عقب‌نشینی ترکیه و بحرین از حمله زمینی به شام

(روزنامه ابتكار ـ 1394/12/04 ـ شماره 3373 ـ صفحه 15)

کنفرانس مونیخ و کارشکنی عربستان

قدرت‌های جهان و منطقه خاورمیانه اوایل ماه جاری میلادی در کنفرانس امنیتی مونیخ برای حل بحران سوریه با "پایان همه خصومت‌ها" ظرف یک هفته موافقت کردند و قرار بود این توافق نامه به اجرا گذاشته شود، اما با تشدید درگیری‌ها در سوریه آتش بس برقرار نشد. بنابر توافق در مورد ختم مسالمت‌آمیز جنگ در سوریه یک گروه بین‌المللی امدادی برای سوریه تشکیل شد که متشکل از کشورهای عرب، اتحادیه اروپا، سازمان ملل متحد و ۱۷ کشور دیگر از جمله ایالات متحده آمریکا و روسیه و ایران بود. دوره مذاکراتی که در ژنو روز ۲۹ ژانویه ۲۰۱۶ به پایان رسید، نتوانست هیچ گامی به جلو بردارد و این ناکامی در اثر موضع‌گیری کاملاً منفی عربستان سعودی پدید آمد، که قطع‌نامه ۲۲۵۴ سازمان ملل را ندیده گرفت وبر طبل سرنگونی رئیس جمهور سوریه می کوبید . علاوه برآن کلیه گروه های تروریستی که از طرف عربستان سعودی، قطر و ترکیه حمایت و تقویت می‌شوند، می‌خواهند در دولت آینده کشور سوریه سهیم باشند. و به این دلایل دشوار بودن امضا قرارداد آتش بس پیش بینی شده برای آمریکا و روسیه عیان شد و همکاری را بر تضاد ترجیح دادند.

سازش روسیه و آمریکا در سوریه و عقب نشستن ترکیه

موضع ریاض غیر قابل درک است، زیرا که روسیه بطور منظم مواضع داعش را بمباران می‌کند و عملا و در میدان مبارزه دست بالا را نسبت به حامیان تروریست ها دارد. البته کشورهایی مانند ترکیه، عربستان و قطر در زمان مذاکرات ژنو و بدست آمدن توافق آتش بس، امیدوار بودند که با همراهی آمریکا بتوانند از تغییر تناسب قوا استفاده کنند. ولی ظاهراً این تغییر تناسب قوا تنها به نفع ارتش سوریه که اکنون با قدرت از طرف نیروی هوائی روسیه پشتیبانی می‌شود، شده است. عربستان و ترکیه و دیگر کشورهای منطقه که از سوی عربستان حمایت مادی می شوند در اندیشه واهی توازن قوا در میدان عملیاتی سوریه اعلام آمادگی برای حمله زمینی به سوریه کردند و خود را دست مایه طنز نمودند. البته آمریکا هم به دلایل خاص و راهبردی خود از این تصمیم حمایت کرد اما به واقع و به دلیل تجربه طولانی که در جنگ های مختلف دارد، ناچار به مذاکره با روسیه شد. رهبران مسکو در مورد پیشبرد امر صلح وسازشهای منطقه ای نیز بیشتر با امریکائیها مشورت میکند تا به نتیجه ای برسد و فهم و درک مذاکرات قدرت های جهانی و ناتوانی در برابر آن باعث شد که ترکیه از ایده حمله زمینی پا پس بکشد و بحرین خود را به نشنیدن جمله ای نظیر حمله زمینی به سوریه راضی کند. در حالی که اردوغان و ترکیه در روزها و هفته های گذشته مدام به آمریکائیها هشدار می دادند یا ما یا آنها و پایگاه اینجرلیک را می بندیم، وقتی ملاحظه کردند که آمریکا نه تنها برنامه ای برای تهاجم زمینی به سوریه ندارد و طرح برقراری «منطقه پرواز ممنوع » را نیز به صلاح کشور خود نمی داند، و در نظر ندارد که خود و ناتو را به حمایت از طرح های ترکیه وارد جنگ تمام عیاری با روسیه کند و به همراه روس ها از کرد ها حمایت می کند، به ضرورت توافق قدرت های جهانی، ناچار شد با جمله ای وزین اعلام کند که حمله زمینی بی حمله ی زمینی.

ثابت قدمی ایران و تشویش ریاض و شرکا

اظهارات ریاض وآنکارا ، از جمله تهدیدشان به دخالت زمینی در سوریه وسپس عقب نشینی آنها ، نشان از این دارد که آنها می کوشند تا دستاوردهای بسیارآنی و محدودی برای خود کسب کنند ودر حقیقت خود را در مسیر هماهنگی های روسیه – امریکا قراردهند. اما در سوی دیگر میدان و در مورد عملکرد های نظامی روسیه ، ایران وسوریه ، همانطور که گزارش های میدانی گزارش می دهند، درپنج سال گذشته تا به امروز ، این سه کشور، ثابت قدم با راهبرد جلوگیری از تجزیه و پایان بخشیدن به بحران سوریه گام بر می دارند و با بادهای شرقی و غربی، به شرق و غرب تاب بر نمی دارند. همین ثابت قدمی باعث شده که روسیه برای موضوعات منطقه ای و حل بحران سوریه همزمان با توافق با آمریکا خود را به ایران برساند و پیام های ویژه منتقل کند.

