مایلیم نه مجبور!

(روزنامه همدلي – 1395/07/12 - شماره 432 – صفحه 1)

حجاریان سال‌هاست که دیگر در متن تصمیمات سیاسی حضور ندارد، اما کماکان با لقب تئوریسین اصلاحات شناخته می‌شود. او روز گذشته گفت‌وگویی با ایسنا داشته و در آن به مسئله فساد پرداخته است. به اعتقاد حجاریان فساد سیاسی «ام‌الخبائث» است که فسادهای دیگر را پرورش می‌دهد. به همین خاطر تحقق مبارزه با فساد را از راه دموکراسی می‌داند. حجاریان می‌گوید «نمی‌دانم پیروز واقعی عرصه مبارزه با فساد کیست اما می‌دانم که اگر جلوی آن گرفته نشود، نظام می‌بازد.» تئوریسین اصلاحات به همقطاران اصلاح‌طلب خود پیشنهاد می‌کند که فیش‌های حقوقی خود را منتشر کنند. او اطمینان دارد که اصلاح‌طلبان از این آزمون سربلند بیرون می‌آیند. حجاریان درباره انتخابات و حمایت اصلاح‌طلبان از روحانی نیز می‌گوید که اصلاحات مجبور به حمایت از روحانی نیست، اما مایلند از روحانی حمایت کنند.

فساد سیاسی به‌وجود آورنده‌ فساد اقتصادی شده است

حجاریان در ارتباط با وجود فساد در ساختارهای سیاسی و اقتصادی ایران اظهار کرد: فساد در ایران یک موضوع ساختاری است؛ یعنی از قدیم بوده و به بعد از انقلاب یا قبل آن هم ربطی ندارد. فساد از سال‌ها قبل مشروطه، در ایران وجود داشته است و تا امروز نیز ادامه پیدا کرده است. این‌که الان می‌خواهند ببینند فساد از چه زمانی آغاز شده و توسط چه کسانی رونق گرفته به درد دعوای سیاسی می‌خورد؛ مبارزه ریشه ای فساد با این چالش‌ها که فقط جدال سیاسی را رونق می‌دهد، امکان‌پذیر نیست.

نفت برای ایران پول مفت بوده

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب با اشاره به فسادزا بودن اقتصاد نفتی در ایران گفت: نفت برای ایران پول مفت بوده‌ و باعث ایجاد فساد شده است. اما در کشوری مشابه مثل نروژ که مانند ما نفت داشته این‌گونه نبوده است. برای ما بد بود چون همان‌طور که ابتدای این بحث گفتم فساد در ایران معضلی ریشه‌ای بوده است. وی در همین رابطه خاطرنشان کرد: فساد ایران فقط فساد اقتصادی نیست، مشکل اساسی ما وجود فساد سیاسی است که بوجود آورنده‌ فساد اقتصادی شده است. فساد سیاسی «ام الخبائث» است و فسادهای دیگر را پروش می‌دهد.

تعبیر حجاریان از ادب مرد!

حجاریان در بخش دیگری از این گفت‌وگو به تبیین رابطه دولت- ملت پرداخت و یادآور شد: چند سال پیش می‌گفتیم ادب مرد به ز دولت اوست. دولت به معنی مکنت است. هر دولت ادبی دارد. ادب دولت چیست؟ به نظر من مهم‌ترین تعبیر از ادب دولت عدالتش است. اگر دولتی نتواند عدالت را رعایت کند و تبعیض ایجاد کرد به دولت ظالم تبدیل می‌شود. نمی‌گویم دولت‌های اخیر بی‌ادب بوده‌اند، این بی‌عدالتی از زمان‌های قدیم برای جامعه ما عادی شده است.

وی افزود: از سوی دیگر باید به رابطه مردم و دولت‌ها بپردازیم، در ادبیات عرفانی به رابطه مرید و مراد می‌گویند ارادت. نمی‌شود که دولت ادب نداشته باشد اما از مردم انتظار ارادت داشته باشیم. حالا نمود ارادت را کجا متوجه می‌شویم؟ آنجایی که به جای چک کردن بلیط مترو یک روز به مردم بگوییم بر اساس ارادت خودشان از مترو استفاده کنند و آن روز شاهد فساد یا حق خوری نباشیم.

