دیدار اوباما و پوتین... اوکراین در مقابل سوریه؟

(روزنامه جمهوري اسلامي - 1394/07/06 - شماره 10416 - صفحه 6)

بحث و جدال میان واشنگتن و مسکو پیرامون اینکه «چه کسی خواهان دیدار میان باراک اوباما و ولادیمیر پوتین امروز در نیویورک در حاشیه نشست‌های مجمع عمومی سازمان ملل شده»، تاکیدی بر این امر است که توافق بر سر پیش‌نویس حل و فصل پرونده سوریه همچنان دشوار است و این امر علی‌رغم آن است که مسوولان دولت آمریکا «طرح‌هایی» پیرامون وضعیت بشار اسد در مرحله انتقالی دارند اما هیچ یک به سطح راهکار یا راه‌حل نمی‌رسد.

به گزارش خبرگزاری ایسنا، جزئیات طرح‌ها و افکار آمریکا همچنان مبهم است. یک منبع آگاه آمریکایی در خصوص این افکار در مصاحبه با روزنامه «العربی الجدید» با تردید صحبت می‌کند «چراکه هنوز چیزی قطعی نشده است».

طبق اطلاعات به دست آمده، دولت باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا هرچند علناً این مساله را اعلام نکرده است، اما به صورت تدریجی فکر ماندن مشروط بشار اسد برای دوره انتقالی را پذیرفته که در جریان این دوره انتقالی تغییرات مهمی در ساختار نظام سوریه صورت می‌گیرد و مخالفان در دولت وحدت ملی مشارکت داده می‌شوند.

ناظران مخالف اسد بر سر این امر توافق نظر دارند که اعمال تغییرات ریشه‌ای در ساختار نظام سوریه در سایه ابقای اسد در راس نظام غیرممکن است. آنها تقریباً معتقدند که در صورتی که اسد مجبور به کنار رفتن شود، حفظ نظام سوریه غیرممکن می‌شود.

این طرح‌ها همزمان با اظهاراتی از سوی کاخ سفید در مورد اهمیت دستیابی به توافقی در خصوص انتقال مسالمت‌آمیز قدرت در سوریه است، اما کاخ سفید به سرنوشت اسد در این توافق یا شرط رفتن وی قبل از اجرای این توافق اشاره نمی‌کند.

همچنین اظهارات بیشتری از سوی آمریکا در مورد نقش روسیه در پرونده سوریه مطرح می‌شود؛ جاش ارنست، سخنگوی کاخ سفید به تاثیر سیاست انزوای سیاسی بر مسکو اشاره کرد، اما از نقش مثبت مسکو در مذاکرات هسته‌ای با ایران استقبال کرد که این امر اشاره‌ای به این است که طبق آنچه که به نظر می‌رسد آن نقش در همگرایی میان آمریکا و روسیه نسبت به برخی از پرونده‌های حل نشده است که در راس‌شان پرونده سوریه و اوکراین قرار دارند.

در سایه اذعان آمریکا به نقش مسکو در موفق بودن توافق هسته‌ای با ایران، بعید نیست که وجه مقابل آن امتیازدهی‌های آمریکا به نفع روسیه در مورد بحران سوریه باشد و این مساله‌ای است که بسیاری از افراد به «منطقی بودن آن»، در چارچوب تحولات صورت گرفته از زمان مداخله نظامی مستقیم روسیه در مسلح کردن ارتش سوریه و فرماندهی بخش‌هایی از ارتش سوریه برای جلوگیری از سقوط آن اشاره دارند تا مسکو به نیابت از آن در توافق نهایی مذاکره کند.

ناظران، دو بحران اوکراین و سوریه را به هم ربط می‌دهند و به وجود امتیازدهی‌های روسیه در پرونده اوکراین در مقابل دستاوردهایی برای مسکو در پرونده سوریه اشاره می‌کنند. اما مساله آشکارتر، تغییری است که در موضع دولت باراک اوباما در قبال بحران سوریه رخ داده است و آمریکا از لحن پافشاری خود برای رفتن اسد کاسته است. شاید این تغییر نشات گرفته از حساب کتاب‌های یک طرفه آمریکا یا براساس توافق‌های دوجانبه با مسکو در قبال بسته‌ای از پرونده‌هایی سیاسی است که بر سر آنها اختلاف‌نظر وجود دارد.