تحول اساسی در جنگ و بحران سوریه

در شرایط کنونی و بعد از پنج سال جنگ در سوریه تحول اساسی در شرف تکوین است. تروریست ها زیر فشار ارتش سوریه به پشتیبانی روسیه به شکست نزدیک شده اند و در حال تارو مار شدن و عنقریب ساقط شدن هستند . جنگ و بحران سوریه به نقطه اوج خود رسیده و این‌طور به نظر می‌رسد که فاز سومی در دست آمادگی است که طی آن روسیه و ایالات متحده آمریکا ممکن است نیروهای خود را در شمال شرقی این کشور علیه داعش متحد سازند. اتحادی که نه تنها آمریکا به دوستان قدیمی خود اعتنایی ندارد، بلکه متحدان گذشته باید با روی باز و لبخندی تلخ بر لب آن را پذیرا شوند.

توافق آتش بس ابتکار آمریکایی یا اضطرار آمریکایی؟

پیش از توافق آتش بس در سوریه میان روسیه و آمریکا که لاوروف روسی با تواضع آن را ابتکار آمریکایی خواند نه اضطرار آمریکایی، این احتمال خطرناک وجود داشت که نیروهای نظامی ترکیه و عربستان سعودی به حساب ایالات متحده آمریکا و ناتو علیه روسیه و ایران وارد کارزار شوند و موجب اوج گیری برخورد های نظامی گردد. در این سناریو پیش بینی می شد که استراتژی واشنگتن عبارت است از تبدیل شدن به نوک حمله جنگ منطقه ای گسترده و گسترش یافته با به میدان آوردن ترکیه و عربستان سعودی است. اما همانطور که گفتیم بنا به دلایل خاص آمریکا با روسیه قرارداد ترک مخاصمه و آتش بس در سوریه می بندد و به گونه ای سیاست چرخش به شرق را دنبال می کند. اما چرا آمریکا از کردهای سوریه دفاع میکند و با روسیه مذاکره می کند؟ آمریکا در چهارچوب سیاست خود مبنی بر خاورمیانه بزرگ ، علاقمند به موصل است و نمی تواند از آن دل بکند و به دنبال آن است اگر بتواند پس از آزادی موصل، کنترل آن که به کردستان عراق و سوریه وصل است بوسیله نیروهای سنی دردست بگیرد وسپس با کمک به کردهای سوریه وترکیه ، آنها را درزیر نفوذ خود نگهدارد. شاید این سناریو و پیش بینی تجریدی و انتزاعی به نظر برسد، اما اگر این نقشه ها موفق شود، می تواند گازونفت کشورهای عربی، قطر وامارات وکردستان وگاز شرق مدیترانه را از طریق لوله و انتقال آنها از مرزهای کردستان بزرگ و سپس ترکیه به اروپا ببرد و روسیه و ایران را از بازار انرژی اروپا حذف کند.

نیاز متقابل مسکو- تهران و همراهی عراق، سوریه و حزب الله

اما در سوی دیگر به نظر می رسد که روسیه، عراق، سوریه و ایران وهمچنین حزب الله که برمنابع گازی منطقه اشراف دارند، این بازیها را می دانند وبه همین دلیل روسیه برای ممانعت از راهبرد آمریکا، نیازمند این کشورها بویژه ایران است و العبادی نیز طی نطقی در پارلمان عراق اعلام می کند: نیروهای بسیج مردمی عراق درجنگ آزادسازی موصل نقش اصلی را خواهند داشت ، ودراین جنگ هیچ نیروی خارجی شرکت نخواهد کرد. و این یعنی ضربه به راهبرد آمریکا ، راهبردی که قصد داشت بسیجیان عراقی در جنگ موصل شرکت نداشته باشند، فراموش نکنیم که بسیج عراق زیر نظر مشاوران ایرانی آموزش دیده وعمل میکند، به این معنی که آنها سیاست آمریکا را به خوبی دنبال می‌کنند واجازه نخواهند داد نه کردستان تقسیم شود ونه آمریکا بر کردستان تسلط پیدا کند. در این میان ریاض، آنکارا و ریزقدرت های میکروسکپی مانند بحرین و قطر در تاریکی قدم بر می دارند و بدون همراهی با غرب و آمریکا و تبعیت از همکاری و اتحاد قدرت های بزرگ، از چاله به چاه و از چاه به چاله می افتند و هر روز طرحی و تصمیمی می گیرند که نشان دهنده ایده آل و مطلوب ذهنی آنهاست نه واقعیت های جلو رونده در جهان موجود، و به همین خاطر پی در پی تغییر موضع می دهند.

http://ebtekarnews.com/?newsid=35800

ش.د9405742