مبارزه با فساد سیاسی تنها از راه دموکراسی محقق می‌شود

وی با بیان این‌که «مبارزه با فساد سیاسی تنها از راه دموکراسی محقق می‌شود» اظهار کرد: مشکل ما ضعف دموکراسی است. رسیدن به دموکراسی راه و روش خودش را دارد. ساخت قدرت ما خلاء دارد، قانون‌سازی ما خلاء دارد به طور کلی فرهنگ سیاسی ما مشکل دارد و از همین‌رو است که می‌بینیم رفتار سیاسی مردم هم مشکل دارد. وی ادامه داد: باید قبول کرد پروسه تصمیم‌گیری در ایران مشکل دارد. نه در مدرسه نه در مدت خدمت هیچ جا آموزش سیاسی به مردم نمی دهیم. یک کارمند یا یک دانشجو نباید بداند فساد از کجا می‌آید و فساد در قوانین یعنی چه؟

اگر جلوی فساد گرفته نشود نظام می‌بازد

حجاریان در پاسخ به این سوال که پیروز مبارزه با فساد در ایران کدام جناح خواهد بود، گفت: این‌که پیروز واقعی عرصه مبارزه با فساد، آن هم در زمانی که هر دوجناح یکدیگر را در ایجاد و رواج فساد متهم می‌کنند، کیست را نمی دانم. اما می‌دانم اگر جلوی آن گرفته نشود، نظام می‌بازد. اصطلاحی تحت عنوان اجماع مرکب وجود دارد، همه می‌گویند گروه مقابل دزدی کرده است، پس آن کسی که از بیرون دارد ما را تماشا می‌کند می‌تواند بگوید نظام دزد است.

وی با اشاره به برخورد سلیقه‌ای برخی دستگاه‌ها با مفسدان اقتصادی یادآور شد: «در نماز جمعه چند هفته پیش صدا و سیما آن قسمتی که آقای جنتی از حقوق‌های نجومی انتقاد کرد را بازتاب داد، اما زمانی که همان آقا از فساد شهرداری نام برد، حرفشان را سانسور کردند. همین برخورد سلیقه‌ای خودش یک نمود از فساد سیاسی است.»

اصلاح‌طلبان فیش‌های حقوق خود را منتشر کنند

حجاریان در پاسخ به این پرسش که آیا طرح فسادها و حقوق‌های نجومی در مقابل هم یک بازی سیاسی برای انتخابات نیست، گفت: اگر این قصه را بخواهند کش بدهند، عده‌ای از مردم می‌گویند ما در انتخاباتی که هر دو جناحش در فسادها دست داشته، شرکت نمی‌کنیم. چنین رویه‌ای معمولا خواست جناح راست است. آن‌ها می‌خواهند مشارکت انتخاباتی را پایین بیاورند و خوب مشخص است که با کاهش مشارکت ما ضرر می‌کنیم. بد نیست که در این میان اصلاح‌طلبان فیش‌های حقوقی خود را منتشر کنند. اعلام کنند که قوه قضاییه قانون از کجا آورده‌اید را از آنها شروع کند. من معتقد هستم اکثریت قریب به اتفاق اصلاح‌طلبان از این آزمون سربلند بیرون می‌آیند. نکته اینجاست که اگر از میانشان کسی وجود داشت که از رانت‌ها استفاده کرده بود و در اموراتش فساد مشاهده شد را هم باید معرفی کنند و به هیچ وجه از او حمایت نکنند.

مبارزه با فساد سیاسی مقدم بر مبارزه با فساد اقتصادی است

این تئوریسین اصلاح‌طلب بار دیگر بر تقدم مبارزه با فساد سیاسی در مقابل مبارزه با فساد اقتصادی تاکیدکرد و گفت: مبارزه با فساد سیاسی بر مبارزه با فساد اقتصادی اولویت دارد. اگر شرایط سیاسی برای اصلاح‌طلبان خوب پبش می‌رفت، حتما امروز افراد دیگری به عنوان کاندیدهای لیست اصلاح‌طلب وارد مجلس می‌شدند، بعد از آن‌ها بهتر می‌شد خواست که با فساد اقتصادی مبارزه کنند. حالا در همین لیست هم افرادی قوی و با تجربه هستند، ما بقی آنها هم مدت زمان لازم را دارند تا کار و راه را یاد بگیرند. نکته در همین مثالی است که زدم؛ اگر فساد سیاسی نباشد راه برای ورود فاسد اقتصادی و یا راه برای دست اندازی فاسدان به اقتصاد بسته می‌شود.