حتی برخی از پیش‌بینی‌ها به این حد می‌رسد که برای انعقاد توافق آمریکا و روسیه فقط این امر باقی مانده است که بر سر اجازه به اسد برای کاندیدا کردن خود برای ریاست‌جمهوری پس از دوره انتقالی اجازه داده شود که دادن این اجازه به اسد خواسته روسیه است و ممانعت از کاندیدا شدن وی آرزوی آمریکا است.

نشست اوباما - پوتین

ناظران بر این باور هستند که نشست میان اوباما و همتای روسی‌اش به منزله عقبگرد از اعمال سیاست انزوا علیه مسکو به دلیل بحران اوکراین است و در مقابل نیز آمریکا امتیازهای ملموسی در مورد سوریه ارائه داده است و این امور در پایان کار به توافقی می‌انجامد که در وهله نخست مسکو را راضی می‌کند و طرف‌هایی را که به براندازی نظام اصرار داشته‌اند، خشمگین می‌سازد.

بحران اوکراین که در آن مسکو از جدایی‌طلبان شرق اوکراین حمایت کرد باعث افزایش شکاف نه فقط میان اوباما و پوتین بلکه میان غرب و روسیه شد.

برای کاستن نگرانی‌های موجود در مورد هرگونه امتیازدهی‌های احتمالی آمریکا در مورد این دو پرونده، کاخ سفید از زبان جاش ارنست تاکید کرد که نشست سران آمریکا و روسیه که روز دوشنبه برگزار می‌شود بنا به درخواست رئیس‌جمهوری روسیه صورت می‌گیرد و این دیدار در بین برنامه‌های دیدارهای رئیس‌جمهوری آمریکا در حاشیه حضورش در نشست‌های سالانه مجمع عمومی سازمان ملل قرار نداشت. اما کاخ سفید اذعان کرده است که نشست اوباما و پوتین صرفاً یک دیدار مناسبتی برای گرفتن عکس نخواهد بود بلکه احتمال می‌رود که به توافق‌هایی بینجامد که راه را برای هماهنگی و همکاری میان دو طرف در قبال تعدادی از مسائل هموار می‌کند و اولویت نیز با پرونده اوکراین است.

کاخ سفید اعلام کرده است که اوباما پیامی در مورد سوریه دارد که می‌خواهد به پوتین برساند و محتوای این پیام این است که «دو چندان کردن حمایت وی از نظام اسد یک شرط‌ بندی شکست خورده است و تنها به طولانی شدن زمان بحران سوریه می‌انجامد و این حمایتی است که به نفع هیچ یک از ملت‌های روسیه یا آمریکا نیست».

این در حالی است که یوری اوشاکوف، مشاور سیاسی ارشد در کرملین اینکه روسیه خواهان این دیدار شده را تکذیب کرده و گفته است که این دولت آمریکاست که پیشنهاد این دیدار را داده است.

وی عنوان داشت که کاخ سفید در بیان روند رخدادها به تحریف پرداخته است و کرملین رفتار حرفه‌ای‌تری را از طرف آمریکایی در چنین اموری در آینده انتظار دارد.

اوشاکوف تاکید کرد که سوریه موضوع اصلی در مناقشه میان پوتین و اوباما است و همچنین مساله اوکراین مورد بررسی قرار می‌گیرد.

ریاست جمهوری آمریکا و مساله حضور اسد

با نزدیک شدن انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، سوریه مساله اصلی در انتقادها میان رقبا بر سر کاندیداتوری دو حزب اصلی جمهوری‌خواه و دموکرات است. تقریباً نامزدهای مختلف بر سر این امر توافق نظر دارند که سیاست اوباما در قبال سوریه اشتباه بود و آنها حتی نسبت به واقعیت آنچه که دولت اوباما برای سوریه می‌خواهد، تردید دارند و اشاره ضمنی به تمایل اوباما به ماندن اسد می‌کنند.

در این راستا، دولاند ترامپ، نامزد انتخابات که در صدر نظرسنجی‌ها میان رقیبانش از حزب جمهوری‌خواه قرار دارد، گفته است که آمریکا در سایه حضور دولت کنونی خدمت بسیاری به اسد از طریق هدف قرار دادن دشمنانش کرد.

ترامپ همچنین به این امر اشاره کرد که در صورت رئیس‌جمهور شدنش، سیاست خارجی‌ای را در پیش می‌گیرد که پیش‌بینی آن دشوار باشد تا دشمنان خود را برای مقابله با آن آماده نکنند.

http://jomhourieslami.net/paper/?newsid=63466

ش.د9402663