پایان عصر زعامت اصولگرایی

(روزنامه ابتكار - 1394/09/14 - شماره 3308 - صفحه 1)

گروه سیاسی: ایجاد انشقاق در میان اصولگرایان – اگر موضوع فقدان برخی چهره‌های شاخص این جریان را در نظر نگیریم – در واقع در انتخابات مجلس نهم رخ نمون شد؛ جایی که اصولگرایان در پی رد صلاحیت گسترده اصلاح‌طلبان و در فقدان رقیب، با خود رقابت کردند و همین باعث شد پای برخی جریان‌های نواصولگرا و بعضا تندرو به بهارستان و متعاقب آن فضای سیاسی کشور بیش از پیش باز شود. این موضوع در انتخابات ریاست جمهوری سال 92 خود را نشان داد.

در این انتخابات، جریان‌های نواصولگرا و تندرو که در فکر گذر از سازوکارهای سنتی اصولگرایان – و در راس آن‌ها جامعتین – بوده و همچنین سودای اثرگذاری بیشتر و سهم‌خواهی زیاده‌تر از جریان اصولگرایی را در سر می‌پروراندند، با فکر این که پایگاه اجتماعی مناسبی هم دارند، وارد گردونه انتخابات شدند و نتیجه آن وجود کاندیداهای متکثر اصولگرا بود که در کنار دو کاندیدای اصلاح‌طلب و اعتدالی (روحانی و عارف) و یک کاندیدای مستقل (غرضی)، باید با کاندیداهای مستقل شده با سبقه اصولگرایی نیز رقابت می‌کردند. نتیجه انتخابات با کناره‌گیری عارف به نفع روحانی به سود جریان رقیب اصولگرایان رقم خورد. همین باعث شد که اصولگرایان برای جبران این شکست، به فکر بازگرداندن وحدت و همگرایی به اردوگاه خود باشند؛ رویایی که نه تنها تاکنون محقق نشده، که با اخبار جدیدی که هر روز از این جریان به گوش می‌رسد، همواره از آن دورتر و دورتر می‌شوند.

پایان نقش‌آفرینی انتخاباتی آیت‌الله مصباح یزدی

روزگذشته حجت‌الاسلام غلامرضا مصباحی مقدم، سخنگوی جامعه روحانیت مبارز در گفت‌وگویی با خبرآنلاین سخنان جالبی درباره روند تلاش‌ها در مسیر وحدت اصولگرایان بیان کرده است؛ سخنانی که از یک سو بر اصرارهای جبهه پایداری بر حضور در زعامت اصولگرایی اشاره دارد و از سوی دیگر، بر پایان نقش آیت‌الله مصباح یزدی، پدر معنوی این جریان – احتمالا به دلیل اختلاف کهنه وی با آیت‌الله محمد یزدی که در این گفت‌وگو به آن اشاره مختصری نیز وجود دارد – در هدایت جریان اصولگرایی صحه می‌گذارد. موضوعی که می‌تواند موضوع وحدت اصولگرایان را بیش از پیش پیچیده سازد.وی با بیان اینکه عده‌ای تاکید داشتند تا جامعه روحانیت محور قرار بگیرد، اما عده‌ای سناریوی دیگری مبنی بر «محور قرار گرفتن سه آیت‌الله» را دنبال می‌کردند، گفت: طبعا این دو نگرش به نقطه مشترک نمی‌رسیدند. الان سناریوی دوم به نتیجه نرسیده و نقش آفرینی این سه نفر -آیات موحدی کرمانی، یزدی و مصباح یزدی- منتفی شد.