وی افزود: مردم بعد از تشکیل فراکسیون امید انتقادات جدی به اصلاح‌طلبان وارد کردند اما باید در جواب آنها گفت اگر اصلاح‌طلبان رد صلاحیت نمی‌شدند امروز افراد قوی‌تری وارد مجلس شده بودند و عملکرد فراکسیون اصلاح‌طلبان هم به گونه دیگری بود.

این فعال سیاسی همچنین گفت: مبارزه با فساد سیاسی یعنی اینکه نظارت شورای نگهبان در چارچوب قانون باشد و اگر با ماده یا تبصره ای خواستند، نظارتشان را فراتر ببرند یا شرایط را به نفع فرد یا جناح خاصی تغییر دهند، بر اساس قانون با آنها برخورد کنند. این چه وضعیتی است که می‌گویند شورای نگهبان می‌تواند بر صلاحیت کاندید رای آورده هم نظارت کند؟ یعنی اگر همه ی مردم به یک فردی که توسط همین شورا تائید صلاحیت شده رای بدهند، ولی شورا نخواهد، آن فرد بدون در نظر گرفتن رای مردم بر کنار شود.

اصلاحات مایل به حمایت از روحانی است نه مجبور

در بخش دیگری از این گفت‌وگو درباره سطح تمایل جریان اصلاح‌طلبی نسبت به حمایت از کاندیداتوری حسن روحانی در انتخابات پیش رو، با تاکید بر اینکه «اصلاح‌طلبان اجباری برای حمایت از روحانی ندارند، بلکه مایل به این کار هستند» گفت: برای انتخابات آینده گزینه‌ای بهتر از روحانی وجود ندارد. از سوی دیگر روند اوضاع به گونه‌ای شده که در بیشتر مواقع عملکرد روحانی با خواست اصلاح‌طلبان یکی بوده است و از این‌رو می‌توان با قاطعیت گفت گزینه اصلاح‌طلبان برای انتخابات آینده همین آقای روحانی است. این نکته را فراموش نکنیم که اصلاحات مجبور نیست از روحانی حمایت کند، بلکه مایل هستیم از او حمایت کنیم.

وی در پاسخ به برخی انتقادات مبنی بر فاصله گرفتن روحانی از جریان اصلاحات اظهار کرد: روحانی از اصلاح‌طلبان فاصله نمی‌گیرد؛ چراکه به طور کل پایگاه رای او در میان ما قرار دارد. درست است که نتوانسته به صددرصد خواست اصلاح‌طلبان جامه عمل بپوشاند اما کارهای حداقلی را برای ادامه راه انجام داده است.

حجاریان با اشاره به جایگاه اصلاح‌طلبان در انتخابات آتی یادآور شد: تا انتخابات سال 96 اتفاقات زیادی در سیاست ایران رخ خواهد داد و اوضاع متغیر است، اما با قاطعیت می‌توان گفت وحدت اصلاح‌طلبان حفظ خواهد شد. با این‌که جناح مقابل به دنبال ایجاد شکاف میان آن‌ها است، اما این اتفاق رخ نخواهد داد. به هر حال اختلاف نظر میان همه کسانی که حتی در یک طیف فکری قرار دارند هم طبیعی است و به زودی این اختلافات میان اصلاح‌طلبان حل می‌شود و جای خود را به انسجام می‌دهد.

من در تئوری عبور از خاتمی نقشی نداشتم

حجاریان همچنین با تکذیب نقش خود در مطرح کردن بحث عبور از خاتمی که در ابتدای دهه 80 مطرح شد، گفت: در برخی مواقع به غلط از من به عنوان تئوریسین طرح عبور از خاتمی یاد می‌کنند. من این موضوع را تکذیب می‌کنم. این طرح توسط دفتر تحکیم وحدت آن مقطع زمانی ارائه شد و من آن زمان در دفاع از آقای خاتمی سخنرانی‌ها و مقالاتی در نقد عبور از خاتمی داشتم؛ حالا با گذر زمان آن دوستان هم متوجه شدند که نظرشان اشتباه بوده است. وی در پایان گفت: هنوز آقای خاتمی فردی اثرگذار است و در میان اصلاح‌طلبان حرف آخر را می‌زند، نه به این معنا که دیکتاتور است، بلکه او توانایی ایجاد اجماع میان اصلاح‌طلبان را دارد و با توجه به اینکه از مشورت‌های اطرافیانش استفاده می‌کند، بهترین راه حل را ارائه می‌دهند.

http://www.hamdelidaily.ir/?newsid=19666

ش.د9502082