پرهیز کنند تاکید کردند که نیازی نیست پرونده به مجلس برود و مجلس می‌خواهد چه کار کند؟ برخی بنا دارند مجلس را به توپ ببندند.

در منطقه ما 2 بار در تاریخ این حادثه اتفاق افتاده است؛ یکی در دوره محمدعلی شاه و دیگری در روسیه که یلتسین دومای روسیه را به توپ بست. آقایان بنا دارند با جلوگیری از بررسی برجام در مجلس در جایگاه سومین کسانی باشند که مجلس را به توپ می‌بندند. این مشی و سیره امام و رهبری است که چنین پرونده‌های مهمی به دست نمایندگان ملت بررسی شود اما آقایان فقط صبر می‌کنند حضرت آقا اظهار نظر کنند. این امر کاملا بدیهی است. شما یک تعهد بسیار سنگینی دارید برای کشور ایجاد می‌کنید. شما یک حقوق مسلمی از کشور را دارید نیمه متوقف می‌کنید. از جمله در بندهای مرتبط با فردو، تعداد سانتریفیوژها، بازگشت‌پذیری تحریم‌ها، آب سنگین اراک، بازرسی‌ها و... تلقی عمومی این است که نسبت به حقوق ما خدشه‌های جدی وارد شده است. حتی در مابه‌ازای ادعایی آقایان در رفع تحریم‌ها ما در تفسیرهای طرف غربی مواضع دیگری مشاهده می‌کنیم. حداقل ما ذوق‌زدگی و شتاب‌زدگی نباید نشان دهیم.

چرا پنهانکاری می‌کنید؟

متکی در ادامه اظهارات خود با اشاره به مخفی‌کاری‌ها در طول این مذاکرات هم اضافه کرد: از آغاز این روند مخفی‌کاری‌هایی که از مردم صورت گرفت بسیار مورد انتقاد است. اگر از ابتدا از مردم می‌پرسیدند حاضرید ما همکاری‌هایی را آغاز کنیم که 10 سال دیگر پرونده هسته‌ای بسته شود یعنی طولانی‌ترین تاریخ برای بسته شدن یک پرونده در طول مذاکرات هسته‌ای حتما مردم مخالفت می‌کردند. ژاپنی‌ها وضعیت مشابه ما را داشتند و حتی به طرف بمب هسته‌ای حرکت کرده بودند اما پرونده‌شان در زمان کوتاه‌تری بسته شد و تعلیق‌شان هم نکردند.

اینکه شعار دادند ما می‌خواهیم کشوری عادی باشیم و برخورد متفاوت با ما نشود جای جای برجام نشان می‌دهد که با ما برخورد متفاوتی شده است. در موضوع محرمانه کردن مذاکرات ظاهر ماجرا این بود که می‌خواستند صهیونیست‌ها و افراد مخالف در منطقه از جزئیات خبردار نشوند اما آنها که در جریان ریز مذاکرات بودند و اصلا رئیس‌جمهور و وزیر خارجه آمریکا وظیفه خود می‌دانستند صهیونیست‌ها را نسبت به آخرین وضعیت مذاکرات توجیه کنند اما در این میان مردم ما بی‌خبر بودند. تازه در همین 10 سال ادعایی هم منافذی در متن وجود دارد که بسیار قابل تمدید است. چرا آمریکایی‌ها صحبت از 25 سال می‌کنند؟! صهیونیست‌ها هم خواستند از این عدد سوءاستفاده کنند که با پاسخ قاطع رهبری مواجه شدند.

متکی ادامه داد: یک مدیرکل یا یک معاون وزارت امور خارجه باید یک دیپلمات حرفه‌ای باشد و حق تصمیم‌گیری سیاسی ندارد. یک بحث رفتن پرونده به مجلس، اهمیت این موضوع و تعهدات ایران است. فرض کنیم آمریکایی‌ها این طرح را تصویب کنند. آمریکا 35 سال است ما را تحریم کرده و ما به‌رغم تحریم‌ها به اینجا رسیدیم. این یک دیپلماسی پارلمانی است که آمریکایی‌ها خیلی خوب بازی می‌کنند و ابتدایی‌ترین هدفشان تحقیر طرف مقابل است و هدف دیگر ده‌ها شرط و شروطی است که فشار را افزایش دهند. مجلس شورای اسلامی علاوه بر جایگاه و حق قانونی برای تصویب حتی اگر وارد تصویب یا عدم تصویب هم نشود، به تعداد بندهایی که آنها در تحقیرسازی و دیپلماسی پارلمانی علیه ایران سعی می‌کنند مصوبه‌مانند درست کنند باید وارد شود.

این خیلی بی‌تدبیری است که ما به دست خودمان، خودمان را خلع سلاح کنیم. آن جایگاهی که می‌تواند توی دهن کنگره آمریکا بزند مجلس شورای اسلامی است. توجیه اینکه آقایان می‌گویند کشورهای دیگر به مجالس‌شان نمی‌برند هم قابل قبول نیست؛ آنها چه محلی از اعراب دارند؟ این دوئل دوطرفه است و ما باید حرکت‌های طرف مقابل را دقیق رصد کنیم. متکی همچنین گفت: برجام قطعاً جای بررسی بیشتر دارد و باید بدانیم به هیچ‌وجه این موضوع را نباید سیاسی کرد و له یا علیه گروه خاصی از آن استفاده کرد.

از ابتدای پرونده هسته‌ای هم همینگونه بود. پرونده هسته‌ای یک پرونده ملی است که در مجلس هفتم و در اولین مصوبات مجلس همه از هر سلیقه و گروهی مصوبات آن را امضا می‌کردند و بعدها هم در دولت نهم ما تاکید کردیم نباید با آن برخورد سلیقه‌ای شود. وزیر اسبق امور خارجه کشورمان در پایان اشاره کرد: آمریکایی‌ها از اواخر دولت دهم تصمیم‌شان را برای حل موضوع هسته‌ای گرفته بودند به این دلیل که در همه پرونده‌های منطقه‌ای دچار شکست شده بودند.

در اواخر دولت دهم بعد از گفت‌وگوهای قزاقستان آمریکایی‌ها به نوعی نشان دادند مایل نیستند با دولت دهم به تفاهم برسند. همان زمان - 6 ماه قبل از انتخابات – مقاله‌ای در روسیه چاپ شد که آمریکا نگاهش به نتیجه انتخابات است اما باید بدانیم آمریکا قطعاً به دنبال حل و فصل نهایی بوده است اما همین آمریکایی‌ها هم با همه نیازشان و همه حالت‌های نمایشی مذاکرات و... هیچ‌گاه اصل داشتن ابتکار عمل را فراموش نکردند؛ این رویکرد آمریکایی‌هاست که اگر کشوری بخواهد عقب‌نشینی کند چگونه باید برخورد کنند. دیپلمات‌های ما باید توجه کامل به این موضوع داشته باشند.

http://www.vatanemrooz.ir/newspaper/page/1698/1/145377/0

ش.د9402636