وی به علت اصلی که باعث شد نشست‌های سه جانبه آیات به نتیجه نرسد اشاره کرد و گفت: دلیل این قضیه عدم استقبال هر دو نفر یعنی آیت‌الله یزدی و آیت‌الله مصباح بود. پیگیری‌ها بیشتر از طرف آیت‌الله موحدی کرمانی انجام می‌شد. آن هم با توجه به اصراری بود که دوستان ما در جبهه پایداری داشتند. این پیگیری‌ها منجر به تشکیل جلسه‌ای شد که آن جلسه هیچ خروجی نداشت غیر از اینکه سه نفر به این نتیجه رسیدند که تقاضاکنندگان از آن‌ها بیایند و اصولگرایان را معرفی کنند. وی در ادامه گفت: قرار است روز شنبه (امروز) شورای هماهنگی اصولگرایان تشکیل شود که دعوتنامه‌ها از جانب جامعه روحانیت برای همه اصولگرایان فرستاده شده تا در روز مقرر حضور پیدا کنند. مصباحی مقدم در ادامه به علی لاریجانی توضویح داد: لاریجانی یک اصولگرای جدی به تمام معنا است و پایبند کامل به جامعتین و مراجع تقلید است. در قم هم در دو دوره گذشته هم جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و هم بسیای از مراجع تقلید از لاریجانی حمایت کرده اند و پیش بینی این است که برای دور بعد هم همین اتفاق بیفتد. وقتی چنین است معتقد هستیم امکان ندارد لاریجانی بخواهد با اصلاح‌طلبان همگرایی پیدا کند.

تندروها در لیست اصولگرایان جایی ندارند

مصباحی مقدم به رفتار اصولگرایان در قبال تندروها اشاره کرد و افزود: ما با افراد تندرو روبرو هستیم. معتقدیم آن افرادی که تندرو هستند نباید در لیست اصولگرایان باشند. متقابلا در مورد اصلاح‌طلبان هم معتقد هستیم که اگر افراد تندرو را بخواهند به عنوان کاندیدا معرفی کنند از یک طرف با موانع جدی روبرو هستند و از طرف دیگر هم دغدغه‌ها و نگرانی‌ها را افزایش می‌دهند.

این نماینده مجلس شورای اسلامی با تاکید بر منشور اصولگرایی گفت: میزان ما منشور اصولگرایی است که 12 بند اثباتی و ایجابی و 12 بند سلبی دارد. اتفاقا یکی از بندهای این منشور رفتار معتدل است. ما تندروی را قبول نداریم. مرحوم آیت‌الله مهدوی کنی اعتدال را مبنای اصلی جریان اصولگرا قرار دادند. وی اضافه کرد: اصول ما هم اسلام، انقلاب، قانون اساسی، رهنموده‌های رهبر معظم انقلاب و امام است. این اصول مانع ما از تندروی و کندروی می شود. یک شاخص عینی هم داریم و آن شخصیت رهبر انقلاب است. ما نباید تندتر از ایشان حرکت کنیم همانطور که نباید از ایشان عقب بیفتیم. این معیار اعتدالگرایی است.

به گفته او، بیانات رهبر انقلاب به خوبی به ما نشان می‌دهد چه حرکتی اعتدال است و چه حرکتی تندروی. مثلا در مورد مجلس شورای اسلامی رهبری به طور مکرر گفته اند که نباید به نمایندگان دولت توهین کنید. این یک نشانه روشنی است که نباید به وزرا توهین شود. بنابراین ما توهین را تندروی می دانیم. یا استفاده از ادبیاتی که موهن است و یا سخنانی که موجب وهن نظام یا دولت یا مجلس باشد نباید به کار برده شود. مصباحی مقدم تصریح کرد: کسانی که این مشی را دارند آن‌ها تندروهایی هستند که نباید از کسانی باشند که ما آن‌ها را بخواهیم محور انتخابات قرار دهیم و یا وارد لیست کنیم. ما بنا نداریم کسانی را که در گذشته هم رفتارشان نشان دهنده تندروی‌هاست وارد لیست انتخاباتی مان کنیم و یا محور انتخابات قرار دهیم.

ائتلاف سه‌گانه شکست خورده متولد شد

حال سوال این جاست که با تحولات جدید جریان اصولگرایی، عاقبت این جریان در مسیر وحدت و همگرایی چگونه خواهد بود؟ شورای هماهنگی اصولگرایان تا چه اندازه می‌تواند در وحدت اصولگرایان موثر باشد؟ جریانی همچون جبهه پایداری با کنار گذاشته شدن پدر معنوی خود از زعامت اصولگرایان در تصمیم‌گیری‌های آینده جناح اصولگرا چه نقشی ایفا می‌کند؟ حسین کنعانی مقدم، دبیرکل حزب سبز ایران در گفت‌وگوی خود با «ابتکار» درباره علت اصلی تشکیل شورای فقهای اصولگرایان گفت: وجود چنین شورایی برای حل و فصل موارد اختلافی در جریان اصولگرایی بوده تا این شورا از این طریق بتواند به همگرایی و وحدت اصولگرایان کمکی کرده باشد. وی در ادامه افزود: قبل از تشکیل این شورا و وجود آیات مصباح یزدی، یزدی و موحدی کرمانی آیت‌الله مهدوی کنی به این مسائل رسیدگی می‌کرد، اما بعد از مرحوم مهدوی کنی اصولگرایان درصدد جایگزینی فرد یا افرادی برای وی بودند. بنابراین برای جلوگیری از اختلاف در جریان اصولگرایی شورای فقها شکل گرفت.

این فعال سیاسی اصولگرا با بیان اینکه جامعتین برای کمک به همگرایی اصولگرایان آمدند و همه از این موضوع استقبال کردند، افزود: مجموعه جامعتین یعنی جامعه روحانیت و جامعه مدرسین تلاش‌های بسیاری را برای پیشبرد اهداف اصولگرایی انجام دادند. به گفته کنعانی مقدم، مجموعه جامعتین برای حل و فصل اختلافات فقهی، سیاسی و ایجاد وحدت و اتحاد میان اصولگرایان شکل گرفت به دلیل اینکه هر اصولگرایی ممکن است جریان فکری و سیاسی خاص خودش را داشته باشد. او تاکید کرد: به نظر می‌رسید شورای فقها با یکدیگر اختلافی نداشته باشند، اما وجود ساز و کاری برای رهبری جریان اصولگرایی مهم بود تا از این طرق یک سازمان تشکیلاتی منسجم و یک نقشه راهی مبنای کار قرار گیرد.

دبیرکل حزب سبز ایران ائتلاف حزب موتلفه اسلامی، جمعیت ایثارگران و جبهه پایداری را استوار ندانست و در ادامه تصریح کرد: اتئلافات سیاسی پایدار هستند، اما ائتلافات انتخاباتی ممکن است پایدار باقی نمانند. مبنای ائتلافات انتخاباتی درباره انتخابات، صف بندی‌ها و دیگر موارد مربوط به آن است. بنابراین در این گونه موارد ممکن است ائتلافات به شکست ختم شود. وی ائتلافات سیاسی را مستحکم‌تر از ائتلاف انتخاباتی دانست و گفت: در این ائتلاف همه اعضا یا گروه‌های سیاسی خود را ملزم به رعایت اصول و قواعد تعیین شده می‌دانند و بر اساس آن نقشه راهی را ترسیم و در مسیر مشخص شده فعالیت و حرکت می‌کنند. کنعانی مقدم به ائتلاف سه گانه اصولگرایان اشاره کرد و افزود: به عقیده من، از همان روز اول ائتلاف سه گانه شکست خورده متولد شد. به دلیل اینکه برخی از افراد خودشان را قیم جریان اصولگرایی می‌دانستند و از طرفی بخش وسیعی از جریان اصولگرایی در این ائتلاف و جلسات آن‌ها دیده نمی‌شد.

برخی خود را قیم اصولگرایان می‌دانند

دبیرکل حزب سبز ایران کادر لازم اصولگرایان برای رسیدن به انسجام را نیازمند کادر رهبری دانست و در ادامه تصریح کرد: اصولگرایان برای رسیدن به اتحاد و همگرایی باید به کادر رهبری، تعیین ساز و کاری مناسب و تبیین نقشه راه دست پیدا کنند. این فعال سیاسی اصولگرا در پاسخ به این پرسش که آیا می‌توان علت وحدت شکنی در جریان اصولگرایی را جبهه پایداری و آیت‌الله مصباح یزدی دانست یا خیر، گفت: من نمی‌توانم مصداقی را در پاسخ به پرسش شما بیان کنم، اما باید قبول کرد ساز و کار اصولگرایان مناسب نیست. وی در این باره اضافه کرد: اشخاصی که خود را مدعی و قیم جریان اصولگرایی می‌دانند باید به این موضوع اشراف داشته باشند که وحدت و انسجام با همه بودن ایجاد می‌شود.

او به غیبت اشخاصی همچون محمدباقر قالیباف، محسن رضایی و علی اردشیر لاریجانی در جلسات مصباح یزدی و برخی از گروه‌های سیاسی اصولگرا اشاره کرد و گفت: علت غیبت این دوستان در جلسات روشن است به دلیل اینکه پرسش‌هایی برای آن‌ها مطرح است و تا زمانی که به سوالات این دوستان اصولگرا پاسخی منطقی داده نشود در جلسات شرکت نمی‌کنند. این فعال سیاسی اصولگرا ادامه داد: همان‌طور که پیشتر گفتم باید تمام ابهامات مبنی بر اینکه چرا کل احزاب و جریان اصولگرایی جز عده ای اندکی یا همان سه چهار گروه سیاسی در این جلسات حضور دارند؟ دبیرکل حزب سبز ایران اظهار کرد: مطمئنا با ادامه چنین نگرش و روندی همگرایی در جریان اصواگرایی رخ نخواهد داد. به گفته او، جریان سیاسی اصولگرایی در انقلاب اسلامی ریشه دار محسوب می‌شود و گفتمانش بر همین اساس شکل گرفته است.

کنعانی مقدم درباره منشور اصولگرایی توضیح داد و گفت: در یک مقطعی رهبر معظم انقلاب سخنانی را در هشت بند تعریف و بر اساس آن اصولگرایی، اصلاح‌طلبی، اصولگرای اصلاح‌طلبی را مطرح کردند. او در این باره اضافه کرد: بنابراین اگر بخواهیم تعریفی از منشور اصولگرایی داشته باشیم یا آن را ارائه دهیم باید به همان گفتمان انقلاب اسلامی و مواردی را که رهبر انقلاب بیان کردند، رجوع کنیم. این فعال سیاسی اصولگرا به سرنوشت سیاسی تندروها در آینده اشاره کرد و در ادامه افزود: ابتدا باید تعریف دقیقی از تندور داشته باشیم، اما منظورمان از تندرویی و افراطی‌گری عدم قانون‌مداری و عدم عقلانیت باشد، آینده خوبی را برای این اشخاص در نظر ندارم.

انشقاق یا اتحاد؟

آنچه که مسلم است با اعجاز و دعا وحدت و اتحادی میان اصولگرایان رخ نمی‌دهد و به نظر بعید می‌‎رسد تا مشکلات این جریان سیاسی تا پایان سال حل و فصل شود. شاید باید گفت انسجام و هماهنگی کماکان برای اصولگرایان به یک رویا بدل شده است، اما طبق گفته کارشناسان سیاسی تا زمانی که برخی چهره‌های اصولگرایی خود را برتر از بقیه می‌دانند محال است تا افرادی مانند علی اردشیر لاریجانی در جلسات این جریان سیاسی حضور یابد. کما این که اخیرا اخبار ضد و نقیضی در مورد تشکیل جبهه سیاسی جدیدی با محوریت علی لاریجانی و فراکسیون رهروان ولایت مجلس به گوش می‌رسد.

در همین حال اصولگرایان معماهایی همچون جریان‌های وابسته به چهره‌های مستقل شده از اصولگرایان همچون محسن رضایی و محمدباقر قالیباف را پیش رو دارند و همچنین تکلیف این جریان در برخورد با احمدی‌نژادی‌ها و نیز یاران سابق احمدی‌نژاد که در قالب جبهه فعلا غیرقانونی یکتا گرد هم آمده‌اند – و خاستگاه آن‌ها نیز اصولگرایی است – معلوم نشده است. نتیجه آن که اصولگرایان به احتمال فراوان باید انشقاق در جریان خود را نه تنها در انتخابات مجلس دهم که در آینده سیاسی ایران نیز بپذیرند. آن چه از این جریان به نظر می‌آید، واگرایی در میان گروه‌های اصولگرایی است که باید آن را در آینده جریان‌های سیاسی ایران لحاظ کرد.

http://ebtekarnews.com/?newsid=27979

ش.د9404591